Morgunblaðið - 05.12.2013, Blaðsíða 25

25
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 2013
Áheitasöfnun Nú standa yfir þemadagar í Tjarnarskóla og njóta félagasamtökin Barnaheill (barnaheill.is) áheita, sem nemendur safna, en þeir hafa búið til jólapeysur vegna átaksins.
Ómar
Við heyrum
stöðugt um
niðurskurð í
heilbrigðis- og
menntakerfinu
og erum með-
vituð um
slæma stöðu
ríkissjóðs.
Sumar rík-
isstofnanir
hafa skorið
mikið niður til að halda sig
innan fjárlagarammans, en
aðrar fara síendurtekið
fram úr fjárheimildum.
Rökrétt væri að umbuna
þeim stofnunum sem halda
sig við settan ramma, en
skoða nánar mál þeirra
sem keyra framúr. Það
vekur því furðu að sjá enn
og aftur skorið niður hjá
Menntaskólanum í Reykja-
vík, sem ekki hefur farið
framúr fjárheimildum síð-
astliðin ár. Þrátt fyrir afar
þröngan húsakost og að-
stæður, sem margir
myndu ekki láta bjóða sér,
fær MR lægsta fjár-
framlag per nemanda,
allra framhaldsskóla á
landinu.
Nú er ljóst að náms-
framboð framhaldsskóla er
misjafnt og kostnaður mis-
mikill eftir því hvort um
verknám eða bóknám er að
ræða. En þegar skólar
með yfir 95% bóknám eru
bornir saman, kemur mis-
munur á framlagi ríkisins
berlega í ljós. Samkvæmt
fjárlagafrumvarpi 2014 er
árlegt framlag á hvern
MR-nemanda áætlað
633.800 kr. og fær enginn
framhaldsskóli á landinu
lægra framlag til sinna
nemenda.
Þetta lága
framlag er
athyglisvert í
ljósi könn-
unar kennslu-
málanefndar
háskólaráðs
frá árinu
2010, sem
sýnir að nem-
endur MR
telja sig hafa
bestan und-
irbúning allra nemenda HÍ
fyrir háskólanám. Einnig
hafa nemendur skólans
sýnt frábæran árangur í
háskólanámi.
Það er tímabært að
stjórnendur menntamála á
Íslandi fari að skoða heild-
armyndina þegar kemur
að útdeilingu skattpeninga.
Skynsamlegt er að veita
skattfé til þeirra skóla sem
reknir hafa verið án fram-
úrkeyrslu fjárheimilda og
sem skilað hafa bestum ár-
angri. Í því ljósi er al-
gjörlega óskiljanlegt að
Menntaskólinn í Reykjavík
skuli fá lægst framlag
allra framhaldsskóla á Ís-
landi.
Eftir Kristínu
Heimisdóttur
» Því er al-
gjörlega óskilj-
anlegt að Mennta-
skólinn í
Reykjavík skuli fá
lægst framlag
allra framhalds-
skóla á Íslandi.
Kristín Heimisdóttir
Höfndur situr í stjórn Holl-
vinasamtaka Menntaskólans
í Reykjavík.
Refsað fyrir að
ná árangri
Í bók sinni Frá Hruni og
heim gerir Steingrímur J. Sig-
fússon tilraun til að réttlæta
umsóknina um aðild að Evr-
ópusambandinu í formannstíð
sinni. Andstaðan við aðild Ís-
lands að ESB var einn af horn-
steinum í stefnu VG allt frá
stofnun flokksins 1999. Þess-
ari undirstöðu var kippt burt
við myndun ríkisstjórnar með
Samfylkingunni vorið 2009.
Nú situr VG uppi í stjórn-
arandstöðu með landsfundarsamþykkt frá
mars 2013 þar sem gerð er krafa um að
ljúka aðildarviðræðum við ESB sem fyrst
og að bindandi þjóðaratkvæðagreiðsla
verði um niðurstöðu þeirra.
Undanhaldið hófst í vetrarbyrjun 2008
Undanhald VG frá markaðri stefnu hófst
fyrr en fram kemur í bók Steingríms, þ.e.
þegar á flokksstjórnarfundi í byrjun að-
ventu 2008 á meðan ríkisstjórn Geirs H.
Haarde var enn við völd. Þá varð til klisjan
um að niðurstöður viðræðna við ESB verði
fengnar „á lýðræðislegan hátt“ og „lagðar í
dóm þjóðarinnar að undangenginni vand-
aðri kynningu“. Í umdeildri ályktun lands-
fundar í mars 2009 sagði síðan: „Lands-
fundur VG leggur áherslu á að aðild
Íslands að ESB eigi að leiða til lykta í þjóð-
aratkvæðagreiðslu.“ Hér kemur fram sú
tvöfeldni sem fylgt hefur málflutningi VG-
forustunnar alla götu síðan. Í sjónvarps-
umræðum flokksformanna kvöldið fyrir al-
þingiskosningarnar 2009 þvertók Stein-
grímur fyrir að til greina kæmi að hefja
undirbúning að því að sækja um aðild að
ESB. Orðrétt sagði hann við alþjóð: „Það
samrýmist ekki okkar stefnu og við höfum
ekkert umboð til þess.“ Hálfum mánuði
síðar var búið að gera aðildarumsókn að
Evrópusambandinu að leiðarljósi nýrrar
ríkisstjórnar og lagt að þingmönnum VG
að styðja tillögu þar að lútandi.
„Loks hægt að fá botn í þetta mál“
Á síðu 142 í Frá Hruni og heim má lesa
eftirfarandi:
„Þrátt fyrir að VG hafi
alltaf verið á móti aðild að
Evrópusambandinu var
Steingrímur því ekki mót-
fallinn að tekist yrði á við
málið. Það var því ekki gegn
hans vilja að það var á verk-
efnalista ríkisstjórnarinnar
þótt hann hefði vissulega
viljað fara hægar í sakirnar
en Samfylkingin og standa
öðruvísi að málum. „Mín
hugsun var sú að loks væri
þá hægt að fá einhvern botn
í þetta mál sem hafði hangið
svo lengi yfir okkur. Við skyldum bara láta
á þetta reyna.““
Um afstöðu mína segir Steingrímur (s.
147):
„Það var auðvitað leiðinlegt þegar gaml-
ir félagar eins og Hjörleifur urðu viðskila
en við því var ekkert að gera. Hann og fleiri
töluðu mikið um sjálfstæðið en við þurftum
nú fyrst að endurheimta sjálfstæðið áður
en við gátum samið það af okkur. Í mínum
huga var það alltaf mun stærra og mik-
ilvægara mál að endurheimta efnahagslegt
sjálfstæði landsins heldur en að hafa
áhyggjur af því að það væri stórhættulegt
að ræða við Evrópusambandið.“
Ekki skal lítið gert úr alvöru hrunsins
haustið 2008, en að halda því fram að þjóðin
hafi með því tapað efnahagslegu sjálfstæði
er blinda eða vísvitandi blekking. Jafn-
framt var forðast eins og heitan eld að við-
urkenna að til að fullburða samningur við
ESB liti dagsins ljós, sem vísa mætti síðan
í þjóðaratkvæði, þyrfti VG sem aðili að rík-
isstjórn að standa að honum.
IPA-styrkir gagnrýndir
„algjörlega að ósekju“
Svo virðist sem Steingrímur og fleiri í
forystusveit VG hafi haft mjög takmarkaða
þekkingu á leikreglum ESB áður en
ákvörðun var tekin um að sækja um aðild. Í
aðdraganda umsóknar Íslands vísaði for-
ysta VG t.d. ítrekað í aðildarsamning ESB
og Noregs frá árinu 1994. Eftir aldamótin
2000 hafði framkvæmdastjórn ESB hins
vegar breytt leikreglum, innleitt svonefnt
aðlögunarferli, og útdeilir í því skyni um-
talsverðum fjármunum í formi IPA-
styrkja. Þetta fé er notað í aðdraganda að-
ildar til að undirbúa lagaumhverfi og
stjórnsýslu umsóknarlandsins og til að
plægja akurinn að öðru leyti, hérlendis
m.a. með rekstri sérstakrar ESB-
skrifstofu. Steingrímur talar um „fjand-
ans“ IPA-styrkina og segir ástæðuna „að
þeir voru notaðir í andspyrnunni gegn mál-
inu, algjörlega að ósekju að hans mati“ (s.
149).
Forðaðist að ræða við „þrönga hópa“
Í ráðherratíð sinni síðustu fjögur árin
vék Steingrímur sér undan að ræða við þá
sem ósáttir voru með umsóknina um ESB-
aðild og fleiri stórmál. Þannig forðaðist
hann t.d. að ræða við talsmenn þeirra 100
stuðningsmanna VG sem haustið 2010
komu á framfæri áskorun til forystu
flokksins um að beita sér gegn aðild að
ESB og aðlögunarferlinu. Síðast heyrði ég
frá honum í aðdraganda flokksráðsfundar
VG í desember 2008. Hann segist sjálfur
hafa sett sér „þá meginreglu sem formaður
að funda ekki með þröngum hópum í
flokknum“ (s.198). Það kom fyrir lítið að
landsfundur VG samþykkti haustið 2011
sem „eitt af forgangsverkefnum VG,
flokkseininga og þingflokks, að herða róð-
urinn við að upplýsa þjóðina um eðli og af-
leiðingar ESB-aðildar“. Hvorki heyrðist
hósti né stuna í þessa veru frá Steingrími
og hans nánasta samstarfsfólki. Erindum
mínum til þingflokksins vegna ESB-
umsóknar og fleiri mála, var í engu svarað.
Kannski ber að líta á þetta rit Steingríms
sem síðbúið svar, en ekki er ég viss um að
það bæti orðstír hans sem stjórnmála-
manns.
Eftir Hjörleif Guttormsson » Tvöfeldni hefur ein-
kennt málflutning
Steingríms og VG-foryst-
unnar um aðild að Evrópu-
sambandinu allt frá hruni
haustið 2008.
Hjörleifur Guttormsson
Höfundur er náttúrufræðingur.
Skriftamál Steingríms J og
ESB-aðildarumsóknin