Félagsbréf - 01.07.1958, Blaðsíða 42

38
FELAGSBREF
Hvað getum við annað en kropið
auðmjúkir í duftið?
Ágætan formála fyrir bókinni hef-
ur ritað Gunnar Gunnarsson skáld.
Þar segir hann meðal annars: „Að
rekja efni bókarinnar frá því að
Jörð Sólardóttir stekkur einborin úr
móðurskauti, þar til henni sem líf-
vænlegum hnetti bætist liðug hálf
milljón manna jneð hverjum tungl-
hvörfum, eða hið langt um skemmra
skeið mannverunnar frá hellisbúum
til himinfara fuglum ofar, og á
morgun eða hinn daginn ef til vill
geimfara, væri að bera í bakkafullan
lækinn. Hver sá er fær bók þessa
handa á milli, mun lesa hana oftar
en einu sinni og gagnskoða mynd-
irnar“.
Þá snúum við okkur að efni bók-
arinnar. Henni er skipt í 13 aðal-
kafla og hverjum þeim kafla í aðra
smærri. Auk þess er aftast í bókinni
skrá yfir myndir og höfunda þeirra,
skrá yfir allmörg íslenzk og erlend
vísinda- og fræðslurit, er snerta efni
það, sem bókin ræðir um, og loks
er nafna- og atriðaskrá.
Aðalkaflamir eru sem hér segir:
1. Fæðing jarðar.
2. Undur og gátur hafsins.
3. Yfirborð þurrlendisins.
4. Lofthafið.
5. Framvinda lífsins.
6. Öld spendýranna.
7. Lífið í sjónum.
8. Kóralrif.
9. Land sólar.
10. Auðnir norðurhjarans.
11. Regnskógar hitabeltis.
12. Sumargrænir skógar.
13. Stjörnugeimurinn.
Eins og gefur að skilja, þá er ekki
unnt að gera efni þessarar miklu
bókar nein viðhlítandi skil í stuttum
ritdómi. Ég verð að láta nægja að
stikla á nokkrum staksteinum og
vona, að það geti orðið til þess að
gefa mönnum einhverja hugmynd um
þetta stórkostlega ritverk.
í lífi manna og dýra vekur fæð-
ing alltaf óskipta athygli, enda þótt
hún sé daglegur viðburður, hvað þá
fæðing heils hnattar. En kafli þessi
ræðir ekki einvörðungu um fæðing-
una — hina upphaflegu myndun
hnattarins, heldur er líka rakin efnis-
leg þróun hans, allt til vorra daga,
um 4000 milljóna árabil. Og hverju
er svo spáð um framtíð okkar litlu
jarðar. Um það segir bókin á þessa
leið: „Eftir svo sem 5—10 þúsund
milljónir ára, en eitthvað um það
leyti hugsa vísindamenn sér enda-
lok jarðar, tekur vetnið, eldsneytið
í kjarnorkuofni sólar, mjög að ganga
til þurrðar, en við það hefst ný fram-
vinda í starfsemi sólar, með þeim af-
leiðingum, að hún tekur að þenjast
út.------— Hitastig á jörðu mun
verða um 1300 stig á Celsius og svið-
ið yfirborð hennar mun glóa í rauðri
birtu. Höfin munu sjóða og sjálft
gufuhvolfið þyrlast út í geiminn. Enn
um ótaldar aldir mun hin logsviðna,
lífvana pláneta halda áfram að snú-
ast á steikarteini deyjandi sólmóður
sinnar“.
Næst koma kaflarnir um eðli og
útlit hafs og hauðurs í gegnum ald-
ii-nar, og kennir þar margra grasa.
Hér fáum við að vita, að aðeins 29%
allrar jarðskorpunnar er þurrlendi.
Og væru allar ójöfnur jarðskorpunn-