Freyr - 01.12.1998, Blaðsíða 15

Hann rökstuddi áherslu á síðast-
nefnda eiginleikann með því að í
fyrirsjánlegri framtíð yrði farið að
nota kyngreint sæði og því yrðu
nær allir nautkálfar sem fæddust
blendingskálfar undan holdanaut-
um og mundi því reyna enn meira á
að kýmar ættu létt með burð.
Mismunandi
ræktunarmarkmið
Þama kynnti hann síðan mjög
umfangsmikla útreikninga sem
hann hefur unnað að um áhrif af
ræktunarstarfi sem tók mið af
mismunandi ræktunarmarkmiðum.
Hann bar þar saman annars vegar
það sem hann taldi ræktunarmark í
svartskjöldóttu kúnum vestanhafs,
með megináherslu á afurðamagn en
auk þess talsverða áherslu á júgur
og spena, og hins vegar það sem
hann taldi norsku ræktununin þar
sem mótstaða gegn júgurbólgu og
afurðageta fá jafnt vægi, auk þess
sem tekð er tillit til annarra
eiginleika sem nefndir em hér að
framan. Þá nefndi hann þrjá aðra
valkosti þar sem mest áhersla var
lögð á afurðir en um leið vemleg á
alla hina eiginleikana, en þetta taldi
hann mismunandi afbrigði af
„norrænum“ ræktunaráherslum um
þessar mundir.
Meginniðurstaða í útreikningum
hans var sú að ef valið væri út frá
ræktunarmarkmiði fyrir svartskjöld-
óttu kýmar, en framtíðin væri í takt
við norsku áherslumar eða öfugt, þá
mundi ræktunarstarfið í raun aðeins
skila búgreininni 30% þess sem
ætlast ætti til. Val effir "norrænu"
leiðunum skilar hins vegar í nær
öllum tilfellum að lágmarki 70% af
því sem mögulegt væri.
Hann sýndi einnig í þessum
útreikningum fram á það að það
sem úrslitum ráði sé að mögulegt sé
að vinna ræktunarstarfið í það
stórum ræktunarhópi að verulegur
ræktunarárangur náist. Einnig
sýndi hann fram á að þar skipti
sköpum fyrir rauðu kynin á
Norðurlöndunum að geta myndað
eina ræktunarheild, sem þá mundi
ná til rúmlega hálfrar milljónar
skýrslufærðra kúa. Útreikningar
hans sýna að þó að menn kjósi að
hafa ögn breytilegar ræktunará-
Jerseykýr í mjaltabás.
herslur í einstökum löndum (eins
og eðlilegt er) þá er umtalsvert að
vinna með því að nota nautastofn-
inn sameiginlega við val á nauts-
feðrum. í útreikningum hans eru
einnig niðurstöður sem sýna að
þegar jafn mikið ber orðið á milli í
ræktunarmarkmiði, eins og á
Norðurlöndunum og vestanhafs, þá
er ekki lengur neinn teljandi
ávinning að sækja í "úrvalsnautin"
vestanhafs. Þetta er hlutur sem
reynslan virðist raunar þegar vera
að leiða í ljós í ræktun svartskjöld-
óttu kúa í Danmörku.
Þróun í rekstri
sæðingarstöðva
Þá flutti Göran Malmberg, sem
verið hefur formaður NÖK síðustu
tvö árin, erindi um þróun i rekstri
sæðingarstöðva og sæðissölu á
síðustu árum og hvað þar blasti við.
Hann hefur liklega meiri reynslu í
þessum efnum en nokkur annar
Norðurlandabúi þar sem hann hefur
starfað við sölu á sæði til annarra
landa á vegum Samtaka sænskra
mjólkurframleiðenda um árabil.
Hann taldi líklegt að árleg velta i
sæðissölu á nautgripasæði á milli
landa næmi 10-12 miljörðum króna
og væri hlutur Bandaríkjamanna í
því um eða yfir helmingur. A síðustu
árum má greina mjög áúkveðna þróun
til stórfýrirtækjareksturs í þessari
starfsemi. Þar eru nokkur þekkt
fyrirtæki vestanhafs, sem sum hafa
verið í þessari starfsemi um árabil,
en bæði þar og í sumum Evrópu-
löndum hafa stöðvar verið að renna
saman í stærri fyrirtæki á þessu sviði
á síðustu árum. Hann taldi
Hollendinga (Holland Genetics)
stóru stjömuna á þessu sviði á allra
síðustu árum. Flest þessi fyrirtæki
eru samvinnufyrirtæki þó að einnig
séu þama einkarekin fyrirtæki.
Göran Malmberg taldi þessa
þróun mundu halda áfram. Það yrðu
allmörg stór fyrirtæki, sem heföu
getu til að afkvæmadæma á hveiju
ári nokkur hundmð naut. Þetta yrði
blanda af einkafyrirtækjum og
félögum í samvinnurekstri.
Hann velti síðan fyrir sér mögu-
leikum Norðurlandanna i þessu
sambandi. Þar væri nánari samvinna
landanna lykilatriði. Norrænt fyrir-
tæki, hvort sem væri í svörtum eða
rauðum kúakynjum, ætti alla mögu-
leika á þeim gmnni hvað stærð
varðar. Sóknarmöguleikar væm i
góðri fræðilegri þeldcingu og öflugra
FREYR 14/98 - 15