Freyr - 01.05.2004, Blaðsíða 2

Molar
NÝ SJÓNARHORN VARÐANDI
ALÞJÓÐAVIÐSKIPTI MED
BÚVÖRUR
í nóvember sl. var haldinn fund-
ur á vegum Alþjóða viðskiptastofn-
unarinnar í Cancun í Mexikó þar
sem samþykkja átti aukið frelsi í
viðskiptum með búvörur. Málið
náði þó ekki fram að ganga og
var því frestað. Áfram er unnið að
málinu og ný sjónarhorn að koma
upp í þeim viðræðum.
Alþjóðasamtök búvöruframleið-
enda, IFAP, eru stærstu samtök
bænda í heiminum. Á vegum
þeirra fara fram ítarleg skoðana-
skipti um þessi mál þar sem leit-
að er sameiginlegra sjónarmiða.
Þar ber hæst vilji þjóða til að
hafa stjórn á matvælaöflun til
eigin þarfa með fullan aðgang að
eigin markaði og möguleikum á
að styrkja þá framleiðslu.
Jafnframt leggja þjóðirnar
áherslu á að stefnt skuli að “rétt-
látum” viðskiptum en ekki frjálsum
viðskiptum fyrir hvern sem er.
Þjóðum innan IFAP er vel Ijóst
að aðstæður í landbúnaði eru
breytilegar frá landi til lands sem
og hve mikilvægur landbúnaður
er fyrir löndin og að þessi at-
vinnuvegur þeirra fái að dafna.
Það varðar jafnt varanlegt mat-
vælaöryggi landanna sem og
varðveisla náttúru- og menningar-
verðmæta eða m.ö.o. hið flókna
og fjölþætta hlutverk landbúnaðar
í lífi og menningu hverrar þjóðar.
Bændur innan IFAP eru sam-
mála um að til þess að landbúnað-
urinn gegni hlutverki sinu þurfi inn-
lendan stuðning sem þó verði að
haga þannig að hann valdi ekki
óeðlilegum viðskiptahindrunum.
Alþjóðasamtök bænda senda
því samningamönnum innan Al-
þjóða viðskiptastofnunarinnar
þau skilaboð að niðurfelling allra
styrkja til landbúnaðar sé ekki
tímabær.
Lönd, sem flytja út búvörur í
stórum stíl, einkum meðal þróunar-
landa, kreQast aukins aðgangs að
mörkuðum fyrir þessa framleiðslu
sína, þar með taldar unnar búvör-
ur, sem nú eru í háum tollflokkum.
Þó verður aukinn aðgangur að
mörkuðum að vera í jafnvægi við
innlenda framleiðslu af undirstöðu-
afurðum, svo sem mjólk.
Æ meira er rætt um möguleika
á því að láta innflutningslandið
sjálft velja þær reglur sem inn-
flutningurinn á að hlíta. Sú leið eru
talin hafa kosti jafnt fyrir iðnríki
sem og þróunarlönd. Auka má
innflutning bæði með því að
lækka tolla en einnig með tollkvót-
um. Með þeim er átt við það að
tryggður er aðgangur að ákveðn-
um hundraðshluta af innanlands-
neyslu, t.d. 5%, með lágum tolli
eða tollfrjálst. Þetta er hagstætt
fyrir mörg þróunarlönd sem þurfa
að verja sig fyrir ódýrum innflutn-
ingi sem getur spillt möguleikum
þeirra á að byggja upp matvæla-
framleiðslu fyrir eigin neyslu.
Millirikjaviðskipti nema aðeins
10% af matvælaframleiðslu í
heiminum. Yfirgnæfandi mest af
mat er neytt í grennd við fram-
leiðslusvæðið eða innanlands.
Þar á landbúnaðarstefna viðkom-
andi lands að vega þyngra heldur
en niðurstöður WTO-viðræðna.
(Internationella Perspektiv,
nr. 35/2003).
Alþjódleg vidskipti með
KJÖT VERDA FYRIR BARÐ-
INU Á BÚFJÁRSJÚKDÓMUM
Um þriðjungur af alþjóðlegum
viðskiptum með kjöt er i hættu á
þessu ári vegna búfjársjúkdóma,
samkvæmt úttekt sem FAO, Mat-
væla- og landbúnaðarstofnun
SÞ, hefur látið vinna. Það eru
einkum kúariða og fuglaflensa
sem hér eiga hlut að máli.
Það eru viðskipti með um 6
milljón tonn af kjöti sem hér eru í
húfi, að verðmæti um 70 milljarð-
ar n.kr. eða um þriðjungur af al-
þjóðlegum kjötviðskiptum á árinu.
Þá er ótalinn kostnaður við bar-
áttu gegn þessum sjúkdómum og
skaði vegna markaða sem tapast.
Tólf lönd, sem stunda kjötútflutn-
ing, eiga hér hlut að máli. Hlutfalls-
lega mestur hefur skaðinn orðið
hjá löndum i Asíu, sem stunda ali-
fuglarækt. Þar hafa um 100 milljón
fuglar drepist eða verið aflífaðir
vegna fuglaflensunnar. í Thailandi
var fjórðungi af fuglastofni landsins
slátrað af þessum sökum.
Kúariðan hefur leitt til þess að
mörg lönd hafa bannað kjötinn-
flutning frá Bandaríkjunum og
Kanada en þessi tvö lönd hafa
staðið fyrir rúmlega fjórðungi af
nautakjötsútflutningi í heiminum.
Áætlað er að einungis útflutning-
ur frá Bandaríkjunum hrapi úr
1,2 milljón tonnum árið 2003 í
100 þúsund tonn árið 2004.
FAO spáir nú aukinni eftirspurn
eftir svinakjöti. í Japan hækkaði
verð á svínakjöti um 40% í
febrúar á þessu ári.
(Bondebladet nr. 17/2004).
Forsíðumynd
Jón Árni Jónsson, bóndi
Sölvabakka í Austur-Húna-
vatnssýslu, með Soldán 01 -060
frá Sölvabakka. undan Túla 98-
858. Soldán stóð efstur annað
árið í röð í afkvæmarannsókn á
Sölvabakka haustið 2003.
| 2 - Freyr 4/2004