SunnudagsMogginn - 06.11.2011, Blaðsíða 44

44 6. nóvember 2011
Clare Vanderpool – Moon Over Manifest bbbnn
Í miðri kreppu vestan hafs er stúlkan Abilene Tucker
send til smábæjarins Manifest í Kansas og þar á hún
að vera yfir sumarið. Þetta er á fjórða áratug síðustu
aldar og hún hefur lifað á jaðri allsleysis með föður
síðum og því ýmsu vön. Fljótlega fer Abilene að
grennslast fyrir um æsku föður síns, sem ólst upp í
þorpinu, en þegar hún finnu öskju með sérkenni-
legum samtíningi finnst henni forvitnilegra að reyna
að grafast fyrir um eiganda öskjunnar. Þetta er fyrsta
bók höfundar, en einkar vel skrifuð fyrir það. Vanderpool er ekki bara
að gefa mynd af lífi í smábæ á krepputíma, heldur dregur hún upp
mynd af því hvernig bærinn varð til á sínum tíma, þegar evrópskir
innflytjendur flykktust yfir Atlantshafið í leit að betra lífi og báru með
sér ýmsa siði og venjur að heiman.
John Connolly – Hell’s Bells bbmnn
John Connolly er frægur fyrir glæpasögur sem státa
af lögreglumanninum fyrrverandi Charlie Parker og
eru flestar einskonar blendingur af hefðbundum
glæpasögum og yfirnáttúrlegum hryllingi. Connolly
hefur þó líka skrifað unglingabækur og sú bók sem
hér er gerð að umtalsefni er einmitt þeirrar gerðar,
framhald af bókinni The Gates sem kom út fyrir
tveimur árum, en í henni segir frá piltinum Samuel
Johnson sem verður fyrir því að illur vættur brýtur
sér leið inn í mannheima og líkamnast í ófrýnilegri nágrannakonu
pilts. Hann sigrar hana, en það er ekki nema um stundarsakir eins og
kemur í ljós. Hell’s Bells hefst nefnilega þar sem djöfullinn er að búa
sig undir það að laumast aftur inn í mannheima og hyggst hefna sín
grimmilega á Samuel litla. Það fer þó öðruvísi en djöfullinn ætlar og
ýmsir koma við sögu, drykkfelldir dvergar, hlédrægir djöflar, alvond-
ar verur og hinn illi sjálfur áður en upp er staðið. Það er gríðarmikið í
gangi í bókinni sem er uppfull af afkáralegri kímni, ekki síst þegar
Samuel Johnson er kominn til heljar á flótta. Þrælskemmtileg frásögn.
Chris Bradford – The Way of the Warrior bbnnn
Bókaröðin um skipsdrenginn Jack Fletcher, sem
verður skipreika utan við strönd Japans snemma á
sautjándu öld nýtur talsverðra vinsælda í Bretlandi
og víðar og líklegt þykir mér að þær eigi eftir að rata
á hvíta tjaldið áður en yfir lýkur. Bækurnar eru og
skemmtilegar aflestrar, þó að einhverjum þyki ef-
laust fullmikið um japönsk fræði í þessari bók, sem
er sú fyrsta í röðinni, en sú er skýringin að Bradford
er að leggja drög að þeim bókum sem á eftir komu,
en þær eru nú orðnar sex alls. Söguþráðurinn er þunnur í fyrstu bók-
inni, eiginlega lapþunnur, en pilturinn er viðkunnanlegur, aðlaðandi
og hjartahreinn og smám saman verður meira spunnið í bækurnar þó
að þær séu meira og minna endurtekið efni eins og vill vera með slíkar
bókaraðir, hvort sem þær eru fyrir fullorðna eða unglinga.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Erlendar bækur
Eymundsson
1. The Fifth Witness – Michael
Connelly
2. Clash of Kings – George R.R.
Martin
3. Mystery – Jonathan Kell-
erman
4. Sing You Home – Jodi Picoult
5. Don’t Blink – James Patter-
son
6. Game of Thrones – George
R.R. Martin
7. Chasing the night – Iris Joh-
ansen
8. Legacy – Danielle Steel
9. Snuff – Terry Pratchett
10. Freedom – Jonathan Franzen
New York Times
1. The Best of Me – Nicholas
Sparks
2. Bonnie – Iris Johansen
3. The Christmas Wedding –
James Patterson & Richard
DiLallo
4. The Help – Kathryn Stockett
5. The Affair – Lee Child
6. Can You Keep a Secret? –
Sophie Kinsella
7. The Mill River Recluse – Dar-
cie Chan
8. Shock Wave – John Sandford
9. The Abbey – Chris Culver
10. The Marriage Plot – Jeffrey
Eugenides
Waterstone’s
1. Inheritance – Christopher Pa-
olini
2. Snuff – Terry Pratchett
3. The Sense of an Ending –
Julian Barnes
4. Last Breath – Rachel Caine
5. Steve Jobs – Walter Isaacson
6. Cabin Fever – Jeff Kinney
7. Destined: A House of Night
Novel – P.C. Cast, Kristin
Cast
8. You Are Not Alone – Jermaine
Jackson
9. Home Cooking Made Easy –
Lorraine Pascale
10 Phantom: v. 8 – L.J. Smith
Bóksölulisti
Lesbókbækur
K
onan við 1000° er átt-
unda skáldsaga Hall-
gríms Helgasonar.
Bókin kom fyrst út í
Þýskalandi, hefur hlotið þar
góðar viðtökur og selst í bíl-
förmum. Lestrinum fylgdu því
nokkrar væntingar, en ekki síst
vegna þess að Hallgrími hefur
oftar en ekki tekist afbragðsvel
til í skrifum sínum.
Hér er sögð saga Herbjargar
Maríu Björnsson, barnabarns
Sveins Björnssonar, fyrsta for-
seta lýðveldsins. Öldruð og far-
lama hefst hún við í bílskúr í
Reykjavík ásamt þýskri hand-
sprengju og styttir sér stundir
við upprifjun viðburðaríkar ævi
sinnar á milli þess sem hún vill-
ir á sér heimildir og dregur
grunlausa karlmenn á tálar sem
alheimsfegurðardrottningin
Linda Pé á Facebook og leggur
drög að eigin líkbrennslu (en
þaðan kemur líklega nafn bók-
arinnar). Þrátt fyrir að hafa leg-
ið allnokkur ár í kör er hug-
urinn sprækur, hún hefur
skoðanir á flestu, hefur upplifað
meira en samanlagður íbúafjöldi
Reykjavíkur og er sérlega krít-
ísk á karlaveldið. „Amma
kenndi mér snemma að bera
ekki of mikla virðingu fyrir
karlabauli. (…) Það er ein líf-
seigasta bábilja okkar tíma að
karlar hafi meira vit en konur,
til komin af því einu að þeir
kunna sumir fleiri vísur en við
og rís hold til ræðustóla.“ (47)
Hallgrímur fer ekkert í felur
með að fyrirmyndin að Her-
björgu er Brynhildur Georgía
Björnsson, barnabarn forsetans
og dóttir Björns Sv. Björns-
sonar, sem gekk í nasistaflokk-
inn á stríðsárunum og barðist
með nasistum. Sögu Björns voru
gerð skil í bókinni „Sagan sem
ekki mátti segja“ og saga Bryn-
hildar var sömuleiðis skráð í
bókinni „Ellefu líf“. En hér fær-
ir Hallgrímur hressilega í stílinn
og ógerlegt er að vita hvað af
því sem hann skrifar um voru
raunverulegir atburðir, enda
skiptir það kannski ekki mestu
máli.
Ætternið er líklega söguhetj-
unnar mesta böl, að minnsta
kosti er henni lítil stoð í því í
hremmingum lífsins. Hún ber
aldrei sitt barr eftir að hafa
þvælst umkomulaus á unglings-
aldri um Evrópu í stríðinu, þrátt
fyrir að fara síðar í sleik við
John Lennon í Hamborg.
En hvernig á að skrifa um
svona margbrotna bók? Fyrst og
fremst er hún gargandi fyndin.
Nánast hver einasta setning er
þannig að mann langar til að
leggja hana á minnið og slengja
henni fram við vel valið tæki-
færi, sem væri hún manns eigin
uppfinning. Það myndi því æra
óstöðugan að tína til eitthvað
sem upp úr stendur. Bókin er
nefnilega svo jafngóð, að það er
eiginlega lygilegt.
Söguefnið er reyndar ekkert
alltaf fyndið. Það er til dæmis
fátt fyndið við hrylling heims-
styrjaldarinnar síðari eða við þá
niðurlægingu sem forsetason-
arins bíður, þegar hann kemur
frá Evrópu í stríðslok. Þær að-
stæður sem Herbjörg býr við á
lífsleiðinni eru svo átakanlegar
að viðkvæmum lesanda kemur
kökkur í háls. Hallgrímur hlífir
engum, en alltaf svífur einhvers
konar hlýja og virðing yfir
vötnum, jafnvel þegar verið er
að segja frá skelfilegu athæfi
fólks hvers í annars garð.
Við upprifjun Herbjargar
koma margar sögur upp, hver
annarri betri. Til dæmis er sagan
af Svita-Gunnu og unnustanum
tornæma óborganleg og sömu-
leiðis sagan af því þegar Her-
björg gerist tölvuþrjótur og
hrellir tengdadóttur sína.
Þetta er stór bók á marga
vegu, hún er 477 síður og þar er
fjallað um eitt örlagaríkasta
tímabil síðustu aldar; heims-
styrjöldina síðari. En ekki síður
er ljósi varpað á þær gríðarlegu
þjóðfélagsbreytingar sem urðu
hér á landi á örskotstíma. Hall-
grími tekst vel að halda utan um
þetta mikla efni og auk þess
rýnir hann óspart í íslenskt
samfélag þannig að úr verður
hárbeitt samfélagsgagnrýni.
Hann tekur fyrir ýmsa þætti í
fari íslensku þjóðarinnar og
rassskellir hana sundur og sam-
an í háði. Erfitt er að velja úr, en
kaflinn um íslenska þagnahefð
er öldungis óborganlegur. „Sú
var einmitt ástæðan fyrir því að
íslenskan breyttist ekkert í þús-
und ár: Við notuðum hana ekk-
ert. Öldum saman var mjög lítið
talað á Íslandi. (…) Það er helst
að Finnar keppa við okkur í
þagnamennsku.“ (82)
Vissulega var von á góðri bók
frá Hallgrími. En satt best að
segja átti gagnrýnandi ekki von
á slíku verki og spyr sig: Hvern-
ig er hægt að vera svona svaka-
lega fyndinn í gegnum tæplega
500 síðna bók, án þess að missa
nokkurn tímann dampinn og
halda þræði? Hallgrími tekst
það. Fyrir það fær hann fimm
stjörnur.
Gargandi fyndinn
Hallgrímur
Bækur
Konan við 1000°
 Skáldsaga
Eftir Hallgrím Helgason. JPV-útgáfa
2011. 477 síður.
Skáldsaga Hallgríms Helgasonar, Konan við 1000°, er svo jafngóð að það
er eiginlega lygilegt og hann missir aldrei dampinn.
Anna Lilja Þórisdóttir