Bændablaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 27

Þriðjudagur 15. júní 1999
BÆNDABLAÐIÐ
27
Burf ur hjá íslenskum
kúm sem hera
hlendingum ai Aberdeen
Angus eða Limousín kyni
Nú er það langt um liðið síðan notkun sæðis nýju holdanautakynjun-
um, Aberdeen Angus og Limosín, hófst að fyrstu blendingsgripunum
hefur þegar verið slátrað. Fréttir berast af því að þessir gripir hafa
greinilega verulega vaxtargetu umfram þá gripi sem áður hafa verið
til kjötframleiðslu hér á landi.
Þegar notkun þessara gripa
hófst var notkun Limousín naut-
anna í upphafi takmörkuð við til-
raun til að kanna áhrif af notkun
þeirra á burð slíkra blendingskálfa
hjá íslenskum kúm. Þegar hluta
þeirrar tilraunar var lokið var gert
bráðabirgauppgjör á niðurstöðum
og í ljósi þeirra leyfði yfirdýra-
læknir notkun sæðis úr þessum
nautum um allt land. Gerð var þá
grein fyrir þeim niðurstöðum sem
fengist höfðu á þeim tíma í stuttri
grein hér í blaðinu. Nú er lokið
endanlegu uppgjöri á umræddri til-
raun. Hér á eftir verður gerð grein
fyrir örfáum helstu þáttum sem þar
komu fram.
Upplýsingar um
burði hjá 317 kúm
Tilraunasæðingar voru fram-
kvæmdar á um 30 búum í
Eyjafirði, en auk þess á skólabúinu
á Hvanneyri, í holdanautabúinu á
Sólheimum í Akrahreppi og á
Egilsstöðum á
Völlum.
Upplýsingar
fengust um
burði hjá 74
kúm sem báru
Aberdeen Ang-
us blendingum
og 77 kúm sem áttu Limousín
blendinga auk þess sem frá sömum
búum voru frá sama tíma upplýs-
ingar fyrir 166 kýr, sem báru kálf-
um undan nautum sæðingastöðvar
BÍ sem í notkun voru á sama tíma.
Það sem er ef til vill önnur
þýðingarmesta staðfesting sem
fékkst í þessari tilraun er að kýr
sem ganga með blendingskálfa af
Limousín kyni ganga með kálfinn
um viku lengur en aðrar kýr. Eng-
in slík áhrif voru hins vegar merkj-
anleg um Aberdeen Angus blend-
inga. Þessar niðurstöður eru sam-
hljóma því sem lesa má um úr er-
lendum niðurstöðum. Þessi áhrif á
lengd meðgögngu hjá kúnum sem
ganga með Limousín blendingana
eru það mikil að full ástæða er fyr-
ir bændur að vera þess vel meðvit-
aða gagnvart fóðrun og meðferð á
þessum kúm fyrir og um burð.
Limousín blendingarnir
tœp 44 kíló við fœðingu
Hjá þeim sem höfðu til þess
aðstöðu var óskað upplýsinga um
þunga kálfanna og bijóstummál
við fæðingu. Fyrir um helming
fæddra kálfa eru þessar upplýsing-
ar fyrir hendi. Þar kemur fram
greinilegur stærðarmunur. ís-
lensku kálfamir eru að meðaltali
33,5 kg, Aberdeen Angus blend-
ingamir rúm 38 kg og Limousín
blendingamir tæp 44 kg. Hlið-
stæður en heldur minni munur er á
brjósummáli. Fyrir alla kálfana
vom upplýsingar um stærð þeirra á
huglægum kvarða sem var frá 1
sem var mjög lítill kálfur til 5 sem
var mjög stór kálfur. Þar kemur
áðumefndur stærðarmunur mjög
skýrt í ljós því að meðaltal saman-
burðarkálfanna er 2,7, hjá Aber-
deen Angus blendingunum 3,1 en
3,8 hjá Limousín blendingum.
Þá var aflað upplýsinga um
hvemig burður hefði gengið fyrir
sig. I engu tilviki í allri tilrauninni
hafði þurft keisaraskurð til að ná
kálfinum. Burðarerfiðleikar vom
samt meiri hjá blendingunum.
Þannig vom í 19,5% tilfella
Limousín kálfamir dregnir frá
kúnum, 12,2% Aberdeen Angus
blendinganna en í samanburðar-
hópnum var þetta hlutfall 7,8%.
Rétt er að benda á að fram hefur
komið í samtölum við bændur að
vegna lengri meðgöngu Limousín
blendinganna höfðu rnenn meira
andvara en ella við burð þeirra
kálfa, sem hugsanlega kann að
hafa einhver áhrif á niðurstöður.
Umræddur stærðarmunur kálfanna
og munur í áhættu um burðarhjálp
er önnur mikilvæg niðurstaða til-
raunarinnar.
Heilsufar fyrir og eftir burð
Einnig var aflað upplýsinga
um heilsufar kúnna fyrir og eftir
burð og um afdrif þeirra kálfa sem
fæddust. Ekki var hægt að greina
neina þætti um heilsufar kúnna
sem hægt væri að
tengja því af
hvaða uppmna
kálfurinn sem
kýrin gekk með
var. Hins vegar
vekur það nokkra
athygli að af ís-
lensku kálfunum og Aberdeen
Angus blendingum em um 10%
sem fæðast dauðir eða drepast í
fæðingu meðan aðeins einn
Limousín blendingur hlaut slík ör-
lög. Af upplýsingum um hegðun
kálfanna virðist hins vegar mega
ráða að Limousín blendingamir
em ekki eins líflegir fyrst eftir
burð og íslenskir kálfar. Einnig er
greinilegt að þeir em tregari við að
læra mjólkurdrykkju en íslenskir
kálfar. Suma hef ég heyrt lýsa því
þannig að þeir telja Limousín
ble'ndingana heimskari en íslensku
kálfana.
Hér hefur verið gerð grein fyrir
því helsta sem fram kom í um-
ræddri tilraun. Þá vitneskju er eðli-
legt að hafa í huga þegar notkun á
sæði úr þessum holdanautum er
áætluð. Meginatriði er að sæði úr
þessum kynjum á ekki að nota til
sæðinga nema fyrir fullorðnar kýr
sem reynsla er fengin um að eigi
auðvelt með burð. Sérstaklega er
þetta mikilvægt við notkun sæðis
úr Limousín nautunum.
Tilraun með eldi
blendingsgripa
Á tilraunastöðinni á Möðru-
völlum er í gangi tilraun með eldi
blendingsgripa af þessum kynjum.
Þaðan munu brátt fást mikilvægar
niðurstöður til að hagnýta við
skipulagningu á fóðmn og með-
ferð blendinganna.
Ljóst virðist að með notkun
slíkra blendinga í nautakjötsfram-
leiðslu hér á landi skapast þar nýir
möguleikar sem ekki vom fyrir
hendi áður. Miklu varða að þeir
séu rétt nýttir. Þar er þekkingaröfl-
un um alla þætti sem lúta að burði
þessara gripa, fóðmn þeirra og
meðferð mikilvæg undirstaða. Ef
skipulega er að unnið ætti að vera
mögulegt að byggja upp traustari
gæðaframleiðslu á nautakjöti hér á
landi en áður hefur verið til staðar.
Nautgriparækt
Jón Viðar Jónmundsson
Gæöi í fyrirrúmi
Vegna hagstæðra innkaupa
bjóðum við nú mest seldu
diskasláttuvél í heimi.
GMD 100 línuna
á sérstöku tilboðsverði.
wweÉwiwSx
* -M
Núpur
Lyngbrekka
Hraunháls Barkarstaðir
Blönduós
• Mureyri
"• Varmahllð •
Húnssuðir*
Silawrap rúlluplast er fáanlegt hjá
umboðsmönnum um allt land
og faest bæði í og
Fáanlegt í 50 sm. og 75 sm. breiddum.
Roykjavlk Miklaholt
lit.
Vatnsskarðshólar

Útsölustaðir Véla
Þráinn B. Jónsson
Þríhyrningur hf.
Þorsteinn Gunnarsson
Baldur Þ. Bjarnason
Björn Sigfússon
Jóhann G Jóhannsson
Guðmundur Ólafsson
Vélar og Þjónusta hf.
Vélaval-Varmahlið
Árvirkni hf.
Kristján Sigfússon
Benedikt Ragnarsson
Bára Sigurðardóttir
Jóhannes E. Ragnarsson
Vélar og Þjónusta hf.
og Þjónustu hf. á plasti eru eftirfarandi:
Miklaholti, Biskupstungum
Hellu, Rangárvallasýslu
Vatnsskarðshólum, V-Skaftafellssýslu
Múlakoti, V-Skaftafellssýslu
Brunnavöllum, A_Skaftafellssýslu
Breiðavaði, S-Múlasýslu
Núpi, Öxarfirði
Óseyri la, Akureyri
Varmahllð, Skagafirði
V/Vesturlandsveg, Blönduósi
Húnsstöðum, A-Húnavatnssýsla
Barkarstöðum, V-Húnavatnssýsla
Lyngbrekku, Dalasýslu
Hraunhálsi, Sna:fellsnes
Járnhálsi 2, Reykjavik
S. 486-8980
S. 487-5887
S. 487-I29I
S. 487-4761
S. 487-1056
S. 47I-384I
S. 465-2309
S. 461-4040
S. 453-8888
S. 452-4751
S. 452-4285
S. 451-2636
S. 434-1433
S. 438-1558
S. 587-6500
gffawrap - gæði og gott verð
Í $
Hafið samband við umboðsmenn okkar og fáið nánari upþlýsingar