Peningamál - 01.02.2000, Blaðsíða 6

Lækkun vísitölu neysluverðs í febrúar breytir ekki
horfunum
Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,3% í febrúar. Í
forsendum spár Seðlabankans um verðbólgu á árinu,
sem birt var í janúar, var gert ráð fyrir nokkurri lækk-
un í febrúar vegna árstíðabundinna þátta, einkum
vetrarútsalna. Lækkunin var að vísu heldur meiri en
búist var við, en það stafar af því að áhrif vetrarút-
salna (0,5% til lækkunar á vísitölu) höfðu verið van-
metin. Búast má því við að þau áhrif gangi til baka á
næstu mánuðum og að horfur fyrir árið í heild breyt-
ist ekki mikið. Mæling vísitölu neysluverðs í febrúar
er hins vegar að því leytinu til ánægjuleg að hún fól
ekki í sér neina frekari óvænta verðbólgu.
Ný þjóðhagsspá gerir ráð fyrir meiri viðskiptahalla
en áður var spáð
Í fyrsta hefti Peningamála sem kom út í nóvember sl.
voru rök færð fyrir því að viðskiptahalli ársins 1999
yrði meiri en Þjóðhagsstofnun spáði í október. Þróun
vöruviðskipta við útlönd síðan þá hefur verið í sam-
ræmi við þetta mat, þótt vöruviðskipti í nóvember
hafi reyndar verið óvenjuhagstæð. Þessi þróun
endurspeglast í endurskoðaðri spá sem Þjóðhags-
stofnun sendi frá sér í desember. Þar var gert ráð fyrir
að viðskiptahallinn 1999 yrði 38 ma.kr. í stað 29 eins
og spáð var í október.
Halli á vöruskiptajöfnuði fyrstu 11 mánuði ársins
1999 nam 21,3 ma.kr. Halli á þjónustujöfnuði var 1,8
ma.kr. og þáttagjöld umfram þáttatekjur námu 10,3
ma.kr. á tímabilinu janúar til september. Megin-
óvissan í uppgjöri ársins liggur í uppgjöri þáttatekna
á síðasta fjórðungi þess. Vegna þess hvernig tekjur af
erlendri verðbréfaeign landsmanna eru metnar geta
niðurstöðurnar verið næmar fyrir gengisþróun er-
lendra verðbréfa. Árið 1998 leiddi hækkun á gengi
erlendra verðbréfa undir lok ársins til þess að
jöfnuður þáttatekna á fjórða ársfjórðungi varð
jákvæður um fimm ma.kr. Þetta mun væntanlega
hafa endurtekið sig á síðasta ári, en í minni mæli. Því
er hugsanlegt að endanlegt uppgjör viðskiptajafnaðar
muni sýna hagstæðari útkomu en Þjóðhagsstofnun
spáði í desember, þótt ekki sé það mikil huggun í
ljósi þess hve auðveldlega erlend verðbréfaeign
landsmanna gæti fallið í verði á ný.
Í spá Þjóðhagsstofnunar í desember var gert ráð
fyrir 2½% meiri vexti innflutnings milli 1998 og
1999 en gert var í október og 1½% minni útflutningi.
Í samræmi við meiri innflutning neysluvöru en áður
var reiknað með spáði Þjóðhagsstofnun í desember
að einkaneysla ykist um 7% í stað 6% og samneysla
um 4½% í stað 3½%. Hins vegar var reiknað með
heldur meiri samdrætti fjárfestingar í desember-
spánni en gert var í október, en þó minni en í fyrstu
spám Þjóðhagsstofnunar fyrir 1999. Meiri viðskipta-
halli gerir meira en að vega upp örari vöxt einka- og
samneyslu, þannig að áætlað er að hagvöxtur árið
1999 hafi orðið heldur minni en spáð var í október,
eða 5% í stað 5,8%. Þessi endurskoðun breytir litlu
um fyrra mat Seðlabankans. Ef eitthvað er rennir hún
enn frekari stoðum undir þá skoðun bankans að
alvarleg ofþensla sé í þjóðarbúskapnum.
Lítið mun draga úr viðskiptahalla á árinu 2000
Að því er áhrærir horfur á yfirstandandi ári gerir
Þjóðhagsstofnun einnig ráð fyrir meiri vexti einka-
neyslu og fjárfestingar en fyrr var spáð. Spáð er 3%
vexti einkaneyslu og að fjármunamyndun aukist um
2,7%. Einnig er gert ráð fyrir að vöxtur útflutnings
hægi verulega á sér og meira en búist var við í
PENINGAMÁL 2000/1 5
Tafla III Þjóðhagsyfirlit
Vöxtur í % nema annað
sé tekið fram 1997 1998 1 1999 2 2000 2
Einkaneysla.................................. 6,0 11,0 7,0 3,0
Samneysla .................................... 3,1 3,6 4,5 2,5
Fjármunamyndun......................... 10,5 25,9 -1,1 2,7
Þjóðarútgjöld................................ 6,2 12,2 4,7 2,8
Verg landsframleiðsla .................. 5,3 5,4 5,0 2,9
Viðskiptajöfnuður, % af VLF ....... -1,4 -5,7 -6,0 -5,6
1. Bráðabirgðatölur. 2. Spá. Heimild: Þjóðhagsstofnun
J M M J S N J M M J S N J M M J S N J M M J S N
1996 1997 1998 1999
0
5
10
15
-5
-10
-15
-20
-25
%
Alls Án skipa og flugvéla
Vöruskiptajöfnuður sem hlutfall
af vöruútflutningi
Hreyfanlegt 12 mánaða hlutfall
Mynd 2