Helgafell - 01.12.1954, Qupperneq 6

4
HELGAFELL
mun þetta vera álit þeirra myndlistarmanna, sem sjálíir eiga
hér mestan hlut að máli. Er þeim það nokkur vorkunn, því verk
þeirra hafa oft og tíðum sætt fjandsamlegum hleypidómum, og
mætti jafnvel ráða af ýmsum blaðaskrifum, að listamenn þeir,
er mála abstrakt myndir, gerðu það af einskærum ótuktarskap
og mannhatri. Slíkir dómar, sem byggjast á illkvittni einni sam-
an, verða vitanlega ekki teknir alvarlega, enda munu allir
sæmilegir menn líta svo á, að taka beri þakksamlega hverri
heiðarlegri viðleitni til nýrrar listtúlkunar, og það þykist Helga-
fell einnig hafa gert. En ábyrgir listamenn, er sætt hafa um-
bmðarleysi og hleypidómum, ættu öðrum fremur að varast sams-
konar þröngsýni gagnvart þeim starfsbræðrum sínum, sem kos-
ið hafa að fara aðrar leiðir, og allra sízt er þeim sæmandi að
vilja stofna til einræðis með skipulagðri samábyrgð um einstak-
ar listastefnur. Það er engin furða þó að það vefjist fyrir öllum
almenningi að greina kjarnann frá hisminu í hinni nýju list, þeg-
ar sjálfir forsvarsmenn hennar og iðkendur gera hvoru tveggja
jafn hátt undir höfði.
★
Þegar alls er gætt virðist hlutur íslands í Rómarsýningunni
hafa orðið mun betri en margir mundu hafa ætlað í upphafi,
en jafnframt sýnu minni en efni stóðu til, og má af hvoru tveggja
draga auðsæjar ályktanir. Þegar einstakir listamenn eða lista-
mannasamtök efna í eigin nafni til sýninga erlendis, verður þeim
vitanlega ekki gert að bera þá hluti undir aðra aðila, og hlýtur
þá þjóðin að eiga undir hæfni þeirra og sjálfsgagnrýni, hversu
til tekst, enda fjarri öllu lagi, að opinber afskipti komi þar til
greina. Allt öðru máli gegnir um þær sýningar, sem ganga
undir nafni íslenzkrar listar í heild, því þær geta aldrei orðið
og mega aldrei verða einkamál einstakra listamanna eða lista-
mannahópa. Þess vegna verður að búa svo um hnútana í fram-
tíðinni, að ekki geti framar til þess komið að helztu meistarar
vorir láti eftir sig autt sæti á slíkum sýningum vegna rökstuddra
grunsemda um ofríki af hálfu minni háttar listamanna, er náð
hafa meirihluta aðstöðu í einhverju myndlistarfélagi. í þessum
efnum sem öðrum er hverjum manni skylt að hafa sæmd þjóðar-
innar efst í huga og persónulegir hagsmunir og sérskoðanir
verða skilyrðislaust að víkja fyrir því sjónarmiði.