Tónlistin - 01.03.1947, Blaðsíða 14

60
TÓNLISTIN
talið, að vér fáum að lifa frjálsu lífi
í voru landi sem algerlega einráð og
sjálfstæð þjóð á komandi öldum,
nema oss takist að sannfæra heim-
inn um, að vér cigum rétt á því sök-
um vorrar sérstæðu og þjóðlegu
menningar. — Vér megum aldrei
gleyma því, að fyrir ófriðinn sendi
eitt stórveldið fulltrúa til Islands lil
])ess að safna gögnum til sönnunar
þvi, að vér ættum ekki rétt á sjálf-
stæði voru, — að vér værum svo úr-
kynjaðir og menningarsnauðir, að
réttmætt yrði að teljast að litrýma
þjóðerninu. Þó kom þessi fulltrúi l'rá
landi, þar sem til var dálítill hópur
manna með skilningi á menningu
vorri. Ekki megum vér halda, aðhug-
mynd dönsku þingmannanna um að
flytja þjóð vora í annað umhverfi
sé útdauð fyrir fullt og allt og geti
aldrei risið upp aftur, — enda þótt
önnur rök yrðu lilfærð, er hernaðar-
völd kvnnu að telja það heppilegt að
ákveða, hvaða þjóðerni væri ráðandi
á Islandi.
Skipulagsbundin menningarvið-
skipti við önnur lönd eru raunveru-
lega eina leiðin til að tryggja sjálf-
slæði vort í framtíðinni. öryggisgildi
samninga breytist ár frá ári eftir
aðstæðum og staðreyndum. Fjármál
vor og verzlunarvelta eru smámuna-
leg kríli á heimsmarkaðinum og her-
afla getum vér engan átt. Hins veg-
ar cr vorum menningarlega álits-
auka cngin takmörk sett. Heimsálitið
cr staðreynd. sem ekki verður liagg-
að með vopnum né veltufé. Einasta
vörn vor er, að illa mælist fyrir að
misþyrma sjálfstæði voru. Vér eig-
um því að beita öllu voru afli til
að skapa álit á islcnzku þjóðerni og
íslenzkri menningu með öðrum þjóð-
um. Engin vinaþjóð getur neitað oss
um aðstoð í þeini efnum, — en þeg-
ar einu sinni heimsálit væri á kom-
ið oss til öryggis, þá yrði jafnvel
mjög erfitt að breyta því mcð á-
róðri úr öðrum áttum. — Gleymum
því aldrei, að erlendir stjórnvitring-
ar hafa látið svo um mælt, að það
verði að teljast útilokað með öllu,
að íslenzk þjóð og íslcnzkt ríki haldi
áfram að vera til á komandi öldum,
ef ekki takist að mynda heimsálif til
öryggis. — Auðskilið er hverjum
manni, að slíkur álitsauki hlýtur að
auka útflutning og framleiðslu vorra
andlegu afurða og verður um leið
óbein og bein verzlunarauglýsing fyr-
ir allan efnalegan útflutning vorn,
en slíkt er þó vitanlega smámun-
ir einir samanborið við bið mikla
takmark, að tryggja frelsi vort um
alla framtíð.
Löngu fyrir ófriðinn höfðu flest-
ar þjóðir tekið upp viðskiptajöfnuð,
einnig í menningarmálum, og þær
vcittu erlcndum listamönnum og
fræðimönnum því aðeins viðtöku,
að með sama hætti væri tekið við
þeirra eigin menningu af hendi gagn-
aðilans. Vér tökum vel á móli cr-
lendum listamönnum og höldum
uppi mörgum félögum til að leggja
alls konar rækt við önnur lönd og
menningu þeirra, cn vér hugsum lít-
ið eða ekkert um útflutning vorra
eigin andlegu afurða, — sem cru lítt
kunnar erlendis. Jafnvel vor forna
listmenning má heita ókunn enn úti
um heim. Andlegir framleiðendur
vorir braska einir á báti og njóta