Morgunblaðið - 20.12.2013, Blaðsíða 35

35
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 2013
Jólabað Skyrgámur fór í sitt árlega jólabað í Laugardalslaug ásamt bræðrum sínum en að því loknu afhentu þeir Hjálparstarfi kirkjunnar 836.500 krónur af veltu Jólasveinaþjónustu Skyrgáms.
Ómar
Það má vera að það sé að
bera í bakkafullan lækinn að
fjalla frekar um niðurstöður
PISA-rannsóknarinnar. Mennta-
mál eiga hins vegar sífellt að
vera til umræðu og endurskoð-
unar; það samtal eiga allir að
vera óhræddir við að taka.
Niðurstöður PISA fyrir árið
2012 er verulegt áhyggjuefni
fyrir okkur Íslendinga og ís-
lenskt skólakerfi. Varasamt er
að afgreiða rannsóknina út af
borðinu með því að segja hana ekki mæla
réttu hlutina. Miklu frekar eiga niðurstöð-
urnar að vera okkur öllum áskorun um að
snúa þróuninni við með sameiginlegu og
samræmdu átaki.
Niðurstöðurnar benda til að frammistöðu
íslenskra nemenda í lesskilningi, stærð-
fræðilæsi og náttúrufræði hafi hrakað veru-
lega. Þó svo að PISA-rannsóknin sé ekki al-
gildur mælikvarði á getu nemenda og
skólakerfisins til menntunar þá er þar að
finna mælingu á grundvallarþáttum sem öll
menntun byggist á.
Stóri lærdómurinn er sá að við þurfum að
einbeita okkur að því að bæta lestrarkunn-
áttu barna og unglinga. Fimmtán ára ung-
lingi sem ekki getur lesið sér til gagns mun
verða það fjötur um fót síðar á
lífsleiðinni, hvort heldur í áfram-
haldandi námi eða starfi á
vinnumarkaði. Hann mun eiga
erfitt með að læra allt annað,
hvort sem það er tungumál,
stærðfræði eða náttúruvísindi.
Samkeppnishæft atvinnulíf
mun í vaxandi mæli byggjast á
menntun og nýsköpun. Störf á
vinnumarkaði munu halda áfram
að þróast og gera aukna kröfu
um kunnáttu sem ekki verður
lærð án þess að leskunnátta
komi þar verulega við sögu.
Hverjir eiga að taka upp þráðinn?
Flestir vita að breytingar á skólakerfinu
eru brýnar, hvort sem litið er til kennslu-
hátta, innihalds kennaramenntunar, lengdar
námstíma – eða kjarasamninga. Vissulega er
mikilvægt að skólastarfið sé skilvirkt og ár-
angursríkt fyrir þá nemendur sem þar fara
um. Jafnframt skiptir miklu að þeir sem
móta og framkvæma skólastefnuna hverju
sinni geti á grundvelli árangursmats áttað
sig á hvort siglt sé í rétta átt og leiðrétt
kúrsinn ef með þarf. Draga á lærdóm af því
sem vel er gert í tilteknum skólum og sveit-
arfélögum. Það væri þó mikil einföldun og til
lítils nýtilegt að kenna skólastarfinu og
menntayfirvöldum alfarið um hvernig komið
er.
Foreldrar og atvinnulíf
Á uppvaxtar- og mótunarárum barna og
unglinga er hlutverk foreldra og forráða-
manna aldrei ofmetið. Það hlutverk verður
ekki afhent skólunum einum saman eins og
sumir virðast ganga út frá. Niðurstöður
PISA-rannsóknarinnar eru tilefni fyrir upp-
alendur að líta í eigin barm. Fátt er ung-
lingnum mikilvægara en jákvæð og stöðug
uppörvun og elska frá þeim sem standa hon-
um næst. Foreldrar hafa bestu vitneskjuna
um áhugasvið, skapferli og hæfileika barns-
ins eða unglingsins. Hvatning til lesturs á
áhugasviði viðkomandi ásamt eftirfylgni mun
gagnast unglingnum vel þegar fram í sækir.
Atvinnulífið hefur einnig sínum skyldum að
gegna, einkanlega þegar einstaklingurinn er
á vinnumarkaði. Nýliðaþjálfun, starfsþróun,
símenntun, fullorðinsfræðsla og endur-
menntun skilar aukinni þekkingu, hæfni,
starfsánægju og afköstum hjá starfsmann-
inum sem gagnast hverju fyrirtæki eða
stofnun til aukins árangurs. En fyrir atvinnu-
lífið skiptir jafnframt miklu hvernig einstakl-
ingar koma nestaðir frá menntakerfinu. Nið-
urstöður PISA-rannsóknarinnar eru því ekki
eingöngu áhyggjuefni fyrir menntayfirvöld;
atvinnulífið hefur mikla hagsmuni af því að
niðurstöðurnar verði teknar föstum tökum.
Nýjar áskoranir innan atvinnulífsins
Nýjar áskoranir blasa við atvinnulífinu.
Líklegt er að við munum upplifa hefð-
bundnar atvinnugreinar verða fjölbreyttari í
ljósi skapandi hugsunar og óhefðbundinnar
nálgunar verkefna. Þrátt fyrir fjörugt hug-
myndaflug er sennilegt að við vitum ekki nú
hvaða atvinnugreinar og störf munu spretta
fram innan nokkurra ára með nýrri tækni,
þróun og hönnun. Við höfum jafnvel ekki
nöfn yfir þau störf sem munu skapast. En til
þess að við getum farið á fleygiferð inn í
framtíðina þarf menntakerfið að vera
reiðubúið í breytingar.
Námsmenn verða að vera vel undirbúnir
fyrir síbreytilegt og krefjandi umhverfi at-
vinnulífsins. Lestur er grunnurinn. Viðvör-
unarmerki um hugsanlega stöðnun ber að
taka alvarlega. Hér eiga allir mikla hagsmuni
undir. Þess vegna eru Samtök atvinnulífsins
tilbúin til breytinga – tilbúin til að breyta því
og styðja það sem þarf til að Ísland verði í
forystu á sviði þekkingar, rannsókna og
sköpunar á komandi árum.
Eftir Þorgerði Katrínu
Gunnarsdóttur » Atvinnulífið hefur mikla
hagsmuni af því að nið-
urstöður PISA-rannsókn-
arinnar verði teknar föstum
tökum.
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
Við erum til í breytingar
Höfundur er forstöðumaður mennta- og nýsköp-
unarsviðs Samtaka atvinnulífsins.