Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1978, Blaðsíða 29

AF HAGLEIK LÆKNISHANDA - 27
Óhappi við dreraðgerð, er lýst 20. sept. 1898, er
sjúklingur kreysti skyndilega aftur augað í miðri
aðgerð, svo að augasteinn þeyttist út í einu lagi
ásamt nokkrum hluta glervökvans. Þrátt fyrir þetta
aðgerðarslys fékk sjúklingurinn lestrarsjón, en hafði
verið blindur áður. Er þetta söguleg aðgerð, því
sennilega er þetta'í fyrsta skipti að augasteinn er
tekinn í heilu lagi hér á landi (extractio lentis
intracapsularis), að vísu af slysni.
Þann 6. marz 1908 tilgreinir Björn, aldrei þessu
vant, hvar hann gerir aðgerð. Fyrst gerir hann
dreraðgerð á Landakotsspítala (samkvæmt sjúk-
lingaskrám spítalans) [33], en í sjúkraskrám sínum
getur hann þess ekki, hvar hann gerir aðgerðina,
fremur venju. Sjúklingur þessi var drykkjumaður og
fékk brennivínsæði á öðrum degi eftir aðgerðina, svo
að augað spilltist.
Að ári liðnu var sjúklingurinn orðinn nær
alblindur á hinu auganu og tekur Björn þá fram, að
hann hafi gert síðari aðgerðina heima hjá
sjúklingnum. Sú aðgerð gekk vel, enda hafði
sjúklingurinn verið bindindismaður að undanförnu
og gerðar voru sérstakar ráðstafanir eftir aðgerðina
(opinn sáraumbúnaður með vírgrind).
Þegar hefur verið lýst skjálgaðgerðum Bjöms á
Akranesi. Hann gerir ekki margar slíkar aðgerðir,
fremur en starfsbræður hans erlendis, vegna
óvissunnar um bata, enda skurðtækni á því svið á
bernskuskeiði. Var lækning augnskekkju á frumstigi
og aðgerðir nær eingöngu gerðar vegna útlitsbreyt-
ingar og þá einkum á ungu fólki.
Björn kallar skjálgaðgerðir„strabotomi“, hvaða
aðferð sem hann beitir. Hann gefst ekki upp þótt
augun réttist ekki í fyrstu lotu, enda hreyfir hann
ekki við nema einum vöðva í senn. Björn beitir sömu
skjálgaðgerðum og gert var á Dr. Edmund Jensens
Klinik í Kaupmannahöfn árin 1902 og 1903, þ.e.
sinaskurði og framfærslu, en auk þess gerir hann
styttingu (resectio) á augnvöðvum, sem sjaldgæft
var að gera á þessu tímabili. Sjá 15. töflu. [19.10.97,
04.02.94, 17.07.94, 03.03.95, 10.10.96, 06.09.00,
06.07.02].
Björn skrifar oft nákvæmar sjúkrasögur og er 11.
saga dæmi um það. Lýsir hann lömun á
augnvöðvataug (n. oculomotorius).
Fá rangeygð börn haíði Björn til meðferðar.
Arið 1909 (25. marz) segir hann frá skjálg inn á
við á fjögurra ára barni. Var það sjóndapurt á öðru
auga. Lætur hann barnið ganga með blöðku fyrir
þvi auga, sem hafði betri sjón. Eru þetta fyrstu
heimildir, sem fundizt hafa um þess háttar meðferð
hér á landi (occlusions-meðferð).
Sjúkrahús Reykjavíkur 1884-1903
Franski spítalinn í Reykjavík 1903-1921
Landakotsspítalinn 1902
Þegar hefur verið sagt frá því að bólga í
augnslímhúð og augnalokum hafi verið algengir
kvillar og þrálátir og leiddu þeir oft til örvefs-
myndunar og augnaloksúthverfingar (ectropion),
svo að sjúklingarnir gátu ekki lokað augunum.