Læknablaðið - 15.02.1994, Blaðsíða 33

LÆKNABLAÐJÐ
75
á fullnægjandi eða betri hátt án hennar.
Læknir þyrlunnar taldist nauðsynlegur ef hann
framkvæmdi lífsbjargandi aðgerðir til dæmis
barkaþræðingu eða kom í veg fyrir alvarlegt
heilsutjón eða fylgikvilla. Þýðingarmikill
taldist hann ef greining hans, eftirlit eða
meðferð hindraði að ástand sjúklings versnaði
eða kom í veg fyrir fylgikvilla, og gagnlegur
ef ætla mátti að nærvera hans hafi engu breytt
um afdrif sjúklingsins en eftir sem áður
annaðist hann eftirlit, gaf verkjalyf og þess
háttar. Hér er að nokkru um huglægt mat að
ræða en það var yfirfarið af höfundum þar til
samdóma niðurstaða fékkst.
NIÐURSTÖÐUR
Útköll: Leitað var eftir aðstoð þyrlu LHG 109
sinnum árið 1991 vegna leitar-, björgunar- eða
sjúkraflutninga. Er það svipaður fjöldi beiðna
og verið hefur undanfarin ár. A mynd 1 sést
að hætt var við flug af ýmsum ástæðum í 34
tilvikum. Farin voru 55 sjúkraflug. Leitar- og
björgunarflug voru 20 talsins og voru menn
fluttir í tveimur þeirra. Því eru 57 flug talin
í eftirfarandi yfirliti um útköll og meðferð
sjúklinga. Alls voru 72 einstaklingar fluttir.
Marktækur munur var ekki á skiptingu útkalla
eftir mánuðum eða vikudögum. Einungis 32%
útkalla voru á dagvinnutíma (kl. 08-16) (mynd
2).
Landfræðileg skipting áfangastaða var nokkuð
jöfn. Farið var í byggð í 22 tilvikum, til
óbyggða 18 sinnum og á haf út 17 sinnum.
I 14 tilfellum var um að ræða flutninga frá
spítölum á landsbyggðinni til Reykjavíkur.
Meðalviðbragðstími áhafnar var 38
mínútur þegar ekki voru tekin með flug
sem seinkað hafði vegna utanaðkomandi
ástæðna. Ef sérstaks flýtis var óskað
styttist viðbragðstíminn um sex mínútur.
Meðalútkallstími var þrjár klukkustundir og
þrjár mínútur. Stystur tími var 27 mínútur
og lengstur 14 klst og 58 mínútur. Hvorugt
þessara útkalla var dæmigert.
Aðstœður á vettvangi: Aðstæður til flugs voru
góðar í meirihluta flugferða (tafla I). Fjórum
sinnum gáfu aðstæður tilefni til sérstakrar
flokkunar; IV flokks. I þremur tilfellum var
um að ræða aukna áhættu vegna aðstæðna á
jökli og á fjalli þar sem þrengsli og takmarkað
afl þyrlunnar ollu erfiðleikum en í fjórða
tilfellinu var um að ræða mikinn sjógang
Tafla II. Orsakir útkallsbeiðna og hjálparbeiðandi.
Orsök hjálparbeiðni Fjöldi Beiðni frá: Fjöldi
Umferðarslys 13 Lækni 27
Sjóslys 12 Skipsstjóra 14
Önnur slys 14 Lögreglu 7
Veikindi sjófarenda 6 SVFI/björgunarsveitum 3
Onnur veikindi 12 Oðrum 6
Alls 57 57
Fjöldi sjúklinga
™ Aldur sjúklinga í árum
□ Karlar 54
□ Konur17
Mynd 3. Skipting fluttra eftir aidri og kyni.
og ísingarskilyrði. Flogið var í myrkri í 11
útköllum (19%). Læknir seig í 13 tilfellum
niður til sjúklings, 10 sinnum úti á hafi,
tvisvar á jökli og einu sinni í fjallshlíð.
Meðaltími á vettvangi var 20 mínútur
reiknaður út frá 49 útköllum þar sem sá tími
var skráður. Stystur tími var ein mínúta.
Lengstur tími á vettvangi var 60 mínútur
þegar endurlífgun var reynd án árangurs.
Hjálparbeiðni barst oftast vegna slysa og
kom oftast frá lækni (tafla II). Er þyrlan kom
á vettvang var læknir þar fyrir í 31 tilviki,
þrisvar voru björgunarsveitir á vettvangi en í
öðrum tilvikum voru þar almennir borgarar.
Sérhæfð meðferð var hafin hjá 37 sjúklingum
er þyrlu bar að og tólf sjúklingar höfðu notið
fyrstu hjálpar. Sjúklingar sem ekki höfðu
fengið meðferð voru 23, af þeim voru 10
heilbrigðir og þurftu ekki á meðferð að halda,
sex sinnum var um að ræða veikindi á hafi úti
og í hinum tilvikunum sjö höfðu sjúklingar
minniháttar áverka en voru sóttir með þyrlu
vegna þess að þeir voru staddir úti á sjó eða í
óbyggðum.
Vpplýsingar um flutta, ástand þeirra og
meðferð: Meirihluti fluttra voru karlar (mynd
3). Flestir þeirra voru á aldrinum 20-40 ára og
er munur á aldursdreifingu þeirra marktækur,