Neytendablaðið - 01.04.1998, Blaðsíða 6

• • • •
Buddan og umhverfið
áherslu á umhverfisvernd og
að hver ökumaður sé ábyrgur
fyrir sjálfum sér og þeim
áhrifum sem hann hefur á
náttúruna. FIB hefur beint
þeirri ósk til olíufélaganna að
hefja sölu á vistvænna bensíni
með minna brennisteinsinni-
haldi.
Bensín- eða dísilvél?
Fólksbflaeign Islendinga
31. desember 1997 var:
Fjöldi Hlutfall
Meðbensínvél 123.361 87%
Með dísilvél 9.080 13%
Alls 132.441
Yfirgnæfandi hluti fólksbíla á
Islandi er með bensínvél.
Ekki er hægt að svara því
beint hvort er vistvænna að
brenna bensíni eða dísilolíu.
Hvort tveggja mengar, en
dísilvélin hefur þó augljóslega
vinninginn að sumu leyti.
Dísilvélar. Flestir um-
hverfisvemdarmenn telja
dísilolíu æskilegra eldsneyti á
bíla en bensín. Aðeins um
13% af fólksbílum íslendinga
eru með dísilvél og undanfar-
ið hefur verið flutt inn hlut-
fallslega meira af bensínbíl-
um. Gjaldastefna ríkissjóðs
og þungaskatturinn ráða þess-
um viðbrögðum neytenda, og
við blasir að ríkið yrði af tekj-
um ef sala á dísilolíu ykist.
Einn kostur dísilvéla er sá
að það tekur dísilvélar helm-
ingi styttri tíma að ná æski-
legum vinnsluhita en bensín-
vélarnar og bílvélar menga
mest meðan þær eru að hitna.
Framfarir hafa orðið í gerð
dísilvélanna. Hægt er að setja
í þær ýmiss konar búnað sem
kemur í veg fyrir að í út-
blájstrinum sé kolsýringur,
efnaagnir og rokgjörn lífræn
efni.
Annar kostur er sá að
olíufélögin á Islandi eru um
þessar mundir alfarið að
skipta yfír í sölu á vistvænni
'díselolíu og gasolíu en áður,
með mun lægra brennisteins-
innihaldi (um 0,4% af þyngd
miðað við allt að 0,14% áður)
og verður þvf bruninn hreinni.
Njótum við þar fyrirmæla
innan ESB sem hafa knúið
olíuiðnaðinn til endurbóta.
Þetta er hins vegar ekki svo-
nefnd „borgar-olía“ (city-
diesel) sem fæst erlendis og er
til dæmis víða notuð á
strætisvagna. Hún er alveg
brennisteinslaus og mengar
því minnst en er mun dýrari.
Nú er nær aflagt að blanda
steinolíu í vetrardísilolíu
hérlendis (nema líklega fyrir
jeppa í háfjallaferðum) og
öðrum ráðum beitt til að gera
hana frostþolnari en sumar-
olíuna.
Enginn veit hins vegar hve
mikið er selt af dísilolíu á bíla
hérlendis því hún fer líka á
ýmsar vinnuvélar, en giskað
er á töluna 65-70 milljónir
lítra. Eftir gildistöku laga um
olíugjald verður loks hægt að
átta sig á hlutföllunum, því
litarefnum verður blandað í
dísilolíu til aðgreina notkun-
ina.
Menn fá að jafnaði meira
fyrir eldsneytispeningana ef
þeir nota dísilvél en bensínvél
og þær eru sérlega hagkvæm-
ar ef aðalnotkunin er í lang-
akstri. Viðhaldskostnaður er
hins vegar meiri við dísilvél-
ar, það þarf til dæmis oftar að
fara með þær í reglulega still-
ingu en bensínvélar.
Bensínvélar: Nær 90% af
fólksbílum Islendinga eru
bensínbílar og innflutningur
þeirra hefur hlutfallslega auk-
ist. Þessi þróun er andstæð
stefnu Alþjóðasamtaka bif-
reiðaeigenda (AIT) og um-
hverfisverndarsinna.
Nú er aðeins á markaði
hérlendis 98 og 95 oktana
blýlaust bensín, en áður var
einnig selt 92 og 96 oktana
bensín. 98 oktana bensín er
aðallega ætlað eldri gerðum
bíla sem ekki geta brennt 95
oktana bensíni. A sumar afl-
miklar gerðir bíla þarf líka 98
oktana bensín. Umhverfis-
verndarmenn fagna því að
sala á 98 oktana bensfni hefur
dregist saman vegna hærri
gjalda á það. Stóri gallinn við
98 oktana bensín er sá að yfir-
leitt er hlutfallslega meira
bensól í því en nokkru öðru
eldsneyti, um 200% meira en
í blýbensíni og um 133%
meira en í öðru blýlausu bens-
íni. Sérfræðinga greinir á um
áhættuþáttinn vegna heilsu-
tjóns af völdum bensóls. Það
kom fram í nýlegri skýrslu í
breska þinginu að um 3000
dauðsföll á ári í Bretlandi
væru rakin til áhrifa bensóls
en vísindamenn voru ekki
sammála um þessa túlkun.
Salan á 98 oktana bensíni
hérlendis nam á síðasta ári um
7% af heildarsölunni. Hlut-
fallið gefur ástæðu til að ætla
að það sé notað í meiri mæli
en þörf er á, hugsanlega
vegna þess misskilnings að
bfllinn verði kraftmeiri fyrir
bragðið. Miðað við meðal-
akstur og eyðslu (15 þús. km
á ári og 7,2 1/100 km) kastar
sá ökumaður á glæ um 5000
krónum á ári sem kaupir að
óþörfu 98 oktana bensín.
Upplýsingar um rétta bensín-
tegund er að finna í leiðarvís-
um sem fylgja bílum.
Hægt er að nota blýlaust
bensín á alla bíla sem fram-
leiddir hafa verið eftir 1991
án þess að aðlaga þurfí vél-
amar sérstaklega. En sumir
gamlir bílar ganga ekki eða
illa fyrir blýlausu bensíni. Þá
þarf að bæta í það aukaefnum
í réttum hlutföllum. Þeim geta
fylgt mengun, skemmdir, leki,
eldhætta o.fl. Margir um-
hverfísverndarsinnar álíta að
með því að taka blýlaust
bensín í notkun hafi einum
vanda verið skipt út fyrir ann-
an. Afkastageta og gæði blý-
lauss bensíns em aukin með
með bensóli (benseni) og öðr-
um rokgjörnum efnum. Bens-
ól er eitrað og talið geta vald-
ið hvítblæði og ef til vill öðr-
um tegundum krabbameins.
Það eyðist hins vegar úr lík-
amanum en safnast ekki upp
eins og blý. Víða, til dæmis í
Bandaríkjunum og mörgum
löndum Evrópusambandsins,
er í stað bensóls notað efnið
MRBE.
Val á bíl og búnaði
Leggðu það raunsætt niður
fyrir þér við bílakaup hver er
forgangsröðin í óskum þínum
og þörfum:
• Vélarstærð. Yfírleitt er
hægt að velja milli vélar-
stærða í bílgerðum. Minna
lætur í stórri vél í hraðakstri á
þjóðvegum og aflmikill bíll
getur verið skemmtilegt og
þægilegt þarfaþing, en leggur
á ökumanninn ábyrgðina af
eldsneytiseyðslu og mengun.
Stór vél nýtist lítið umfram
smærri ef oftast er ekið í bæj-
arumferð. Stærri vélar koma í
raun aðeins að fullum notum
ef ökumenn stunda mikla
flutninga eða þurfa oft að
draga kerrur, vagna eða aðra
bfla. Við flestar aðstæður eru
minni vélar nægilegar í venju-
legum akstri, en reynast hins
vegar ekki alltaf þær vistvæn-
ustu og sparneytnustu þegar
upp er staðið. Afllítil vél er til
dæmis ekki hagstæð ef þú ert
mikið í langferðum á þjóð-
vegum.
Sumar hrein- eða þunn-
brunabflvélar nota um 10%
minna eldsneyti en aðrar í
sambærilegum bflum og blása
frá sér minna af köfnunarefn-
isoxíðum og koltvísýringi.
Þær nýta beina bensín-
6
NEYTENDABLAÐIÐ - apríl 1998