Hrund - 01.04.1967, Blaðsíða 16

Ungfrú Lehzen annaðist uppeldi Viktoríu
og var henni scm móðir og lcikfélagi.
Þegar Viktoría var fimm ára,
var hún tekin úr höndum barn-
fóstru sinnar, — hinnar brezku
frú Rock og við uppeldi hennar
tók að verulegu leyti þýzk kona,
Ungfrú Lehzen að nafni. Hún
annaðist hana sem móðir og
gaf henni þá vernd gegn Sir
John Conroy, sem hún mátti.
Viktoría var áhugasöm og gædd
skörpum skilningi, en alls ekki
hneigð til bókalesturs eða strangs
lærdóms. Með einstakri lipurð
og lagni — og hæfilegum aga
að ívafi -— tókst ungfrú Lehzen
að vekja með henni þann áhuga
á sögu, sem Viktoría hafði alla
tíð síðan. Hún byrjaði með því
að segja henni stuttar sögur um
söguleg efni, meðan verið var
að klæða hana á morgnana og
hátta á kvöldin — og eftir þvi
sem hún hækkaði í loftinu varð
sagnfræðigildi þessara frásagna
meira. Viktoría hélt þessum sið
æ síðan.
Ungfrú Lehzen hélt henni frá
upphafi fast að lærdómi, en
reyndi jafnframt að vera henni
í senn móðir og leikfélagi. Hún
kenndi henni m.a. að halda dag-
bók og hjálpaði henni að koma
upp merkilegu brúðusafni, —
litlum trébrúðum, sem voru mál-
aðar og klæddar eftir persónum
úr óperum og fólki við hirðina.
Sjálfsmynd af Viktoriu eftir veikindin
1835
En hjá því gat ekki farið, að
að bernska Viktoríu væri dá-
lítið einmanaleg. Framan af naut
hún samvista við hálfsystur sína,
Feodoru, en hún var send til
Þýzkalands um fermingaraldur
og eftir það vantaði hana til-
finnanlega leikfélaga og vini.
Henni fannst ósköp bragðdauf
vistin yfir kennslubókunum í
frönsku, þýzku, latínu, mann-
kynssögu og reikningi, sem hald-
ið var að henni daglega, frá því
hún var sjö ára að aldri — þar
fyrir utan lærði hún að dansa og
syngja — og leika á píanó, sem
gekk ekki allt of vel. Þegar
píanókennarinn sagði við hana:
„Það er engin konungleg leið
inn í tónlistina, prinsessa, þér
verðið að æfa yður eins og aðr-
ir“, skellti Viktoría aftur píanó-
inu bálvond og sagðist ekki koma
nærri því framar. Hún fékk að
vísu ekki að standa við þá hót-
un, en hún náði aldrei veruleg-
um árangri á þessu sviði. Hins-
vegar voru henni söngur, ballett
og óperusýningar eftirsóknar-
verðar skemmtanir og söng og
dansnám hennar sjálfrar gaf betri
raun.
Sagan segir, að Viktoría hafi
verið ellefu ára, þegar henni var
gert ljóst, hversu nærri hún stóð
ríkiserfðum — næst á eftir ríkis-
Viktoría prinsessa 10 ára
arfanum, föðurbróður hennar
William, hertoganum af Clar-
ence, — og fyrstu viðbrögðin
voru þau, að hún brast í grát.
Svo herti hún upp hugann, hugs-
aði málið ofurlitla stund — lagði
hönd sína í hönd ungfrú Lehzen
og sagði hátíðlega: „Ég skal
vera góð“. Eftir það stundaði
hún nám sitt af mun meiri kost-
gæfni og þolinmæði en áður.
Skömmu síðar lézt Georg kon-
ungur og bróðir hans tók við —
og þá var gengið frá því á þingi,
að móðir Viktoríu yrði ríkis-
stjóri, ef konungurinn félli frá,
áður en hún næði lögaldri.
Jafnframt tóku þau móðir henn-
ar og Sir John Conroy að herða
mjög á undirbúningi þessa mikla
áfanga. Meðal annars fóru þau
með Viktoríu í löng og erfið
ferðalög, þeyttust um Bretland
þvert og endilangt til þess að
kynna hana þjóðinni, hvernig
sem háttaði eða viðraði. Þessi
ferðalög voru afar erfið svo ungri
stúlku og þau voru farin í al-
gerri óþökk Williams konungs.
Þó urðu þau Viktoríu til mikils
og varanlegs gagns, — hún
kynntist landi því og þjóð, sem
hún síðar átti að stjórna og
þjóðin kynntist henni.
Sir John gerði jafnframt allt,
sem hann mátti til að kynda
undir eldum tortryggni og ó-
vildar milli hertogaynjunnar og
fólks hennar í Kensingtonhöll
og þeirra aðila í konungsQöl-
skyldunni, sem næstir stóðu ríkis-
erfðum eftir Viktoríu. Samband
hertogaynjunnar við fjölskyld-
una hafði frá upphafi verið stirt
og nú jós Sir John yfir hana alls
kyns slúðri, m. a. um að her-
toginn af Cumberland væri með
stöðugt ráðabrugg um það,
hvernig ryðja mætti úr vegi þeim
hindrunum sem stæðu milli hans
og krúnunnar, — þar á meðal
Viktoríu. Ein aðferðin átti að
vera sú að gefa Viktoríu inn
eitur í smáskömmtum svo að
þjóðin fengi smám saman þá
hugmynd, að hún væri of heilsu-
veil til að taka við krúnunni. Til
þess að vega upp á móti slíkum
hugmyndum ráðlagði hann her-
togaynjunni að láta telpuna fara
í langar gönguferðir, opinber-
lega. Var hún því látin ganga
fram og aftur milli Kensington-
garða og hornsins á Hyde Park
dag eftir dag. -
Afleiðingin af allri þessari tor-
tryggni varð meðal annars sú,
að Viktoría fékk aldrei að vera
ein. Móðir hennar svaf hjá henni
hverja einustu nótt, þar til hún
var orðin drottning og krafðist
þess í nafni krúnunnar að fá að
sofa ein í friði. Hún þorði held-
ur ekki að láta hana ganga niður
stiga, án þess að einhver héldi í
hönd hennar, — það fékk hún
ekki fyrr en ráðherrar landsins
höfðu kysst á hönd hennar sem
drottningar og hún var sjálf tek-
in við stjórnartaumunum. Og
hún fékk aldrei að hitta nokkra
fullorðna manneskju, hvorki
þjónustustúlkur, kennara, eða
skyldmenni sín, án þess móð-
ir hennar eða ungfrú Lehzen
væru viðstaddar.
Þessi meðferð á prinsessunni
átti eftir að koma henni mjög í
koll, er hún hafði tekið við völd-
um. Einangrun hennar í upp-
vextinum og einhliða áhrif móð-
urfjölskyldunnar, sem hafði tak-
markaðan skilning á hinum
16