Fréttatíminn - 10.10.2014, Qupperneq 14

K
Komi til verkfalls skurðlækna annars vegar
og félaga í Læknafélagi Íslands í næsta mán-
uði setur það heilbrigðiskerfi þjóðarinnar í
óviðunandi stöðu. Þótt skurðlæknar muni
sinna bráðaþjónustu, náist ekki samkomulag
fyrir boðaða verkfallahrinu, leggjast af allar
hefðbundnar skurðaðgerðir og göngudeildar-
starfsemi, auk annarra hefðbundinna starfa
stéttarinnar. Verkfall þeirra mun síðan skar-
ast við verkfall lækna í Læknafélaginu, komi
til aðgerða beggja.
Himinn og haf er milli
krafna lækna og þess sem
samninganefnd ríkisins býður.
Hún hefur boðið hina almennu
2,8% hækkun. Skurðlækna-
félagið fer hins vegar fram
á að laun skurðlækna verði
sambærileg og í nágrannalönd-
unum. Krafan er því, svo dæmi
sé tekið, nær 100% hækkun á
grunnlaunum nýútskrifaðra
sérfræðinga.
Þarna sést í hnotskurn vandi þess lág-
launaþjóðfélags sem Ísland er í samanburði
við betur sett nágrannalönd. Læknar og fleiri
heilbrigðisstéttir eru eftirsóttur vinnukraftur
þar. Undanfarin kreppuár hefur því legið við
landflótta hjá þessum stéttum. Sá vandi bætist
við niðurskurð sem bitnað hefur á endurnýjun
tækja og úreltan húsakost Landspítalans.
Samfélag okkar gengur ekki upp nema
boðið sé upp á örugga heilbrigðisþjónustu.
Höggva verður á hnút sem virðist óleysan-
legur. Á annan vænginn eru það kröfur
ómissandi sérfræðinga en á hinn eilífur kjara-
samanburður. Sæmileg sátt er um það að fjár-
munum hins opinbera verði forgangsraðað
þannig að aukið fé fari í heilbrigðiskerfið,
rekstur þess, endurnýjun tækja og húsnæðis.
Í öðru dæmi, tilbúnu, væri hægt að hugsa sér
að þjóðarsátt næðist um kjarabót lækna svo
auka mætti starfsánægju þeirra og stöðva
landflóttann. En það er ekki hlaupið að því.
Af reynslu vitum við að aðrar stéttir myndu
setja fram kröfur um sambærilega bót. Í kjöl-
farið fylgdi ófriður á vinnumarkaði, almennar
óraunhæfar launahækkanir, verðbólgufár
og hækkun verðtryggðra lána. Staðan er því
flókin. Bæði heilbrigðisráðherra og forstjóri
Landspítalans skilja kröfur lækna. Kjör þeirra
þarf að bæta, um það er vart deilt.
Þorsteinn Pálsson, fyrrverandi forsætis-
ráðherra, bendir réttilega á að umræður um
málefni Landspítalans blandist ríkum tilfinn-
ingum. Vandinn sé hins vegar sá að úrlausn
þeirra viðfangsefna sem að spítalanum snúa
verði ekki slitin frá þeim kalda efnahagslega
veruleika sem við búum við á hverjum tíma.
Starfsemi nútíma sjúkrahúss byggir á þremur
stoðum, eins og Þorsteinn nefnir: Fólki,
tækjum og húsnæði. Þverbrestir hafi myndast
í öllum þremur meginstoðunum. Við getum
ekki boðið samkeppnishæf laun við grann-
löndin, höfum ekki efni á að fylgja tækniþró-
uninni nógu hratt eftir með tækjakaupum
og ráðum ekki við að endurnýja húsakostinn
sómasamlega.
Rót vandans er dýpri en einföld forgangs-
röðun, að mati Þorsteins. Þótt landið sé
fleytifullt af peningum séu þar móti yfirfullar
skálar skulda. Þrátt fyrir góðan hagvöxt skili
atvinnulífið ekki nógu miklum afgangi. Við-
reisn Landspítalans verði því ekki slitin frá
óhjákvæmilegum kerfisbreytingum sem miða
að því að auka framleiðni í landinu. Barið
hafi verið í brestina með því að rýra verðgildi
krónunnar. Framtíðarlausnin liggi ekki þar.
Því kallar Þorsteinn á efnahagslegar kerfis-
breytingar samfara forgangsröðun verkefna.
Forgangsröðunin sé skjótvirkari en kerfis-
breytingarnar. Hann nefnir sem dæmi að frá
hruni hafi framlög til Landspítalans verið
skorin niður jafnt og þétt en á sama tíma hafi
framleiðslustyrkir til landbúnaðarins hækkað
árlega samkvæmt vísitölu. Breytt forgangs-
röðun væri að snúa því tafli við.
Þorsteinn bætir því við að gild rök séu
fyrir því að grynnka á skuldum ríkisins með
bankasölu enda sé lækkun skulda ekki síst
í þágu velferðarkerfisins. Álitaefnið sé hins
vegar hvort hættan á hruni í þjónustu Land-
spítalans sé það mikil að það yrði dýrkeyptara
en ávinningurinn af skjótari niðurgreiðslu
skulda. „Landið þrífst ekki,“ segir Þorsteinn,
„með þeirri óvissu sem nú ríkir um þjónustu
Landspítalans í náinni framtíð. Margt hnígur
því að þeirri niðurstöðu að það geti reynst
þjóðhagslega hagkvæmt að breyta bankabréf-
um í sjúkrahús.“
Varla er annað ofar á borði stjórnvalda en
þessi staða.
Forgangsröðun og efnahagslegar kerfisbreytingar
Ólíðandi óvissa
um heilbrigðisþjónustu
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
LóABORATORíUM LóA hjáLMTýsdóTTiR
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is Fréttastjóri: Höskuldur
Daði Magnússon hdm@frettatiminn.is. Auglýsingastjóri og stjórnarformaður: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Framkvæmdastjóri: Teitur Jónasson teitur@
frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.

Inniheldur 11,6 mg af díklófenaktvíetýlamíni. Ábendingar: Staðbundnir bólgukvillar. Skammtar og
lyfjagjöf Fullorðnir og börn 14 ára og eldri: 2-4 g af hlaupi borið á aumt svæði 3-4 sinnum á sólarhring.
Mælt er með handþvotti eftir notkun, nema verið sé að meðhöndla hendur. Ef meðhöndla á bráð,
minniháttar meiðsli í stoðkerfi skal ekki nota Voltaren lengur en 7 daga án samráðs við lækni. Hafið
samband við lækninn ef einkenni eru viðvarandi eða versna eftir meðferð í 7 sólarhringa. Frábendingar:
Ofnæmi fyrir einhverju innihaldsefnanna, asetýlsalisýlsýru og öðrum bólgueyðandi gigtarlyfjum
(NSAID). Sjúklingar sem hafa fengið astma, ofsakláða eða bráða nefslímubólgu af völdum asetýlsal-
isýlsýru eða annarra bólgueyðandi gigtarlyfja (NSAID) eiga ekki að nota lyfið. Má ekki nota á síðustu 3
mánuðum meðgöngu. Má ekki nota handa börnum og unglingum 14 ára og yngri. Sérstök varnaðarorð:
Má eingöngu bera á heila og heilbrigða húð og alls ekki á slímhúðir, augu, sár, exem, vessandi
húðbólgu. Getur valdið húðertingu. Varast skal mikið sólarljós, notkun samhliða bólgueyðandi lyfjum
eða að hylja notkunarsvæðið með loftþéttum umbúðum. Gæta skal sérstakrar varúðar hjá öldruðum eða
astma-/ofnæmis-sjúklingum (hefur valdið berkjukrampa). Hætta á meðferð ef útbrot koma fram eftir
notkun. Við notkun á stór húðsvæði eykst hættan á altækum aukaverkunum, t.d. á nýru. Við brjóstagjöf
eða meðgöngu má eingöngu nota lyfið í samráði við lækni. Getur dregið úr frjósemi en þau áhrif ganga
til baka. Lesið leiðbeiningar á umbúðum og í fylgiseðli fyrir notkun. Geymið þar sem börn hvorki
ná til né sjá. Markaðsleyfis hafi: Novartis Healthcare A/S.
Umboð á Íslandi: Artasan ehf., Suðurhrauni 12a, 210 Garðabæ.
Fæst án lyfseðils
Verkir?
Verkjastillandi og
bólgueyðandi!
VoltarenGEL011014KVK-2X30 copy.pdf 1 28/09/14 21:43
AHC samtökin óska eftir
styrkjum til að vinna að grunn-
rannsóknum á Alternating Hemi-
plegia of Childhood auk þess að
stuðla að kynningu á þessum
sjaldgæfa sjúkdómi.
Reikningsnúmer samtakanna er
0319-13-300200 kt. 5905091590
Upplýsingar um AHC er að
finna á heimasíðu AHC sam-
takanna www.ahc.is
14 viðhorf Helgin 10.-12. október 2014