Neytendablaðið - 01.05.2001, Blaðsíða 15

Allir eru sammála um að grænmeti sé hollt og að við þurfum að borða meira afþví. En dýrt er það, samkvœmt könnun
Neytendasamtakanna tvöfalt til þrefalt dýrara en í Kaupmannahöfn.
fæðu, til dæmis eggjum, osti,
túnfisk, baunum, rækjum eða
kjötflís.
Morgunkom og múslí er
vinsæl fæða á flestum heimil-
um en við veljum lítið eða
ekkert sykraðar tegundir úr
heilu korni og kaupum líka
haframjöl fyrir hafragrautinn.
Þar fáum við svo sannarlega
bæði hollan mat og ódýran.
Hrökkbrauð, rúgbrauð og
heilhveitibrauð fara svo sjálf-
krafa á listann í hverri viku en
við höldum kexkaupum í
skefjum og veljum þá frekar
gróft kex og ósætt. Poppkom,
bruður eða hrískökur eru þó á
listanum okkar en við veljum
síður örbylgjupopp því það er
yfirleitt bæði dýrt, feitt og
salt. (Það er áhrifaríkt að
kíkja einhvem tímann í pok-
ann og sjá með berurn augum
fituklumpinn í pokanum).
Grænmeti valið eftir
verði og gæðum
Það er komið að grænmetinu
og ávöxtunum og við erum
strax farin að beygja reglurnar
um fastmótuð innkaup. Hér
væri óðs manns æði að
ákveða fyrirfram hvaða teg-
undir skal kaupa. Bæði verð
og gæði garðávaxta em það
mismunandi að það er sjálf-
sagt að haga kaupunum í sam-
ræmi við ástandið hverju
sinni. Hæfilegt magn getum
við hins vegar haft í huga, en
það er um eitt til tvö kíló af
einhvers konar grænmeti fyrir
hvern stálpaðan fjölskyldu-
meðlim á viku og annað eins
af ávöxtum, svo framarlega
sem flestar máltíðir eru borð-
aðar heima. Stundum getur
frosið grænmeti verið bæði
hagstæðara í verði og gæðum
en það ferska, þótt nýtt og
ferskt sé allajafna besti kost-
urinn. Þurrkaðir ávextir eru
líka skemmtileg tilbreyting og
geta oft komið í staðinn fyrir
önnur sætindi, til dæmis með
hnetum og sólblómafræjum.
Svo má ekki gleyma kartöfl-
unum, sem eru sjálfsagðar á
hverjum innkaupalista.
Mjólkin er
fastur liður
Mjólkurvörur eru stór hluti af
innkaupum fjölskyldunnar.
Þeir sem ekki þola mjólk fá
kalkbætta sojamjólk en fyrir
hina er keypt léttmjólk og létt
súrmjólk, AB-mjólk, skyr og
jógúrt. Sýrður rjómi er ómiss-
andi í matargerðina, til dæmis
við að gera sósur. Salöt, smur-
ostur og rjómaostUr koma sér
líka vel við sósugerð. Brauð-
ostur er fastur liður.
Tvær eða þrjár tegundir af
matarolíu fara í körfuna, til
dæmis ólífuolía, sólblómaolía
og rapsolía, ásamt ediki og
kryddi. Þorskalýsið má heldur
ekki gleymast, sérstaklega á
veturna og ef börn eða gamal-
menni eru á heimilinu.
Kjötborðið
og frystirinn
Það er ágæt regla að hafa fisk
í matinn minnst tvo daga vik-
unnar, hakkrétt einn dag,
kjúkling eða annað fuglakjöt
einn dag og rautt kjöt, til
dæmis lambakjöt, nautakjöt
eða svínakjöt einn dag í viku.
Með grænmetisrétti og pasta-
rétti eru máltíðirnar orðnar
sjö. Afgangana nýtum við í
salöt og sem álegg. Eitt kjötá-
leggsbréf fær þó að fljóta með
í körfuna, egg, síld og biti af
lifrarkæfu. Það er líka gott að
eiga frosnar rækjur í salöt og
með fiskréttum.
Ekki má gleyma drykkjar-
vörum eins og ávaxtasafa og
pilsner, kaffi og te. Það er
góður vani að drekka eitt glas
af hreinum safa á dag, enda
eru í safanum flest hollustu-
efnin úr ávöxtum. Sífellt
þamb á sætum drykkjum er
hins vegar ekki æskilegt og
því sneiðum við hjá sykruð-
um gosdrykkjunum.
Jafnvel í ströngu hollustu-
aðhaldi þarf yfirleitt að vera
rúm fyrir svolítinn óþarfa eða
óhollustu, þótt ekki sé nema
einu sinni í viku. Enn sem
komið er hefur ekkert slíkt
ratað í körfuna hjá okkur enda
ráðleggur Manneldisráð fyrst
og fremst lióf í þeim efnum.
Það er þó ekki síður ástæða til
að vanda valið á óþarfanum —
sé hann keyptur á annað borð.
Matarkarfan er að fyllast
og tími til kominn að borga
við kassann. Hvert sem verðið
er, þá höfum við alla vega
leitast við að velja holla og
fjölbreytta fæðu fyrir fjöl-
skylduna. Hvað tekur við þeg-
ar heim er komið er önnur
saga. Hvað fer í pottana? get-
ur orðið umfjöllunarefni í
næsta blaði.
NEYTENDABLAÐIÐ - maí 2001
15