Sveitarstjórnarmál - 01.06.1998, Blaðsíða 18

HÚSNÆÐISMÁL
2. mynd
Fjölskyldugerð bótaþega 1997
Einstæðir foreldrar
21%
Einhleypir
54%
Heimild: félagsmálaráöuneytiö
1997. í Ijós kemur að 57,8% eru
yngri en 30 ára. Markmið laganna
er að aðstoða þá tekjulægstu og
bendir llest til þess að það hafi tek-
ist vel.
Lög nr. 138/1997
I ágúst 1996 samþykkti ríkis-
stjómin að leita eftir því að sveitar-
félögin sæju að fullu um greiðslur
húsaleigubóta. Starfshópi sem skip-
aður var 1996 og falið var að gera
tillögur um framtíð húsaleigubóta
skilaði áfangaskýrslu í apríl 1997
sem var grundvöllur viðræðna ríkis-
ins og sveitarfélaganna um framtíð
húsaleigubótakerfisins.
Niðurstöður viðræðna urðu þær
að félagsmálaráðherra lagði fram
frumvarp til laga um húsaleigubæt-
ur sem varð að lögum um húsa-
leigubætur nr. 138/1997. Megin-
breytingar frá eldri lögum eru að
öllum sveitarfélögum er gert skylt
að greiða húsaleigubætur sem ná til
allra leiguíbúða án beinnar þátttöku
ríkisins. Breytingar á greiðslufyrir-
komulagi eru hluti af samkomulagi
ríkis og sveitarfélaga sem gert var
um skiptingu verkefna. I samræmi
hér við var gerður samningur um
ákveðna fjárhæð árlega úr ríkissjóði
til sveitarfélaga vegna húsaleigu-
bóta fyrir milligöngu Jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga. í 3. gr laga um húsa-
leigubætur nr. 138/1997 er kveðið á
um að ríkissjóður skuli árlega
greiða 280 millj. krónur í Jöfnunar-
sjóð sveitarfélaga í þessu skyni.
Samkvæmt nýju lögunum eiga
leigjendur í félagslegum leiguíbúð-
um og kaupleiguíbúðum sveitarfé-
laga rétt til húsaleigubóta. Sam-
kvæmt ákvæði nr. I. til bráðabirgða
er sveitarfélögum heimilt að fresta
því að taka upp greiðslur húsaleigu-
bóta að því er snertir leiguíbúðir í
eigu ríkissjóðs, sveitarfélags eða
fyrirtækis sveitarfélags ef það er
nauðsynlegt vegna gildandi samn-
inga um slíkar íbúðir. Þau tilvik sem
hér um ræðir eru fbúðir í eigu sveit-
arfélaga sem hafa verið leigðar út
fyrir lægri fjárhæð en viðmiðunar-
reglur Húsnæðisstofnunar vegna
leigu á félagslegum íbúðum segja til
um. Til að aðlaga leiguverð viðmið-
unarreglum þarf að segja húsaleigu-
samningi upp og gera nýjan sem
byggist á viðmiðunarleigu Húsnæð-
isstofnunar.
Leigjendur hafa samkvæmt lög-
unum málskotsrétt. Telji leigjandi á
rétt sinn hallað af hálfu félagsmála-
nefndar við framkvæmd laganna,
svo sem við ákvörðun um bótarétt,
fjárhæð bóta, niðurfellingu þeirra
eða önnur atriði, getur hann skotið
viðkomandi ákvörðun eða af-
greiðslu til úrskurðamefndar félags-
þjónustu. Um málsmeðferð fer þá
samkvæmt ákvæðum XVII. kafla
laga nr. 40/1991, um félagsþjónustu
sveitarfélaga.
Hlutverk Jöfnunarsjóös
sveitarfélaga
Samkvæmt reglugerð nr. 37/1998
sér jöfnunarsjóðurinn um að koma
framlagi ríkissjóðs vegna greiðslu
bótanna til sveitarfélaga. Skipta má
hlutverki sjóðsins í þrennt:
I fyrsta lagi að innheimta árs-
fjórðungslega framlag ríkissjóðs.
I öðm lagi að annast upplýsinga-
öflun frá sveitarfélögunum varðandi
áætlanir þeirra um heildargreiðslur
húsaleigubóta á hverju ári miðað
við grunnfjárhæðir bóta.
I þriðja lagi er hlutverk sjóðsins
að koma framlagi ríkisins til sveitar-
félaganna vegna greiðslu þeirra á
húsaleigubótum.
Reglugerð um húsaleigubætur nr.
37/1998 kveður á um að greiðslur
sjóðsins skuli berast sveitarfélögun-
um ársfjórðungslega, þ.e. eigi síðar
en 20. aprfl, 20. júlí, 20. október og
20. janúar. Skilyrði er að fullnægj-
andi gögn hafi borist sjóðnum 15
dögum áður.
Samkvæmt nýju lögunum eru
bæturnar greiddar eftir á en þær
voru áður greiddar fyrirfram. I
bráðabirgðaákvæði nr. III. með lög-
unum er kveðið á um að þetta
ákvæði öðlist fyrst gildi 1. janúar
1999 hjá þeim sveitarfélögum sem
greitt hafa fyrir fram samkvæmt
eldri lögum.
í reglugerð nr. 37/1998 er kveðið
á um að endurgreiðslur úr jöfnunar-
sjóði skuli nema 50% af greiðslum
sveitarfélaga vegna húsaleigubóta. I
varúðarskyni heldur sjóðurinn eftir
5% af útreiknaðri greiðslu til að
mæta því ef greiðslur sveitarfélaga á
húsaleigubótum fara fram úr fyrri
áætlunum þeirra. í ljósi reynslu fyrri
helmings ársins verður tekin
ákvörðun um breytingar á þessu
hlutfalli en í lok janúar verður árið
gert upp og endanlegt endur-
greiðsluhlutfall ársins ákveðið.
80