Þjóðlíf - 01.01.1988, Blaðsíða 46

UPPELDI
barna á leikskólum og þar hef ég orðið vitni
að því hverig börnin æfa sig í því að tala
saman, halda langar ræður því þar hafa þau
nægan tíma. Segja reynslusögur og brandara.
Það er þannig með okkur fullorðna fólkið,
að við erum svo upptekin, erum ávallt að
flýta okkur frá borðhaldinu og því missa
mörg böm af þessum stundum við matar-
borðið sem geta verið svo þýðingamiklar í
uppeldinu.
Er það einhver hópur bama öðrum frem-
ur, t.d. frá “erfiðum heirnilum" sem hefur
meira gagn en aðrir af þvi að vera á dag-
heimilum?
Börnum með mismunandi bakgrunn nýt-
ist veran á dagheimilinu á misjafnan hátt. Ég
tel til dæmis, að böm langskólagengins fólks
njóti ákveðinna hluta á dagheimilinu sem
þau fá ekki frá foreldrunum eða heimili. Það
er oft þannig að slíkir foreldrar beita mikið
hinu talaða orði við uppeldið, rökræða við
barnið, en á leikskólanum geta þessi börn
fengið útrás fýrir aðrar þarfir. Aherslan á
rökræður er ekki eins mikil í leikskólanum.
Ég hef oft séð böm háskólagengins fólks
nota aðallega höfuðið og munninn. Þess utan
er algengt að langskólagengið fólk eigi að-
eins eitt eða tvö böm. Mikilvægustu uppal-
endur bama fyrir utan foreldra eru önnur
börn. Dagheimilin hafa tvímælalaust mikla
þýðingu fyrir böm sem koma frá erfiðum
heimilum. Um getur verið að ræða of-
drykkju, sjúkdóma eða bágborinn fjárhag.
Börn sem koma frá slíkum heimilum fá á
dagheimilunum þá festu og öryggi sem öll
börn þurfa. Mér sýnist að dagheimilin séu
mikilvæg fyrir börn úr öllum stéttum.
Starfsfólkið á dagheimilunum eru fyrir-
myndir bamanna. Hvaða skoðanir hefur þú
á menntunar og launamálum þessarar starf-
stéttar?
Mannlegi efniviðurinn, fólkið sjálft er
mikilvægast á leikskólanum. Við verðum að
viðurkenna störf þeirra sem við bamaupp-
eldi vinna. Starfsfólk dagheimila verður að
finna til þess að störf þess séu einhvers virði.
Að samfélagið meti mikils vinnu þeirra. Það
er nú þannig í okkar samfélagi, að laun eru
einhver mikilvægasti mælikvarðinn á slíka
viðurkenningu. Það má heita þversagnar-
kennt, að það er ávallt talað um þetta sem
mikilvæg störf, en það kemur ekki fram í
launaumslagi þessarar starfstéttar. En það er
fleira en launin sem kemur við sögu. Það er
einnig mikilvægt að stunda rannsóknir á
uppeldi og umhverfi bama til dæmis í leik-
skólanum, að reyna þar ný tæki og leikföng.
Endurmenntun og leiðbeiningar fyrir starfs-
fólk skiptir einnig miklu máli. Virðing þess-
ara starfa verður að aukast. Það er til að
mynda slæmt að mínu mati að grunnskóla-
kennarar í Noregi séu á lægri launum en
aðrir kennarar og þurfi minni menntun. Þar
með er verið að segja, að það þurfi ekki að
leggja eins mikið á sig til þess að starfa með
yngri bömum eins og eldri.
• Börn að leik í Hlíðarborg við Eskihlíð.
Sumir hér á landi vilja einkavæða dag-
heimilin. Hver eru viðhorfin I Noregi?
Það eru einkum hægrimenn í stjómmál-
unum í Noregi sem viðrað hafa þessar hug-
myndir og að dagheimili megi reka út frá
hagkvæmni og jafnvel gróðasjónarmiðum.
Jafnaðarmenn og vinstrimenn telja að dag-
vistun bama hljóti að vera á ábyrgð hins
opinbera, ríkis og bæjarfélaga. Sjálf er ég
hrædd um að ef reka ætti dagheimili ávallt út
frá arðsemissjónarmiðum myndi það leiða til
þess að menn færu að draga úr kostnaði við
rekstur, til dæmis með því að komast hjá því
að ráða sérhæft starfsfólk. Auk þess yrðu
keypt ódýrari og þar með óvandaðri leikföng
þannig að kjör bamanna myndu versna á
ýmsa lund. Það kostar peninga að gefa böm-
um betri þroskamöguleika og við verðum að
horfast í augu við það, sagði Berit Bae að
lokum.
• Jóhann Hauksson
46