Þjóðlíf - 01.03.1988, Blaðsíða 15

INNLENT
„Nefndin skal skila Alþingi skýrslu um niðurstöðursínarfyrir lok septembermánaðar1988“. Guðrún Helgadóttir, NíelsÁ. Lund
og Kristín Halldórsdóttir flutningsmenn tillögunnará Alþingi um skipan rannsóknarnefndar.
Rannsóknarnefnd á þingi
Tillaga á Alþingi um skipan
rannsóknarnefndar til að
kanna hugsanleg stjórnar-
skrárbrot. Tillögumenn vilja
taka af allan vafa um vilja lög-
reglunnar til að virða stjórnar-
skrá landsins og friðhelgi
fólksins í landinu
Þrír þingmenn, þau Guðrún Helgadóttir,
Kristín Halldórsdóttir og Níels Árni Lund
hafa lagt frani tillögu til þingsályktunar um
skipan sjö manna rannsóknarnefndar til að
kanna hvort ásakanir um að lögreglan hafí
brotið gegn 66. grein stjórnarskrárinnar um
friðhelgi einkalífsins, eigi við rök að styðjast.
„I nefndinni skulu eiga sæti einn þingmað-
ur frá hverjum þeirra stjórnmálaflokka er
fulltrúa eiga á Alþingi, en dómsmálaráð-
herra skal skipa sjöunda manninn og skal
hann vera formaður nefndarinnar. Nefndin
skal kanna hvort þess séu dæmi að pers-
ónunjósnir séu stundaðar, sími hleraður,
póstur rannsakaður eða á annan hátt sé
gengið á rétt einstaklinga til persónulegrar
friðhelgi án þess að dómsúrskurður eða sér-
stök lagaheimild liggi fyrir. Nefndinni er
heimilt að kalla fyrir embættismenn og aðra
þá er hún telur geta varpað ljósi á málið-',
segir í tillögunni.
I greinargerð með tillögunni segir m.a.:
„Hvarvetna í samfélögum, sem kenna sig við
lýðræðislegt stjórnarfar, er fyrrgreint ákvæði
eitt af grundvallaratriðum mannréttinda og
frelsis einstaklingsins til að lifa lífi sínu án
íhlutunar yfirvalda. í lýðræðisríkjum eiga
menn að hafa óskorað frelsi til orða og at-
hafna, svo fremi að það brjóti ekki í bága við
landslög. Andhverfa lýðræðisríkisins er lög-
regluríkið, þar sem stjórnvöld og lögregla
hirða hvergi um mannhelgi eða frelsi til orðs
og æðis, heldur beita valdi sínu í eigin þágu
án minnsta tillits til mannréttinda. Enginn
Islendingur velkist í vafa um hvort stjórnar-
farið hann kýs fremur og öll viljum við
standa vörð um þá þjóðfélagsgerð sem við
höfum kosið okkur, þjóðfélag lýðræðis og
þingræðis.
Það er því alvarlegt mál, sem krefst rann-
sóknar Alþingis þegar virt tímarit. í þessu
tilfelli tímaritið Þjóðlíf 2. tölublað 4. ár-
gangs, birtir viðtal við einstakling sem full-
yrðir að hann hafi orðið fyrir persónunjósn-
um lögreglu, sími sinn hafi verið hleraður og
Fólk í viðskiptalífinu, fólk í vinstri flokkum,
fólk í hægri flokkum, hvarvetna virðist grun-
ur vakna um að síminn sé hleraður án þess að
fólk geri sér grein fyrir tilefni eða hverjir
hleri símann.
í umfjöllun Þjóðlífs í síðasta tölublaði
komu símhleranir við sögu og margir hafa
síðan haft samband við tímaritið og kveðast
sannfærðir um að síminn hafi verið hleraður
hjá þeim. Fyrir nokkrum árum kvörtuðu að-
allega einstaklingar á vinstri væng stjórn-
mála undan slíku, en það virðist ekki lengur
hægt að greina þann mun á kvörtunum und-
an þessu. Þá hafa menn úr viðskiptalífinu
m.a.s. kvartan undan símahlerunum.
Menn með sérþekkingu á sviði símtækni
telja sáraeinfalt að hlera síma hérlendis.
Símainntak í húsum mun hvergi vera innsigl-
að hér á landi þrátt fyrir ákvæði í reglugerð
hér um. Með því að komast inn í símainntak-
ið, sé ekkert einfaldara en koma fyrir ein-
póstur skoðaður án þess að dómsúrskurður
hafi verið felldur eða heimild veitt ..."
í lok greinargerðarinnar segir m.a.: ...
„Það hlýtur því að vera okkur öllum í hag,
lögreglunni og landsmönnum öllum, að úr
því sé skorið svo ekki sé um villst að lögregl-
an virði stjórnarskrá landsins til hins ítrasta
og standi vörð um mannéttindi okkar og frið-
helgi einkalífs ... í trausti þess að unnt verði
að taka af allan vafa um vilja lögreglunnar til
að virða stjórnarskrá landsins og friðhelgi
fólksins í landinu er þessi tillaga flutt".
-óg
földum búnaði til hlerunar. Til hlerunar af
þessum toga þarf enga sérstaka sérþekkingu
eða fullkomna tækni. Með fullkomnari
tæknibúnaði er þetta jafnvel enn einfaldara..
Þá er einnig til í dæminu að síminn hafi
verið leiddur í einbýlishús með svokallaðri
„kambtengingu", þannig að línur í næstu hús
liggi um annað hús. Dæmi af þessum toga er
frá því fyrir nokkrum áratugum, er upp
komst að símalína til v-þýska sendiráðsins lá
um kjallara sovéska sendiráðsins.
Þegar lögreglan hlerar síma, — að fengn-
um dómsúrskurði — er síminn hleraður á
viðkomandi símstöð.
Það skal tekið fram að flestir þeir sem
Þjóðlíf talaði við og töldu símann hjá sér hafa
verið hleraðan, voru þeirrar skoðunar að
einhverjir aðrir aðilar en lögreglan hefðu
verið þar að verki.
- óg
Kvartað undan hlerunum
Fólk úr öllum þjóðfélagshópum kvartar undan
símhlerunum
15