Freyr - 01.11.2001, Blaðsíða 5

Hvanneyri í Borgarfirði, Skarðsheiði í baksýn.
merkilegt. Þetta voru tilraunir með
túngrös, belgjurtir og kartöflur, að
mig minnir. Þessi starfsemi flutti
þaðan að VaiTná í Mosfellssveit.
Ég hóf svo nám á Hvanneyri
haustið 1948 og varð búfræðingur
þaðan vorið 1950. Þá var fram-
haldsdeildin tveggja ára nám og
teknir inn nemendur annað hvert ár
þannig að ég komst þar ekki inn
fyrr en haustið 1951 en lauk svo
kandídatsnámi þaðan vorið 1953.
Þá um sumarið fór ég svo til Dan-
merkur og vann þá rösklega eitt ár
á Tilraunastöðinni á Askov á Jót-
landi.
Hvernig kom Danmörk þér fyrir
sjónir?
Ég kom fyrst til Danmerkur í
skólaferðalagi þegar ég var i fram-
haldsdeildinni, árið 1952. Það sem
undraði mig mest, var að sjá þessa
stóru jósku hesta og hin hávöxnu
og gildu tré. Þama voru hestakast-
aníur sem tvo menn þurfti til að ná
utan um. Samt vissi ég þetta allt
fyrirfram en sjón er sögu ríkari.
Voru þessir hestar notaðir þarna
við bústörjin?
Já, á tilraunastöðinni á Askov
voru stundaðar jarðræktartilraunir
og megináherslu lögð á að gera til-
raunir með áburð. Jósku hestamir
vom notaðir við tilraunimar, en
reyndar var þá nýlega komin drátt-
arvél á stöðina.
Ég hafði afar gott af vemnni
þama, lærði margt til verka við til-
raunastörf og naut hins besta at-
lætis. Ég vann þama á rannsóknar-
stofu við efnagreiningar og við
uppgjör á tilraunum og svo við
framkvæmd tilraunanna. Allt þetta
kom sér mjög vel fyrir mig síðar.
Auk áburðartilrauna voru þarna
líka ýmsar stofntilraunir, t.d. mikið
með fóðurjurtir, sykurrófur og kart-
öflur.
Askov er þekktur staður hér á
landi, þar var og er rekinn lýðhá-
skóli þar sem margir Islendingar
hafa hafa stundað nám, einkum á
fyrrihluta síðustu aldar, tilrauna-
stöðin var ótengd skólanum en er
skammt frá honum.
Veturinn eftir ferðu svo í Land-
búnaðarháskólann í Kaupmanna-
höfn?
Já, þar er ég einn vetur og valdi
mér einkum jarðræktargreinar, svo
sem plöntulífeðlisfræði, áburðar-
fræði og nytjajurtir. Þessi vetur
varð mér einnig gagnlegur.
í landbúnaðardeildinni voru af
íslendingum með mér þeir Jóhann-
es Eiríksson, seinna ráðunautur hjá
BÍ, og Einar Þorsteinsson, ráðu-
nautur, í Sólheimahjáleigu. Ég kom
svo heim vorið 1955 og fór þá beint
að Hvanneyri. Guðmundur skóla-
stjóri réði mig meðan ég var úti.
Hvernig var aðsókn að Hvann-
eyri um þetta leyti?
Hún var mjög góð og skólinn
fúllsetinn en hann tók þá um 60
nemendur sem allir bjuggu í einni
heimavist í gamla skólahúsinu og
kennslustofurnar voru á fyrstu
hæðinni. Það má því segja að þama
hafí verið þröngt setinn bekkurinn.
Tilraunastarfsemin á Hvanneyri?
Það höfðu verið gerðar tilraunir
við skólann, bæði í jarðrækt, bú-
ljárrækt og bútækni, sem kennarar
stóðu fyrir, a.m.k. ffá aldamótunum
1900. Ég fór strax að vinna við til-
(Freysmynd).
raunir og það sem var nýjung var
að ég átti eingöngu að starfa við
þær á sumrin.
Hvaða tilraunaverkefni fundust
þér biýnust í upphafi?
Það voru tilraunir með fosfór í
nýræktir. Þannig var að sá prófess-
or, sem ég var aðallega hjá í Kaup-
mannahöfn, var F. Steenbjerg og
hann hafði komið til íslands og
kynnt sér jarðrækt hér á landi. Hon-
um fannst fosfór bindast undarlega
fast í jarðvegi hér og lagði áherslu
á það við mig að gera fosfórtilraun-
ir.
Ég gerði svo tilraun á uppþurrk-
aðri mýri á Hvanneyri með mis-
munandi stóra skammta af fosfór,
ásamt köfnunarefni og kalí, og einn
liðurinn fékk engan fosfór. A þeim
reitum gerðist það, sem menn
höfðu e.t.v. ekki áttað sig á fyrir-
fram, að fræið kom upp en spímm-
ar dóu skömmu síðar.
Ég skrifaði prófessor Steenbjerg
um þetta og hann varð mjög upp-
veðraður yfír þessu og bað mig um
að senda sér hálft tonn af þessum
undarlega jarðvegi. Ég gerði það
og hann var settur í kertilraun í
Kaupmannahöfn en þá brá svo við
að allar jurtir spruttu mjög vel í
jarðveginum þó að hann virtist vera
alveg fosfórsnauður á Hvanneyri.
Þetta sýndi að það var lágt hitastig
FR€VR 11/2001 -5