Neytendablaðið - 01.02.2000, Blaðsíða 17

vistvænar vörur umfram aðr-
ar.
Reiðum okkurá
auglýsingar
Fyrir okkur íslendinga hlýtur
að vekja nokkra athygli að ís-
lenskir neytendur virðast
reiða sig talsvert meira á aug-
lýsingar en aðrir Norður-
landabúar. í könnuninni kom í
ljós að íslensku þátttakend-
umir töldu sig í meira mæli
en aðrir fá upplýsingar um
umhverfisáhrif vömnnar úr
auglýsingum. „Maður verður
að trúa því sem sagt er í aug-
lýsingunum. Við höfum ekki
um svo margt annað að
velja.“ Þetta er haft eftir ein-
um af íslensku þátttakendun-
um. Óneitanlega bendir þetta
til þess að af opinberri hálfu
sé hér minni áhersla lögð á
hlutlausar neytendaupplýsing-
ar en annarstaðar á hinum
Norðurlöndum.
Sú könnun sem hér hefur
verið gerð að umtalsefni var
unnin með tvennum hætti.
Annars vegar var gerð hefð-
bundin símakönnun en hins
vegar voru tekin hópviðtöl og
ræddu þá spyrlar við fólk
augliti til auglitis. Þátttakend-
ur í þessum hópviðtölum vom
einnig látnir svara spuming-
um á blaði. í þessum hluta
könnunarinnar reyndust flestir
Norðmenn þekkja Svaninn,
eða níu af hverjum tíu. Þrír
fjórðu Finna og Svía þekktu
Svaninn en aðeins helmingur
Dana. Þar í landi er hins vegar
annað merki, rautt 0, mun
þekktara, og Svanurinn hafði
aðeins verið notaður í Dan-
mörku rúmt ár þegar könnun-
in var gerð. Islenskir neytend-
Um 50 leyfi hafa verið veitt
til að nota norræna umhverf-
ismerkið hér á landi. Vörur
sem bera norræna umhverfis-
merkið hér á landi em allar
utan einnar innfluttar. í maí
1998 fékk fyrsta íslenska
framleiðsluvaran Svansmerk-
ið þegar Frigg hf. var veitt
leyfi til að nota norræna um-
hverfismerkið á þvottaefnið
„Maraþon milt“. Merkið var
veitt eftir mikið þróunarstarf
og undirbúningsvinnu hjá fyr-
irtækinu. Ljóst er að íslensk
framleiðslufyrirtæki eru smá í
samanburði við önnur evr-
ópsk fyrirtæki, markaðurinn
lítill og mun meiri fyrirhöfn
og kostnaður fyrir fram-
leiðslufyrirtæki hér á landi að
fara í gegnum það ferli sem
nauðsynlegt er til að fá leyfi
til að nota norræna umhverf-
ismerkið. Önnur ástæða fyrir
því að merkið er minna þekkt
hér á landi en á hinum Norð-
urlöndunum er að ekki hirða
allir innflytjendur um að
merkja vömr með norræna
umhverfismerkinu þó að þær
séu seldar með því á hinum
Norðurlöndunum.“
Betur má ef duga skal
Eru í undirbúningi einhverjar
aðgerðir til að auka þekkingu
Islendinga á Svaninum og
hugsanlega öðrum merking-
um svipaðs eðlis?
„Já, betur má ef duga skal.
Hér á landi eru tvö opinber
umhverfismerki; norræna um-
hverfismerkið - Svanurinn og
evrópska umhverfismerkið -
Blómið. Norræna umhverfis-
merkið er virkara enn sem
komið er, fleiri viðmiðanir til
og er það orðinn raunvemleg-
ur kostur fyrir neytendur,
framleiðendur og innflytjend-
ur. Lögð er áhersla á að efla
norræna umhverfismerkið hér
á landi og kynna það fyrir
neytendum og fyrirtækjum. Á
þessu ári er gert ráð fyrir að
halda kynningarstarfí áfram
og er stefnt að því að það
verði þríþætt. Mun meiri
áhersla verður lögð á að
kynna merkið fyrir fram-
leiðslufyrirtækjum, fyrst og
fremst á sviði prentiðnaðar og
sápugerðar. Eining verður
lögð áhersla á að kynna merk-
ið fyrir innkaupastjórum hjá
ríki og sveitarfélögum. Þá
verður lögð áhersla á að
kynna merkið fyrir neytend-
um og koma á samstarfi við
verslanir.“
„Unnið hefur verið með
prentiðnaðinum að undan-
ur reyndust í sérflokki í þessu
tilliti. Aðeins tíundi hver
þekkti Svaninn.
Þátttakendur
fengu enga hjálp
Á súluritinu má sjá niðurstöð-
umar úr símakönnuninni en
hér verður að hafa í huga að
þátttakendur fengu enga
hjálp. Þeir vom einfaldlega
spurðir hvort þeir þekktu ein-
hver umhverfismerki og súlu-
ritið sýnir hlutfall þeirra sem
nefndu Svaninn. Miklu fleiri
gætu hafa reynst kannast við
merkið ef umhverfismerki
hefðu til dæmis verið talin
upp eða fólk fengið að sjá
þau.
í heild þekja niðurstöður
þessarar viðamiklu könnunar
76 blaðsíður og hér er því ein-
ungis unnt að tína upp fáein
atriði á stangli. En almennt
virðist þó mega lesa út úr nið-
urstöðunum þá staðreynd að
við íslendingar séum að
mörgu leyti eftirbátar annarra
Norðurlandabúa að því er
varðar þekkingu á umhverfis-
málum og viðhorf til þeirra.
fömu og á næstu dögum mun
fyrsta íslenska prentsmiðjan
fá norræna umhverfismerkið.
Þá hefur Island komið að
undanförnu að vinnu við við-
miðunarreglur fyrir vöm-
flokka og á síðasta ári vom
samþykktar fyrstu viðmiðun-
arreglumar sem unnar voru á
íslandi og em þær fyrir iðnað-
arhreinsiefni. Til skoðunar er
hvort ísland geta tekið að sér
að vinna viðmiðunarreglur
fyrir hreinsiefni í matvæla-
framleiðslufyrirtæki. Vikuna
8. til 13. maí nk. er stefnt að
sérstöku kynningarátaki en þá
verður sameiginleg afmæl-
isvika norræna umhverfis-
merkisins á Norðurlöndunum.
NEYTENDABLAÐIÐ - febrúar 2000
17