Félagsbréf - 01.01.1957, Blaðsíða 51

félagsbréf
49
höndina til að bjarga honum frá
óförum og dauSa.
Þegar Chepilov rá'öherra kom heim
frá París, þá gerðist hann svo djarf-
ur að skrifa, aö tilgangur vestrænn-
ar listar væri að eyðileggja sálina
og þjálfa slátrara af hvers konar
gerð. En það má láta hann vita, að
listamenn okkar hafa a. m. k. aldrei
slátrað neinum og eru svo dreng-
lyndir að saka ekki kenningar sósíal-
ísks realisma um þau morð, sem
framin hafa verið eða hylmað yfir
af Chepilov og lians nótum.
Sannleikurinn er sá, að hjá okkur
er rúm fyrir hvað sem er, jafnvel
það illa, og jafnvel fyrir rithöfunda
Chepilovs, en þó einnig fyrir and-
legt frelsi. En á menningarsvæði
Stalins er ekki rúm fyrir neitt nema
fyrirlestra hinna útvöldu, tilbreyt-
ingarlaust líf og áróðurspésa. En ef
einhverjir kynnu að vera í vafa, þá
hafa ungverskir rithöfundar nýlega
lýst yfir þessu af húsþökunum, áð-
ur en þeir tóku sína lokaákvörðun,
þar eð þeir kjósa heldur að þegja
en ljúga eftir fyrirskipunum.
Það verður erfitt fyrir okkur að
sýna, að við séum verðir hinnar
Ungversku fórnar. En við verðum að
reyna það, þegar Evrópa loks hefur
sameinazt, með því að gleyma deil-
um okkar, með því að glíma við
ágalla okkar eins og gera ber, með
því að auka sköpunarmátt okkar og
efla einingu okkar. Og loks munum
við svara þeim, sem hafa viljað níða
okkur og fá okkur til að trúa því,
að sagan geti réttlætt ógnarstjóm,
svara þeim með okkar bjargföstu
trú, trú, sem við nú vitum, að við
eigum sameiginlega með ungversk-
um og pólskum rithöfundum, já, og
jafnvel rússneskum, sem einnig era
keflaðir.
Trú okkar er sú, að nú sé í upp-
siglingu í heiminum, samhliða öflum
ófrelsis og dauða, sem hvíla eins og
skuggi á mannkyninu, öfl bjartsýni
og lífs, sterk frelsishreyfing, sem
kölluð er menning og er ávöxtur
hugsanafrelsis og athafnafrelsis í
sameiningu.
Daglegt starf okkar og köllun um
langa framtíð mun verða það, að
auka við þessa menningu en svipta
hana engu, ekki einu sinni um stund-
arsakir. En stoltasta skylda okkar er
að vernda sjálfir og unz yfir lýkur
frelsi þessarar menningar, athafna-
frelsi og sköpunarfrelsi, gegn öflum
ófrelsis og dauða, hvaðan sem þau
koma.
Þessir ungversku menntamenn og
verkamenn, sem við hyllum í dag,
svo máttvana í sorg okkar, hafa skil-
ið þetta og látið okkur skilja það
betur en áður. Því er það, að þó að
ófarir þeirra séu einnig okkar ófar-
ir, þá eigum við einnig vonir sam-
eiginlegar þeim. Þrátt fyrir eymd
sína, útlegð og fjötra. hafa þeir
látið okkur eftir stórfenglega arf-
leifð, sem við verðum að verðskulda,
frelsið, sem þeir hafa ekki kosið, en
veittu okkur á einum degi.