Læknablaðið - 01.12.1971, Blaðsíða 35

LÆKNABLAÐIÐ
267
ráðið er sjálfsag't meiri fræðsla, bæði fyrir almenning og lækna.
Ennfremur hefur verið bent á kosti þess, að sérstök símaþj ónnsta
væri fyrir þennan hóp sjúklinga og jafnvel, að vel útbúin sjúkra-
bifreið verði ávallt til taks eingöngu fyrir sjúklinga, sem haldið
væri, að hefðu kransæðastiflu.
Hafi sjúklingur fengið kransæðastíflu áður eða haft angina
pectoris, eru horfur hans taldar lakari.8 11 Aðeins 38 sjúklingar
höfðu aldrei haft angina, en 68 sjúklingar lengur en eitt ár. Er
þetta hátt hlutfall,8 og ætti að hækka dánartöluna. Reyndar kem-
ur það fram á töflu XVI og XVII, að svo er. Þrjátiu og tveir sjúkl-
ingar höfðu fengið staðfesta kransæðastíflu áður, þar af þrír
tvisvar og tveir þrisvar. Eru þessar tölur líkar þeim, sem áður
eru birtar.8 13 Dánartala þeirra, sem áður böi’ðu fengið einu
sinni kransæðastíflu, reyndist 25,9%, eða nokkru hærri en hinna,
sem ekki höfðu fengið kransæðastíflu áður, 18,7%. Ekki er þessi
munur þó marktækur.
Mikið hefur verið rætt og ritað um áhættuþætti við kransæða-
stiflu. Eru þar efstir á blaði, hækkun cholesterolmagns i blóði,
háþrýstingur, reykingar, offita og sykursýki. Virðist ótvíræð
fylgni þessara þátta og kransæðastíflu. Fylgni þessi margfaldast
er tveir eða fleiri þættir fara saman.9 21 Minni upplýsingar liggja
fyrir um áhrif þessara þátta á dánartölu. Mjög örðug't er í rann-
sókn sem þessari að meta þetta, þar sem allar upplýsingar eru
fengnar lir sjúkraskrám og' hópurinn lítill. T. d. reyndust upp-
lýsingar um háþrýsting mjög litlar og' óáreiðanlegar og' engar
ályktanir af þeim dragandi. Sykurþolspróf og kolesterólmæling
var gerð á flestum sjúklinganna, en af skiljanlegum ástæðum
ekki á þeim sjúklingum, sem dóu snemma í legunni. Þess ber og'
að geta, að þessar mælingar geta verið mjög villandi. Kolesteról-
gildi lækkar venjulega verulega við kransæðastíflu og hækkar
ekki fyrr en nokkrum vikum síðar. Fjölmargt getur truflað
sykurþolspróf, svo sem löng rúmlega, gjöf á þvagleysandi lyíj-
um og margt fleira.
Erfitt reyndist að meta offitu, þar sem sjúklingar voru ekki
alltaf vigtaðir og lík aldrei. Samkvæmt þessu verða engar álykt-
anir dregnar um dánartölu fyrir hópinn sem heild.
Um reykingarnar gegndi að því leyti öðru máli, að upplýs-
ingar voru yfirleitt áreiðanlegar, og vantaði þær í sjúkraskrár,
var þeirra aflað hjá sjúklingum eða eftirlifandi ættingjum þeirra,
sem dáið höfðu. Við skráningu á því, hverjir teldust reykinga-
menn, var beitt skilmerkjum WHO., þar sem segir, að sá teljist