Peningamál - 01.03.2006, Blaðsíða 14

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
1
14
Miðlun peningastefnunnar um vaxtarófið hefur ekki verið
hnökralaus
Miðlun peningastefnunnar um vaxtarófið hefur verið misgreið.
Nokkur hækkun hefur þó orðið á vöxtum óverðtryggðra ríkisskulda-
bréfa með líftíma til u.þ.b. fjögurra og sjö ára. Útgáfa erlendra aðila
á skuldabréfum í íslenskum krónum hefur hins vegar þrýst niður
vöxtum á skuldabréfum til eins árs auk þess sem uppkaup eru hafin á
þeim flokki. Á tímabili gætti einnig áhrifa erlendu útgáfunnar á óverð-
tryggða vexti til fjögurra ára, en þau virðast hafa dvínað eftir að gengi
krónunnar tók að lækka, auk þess sem verulega hefur hægt á útgáf-
unni það sem af er marsmánuði. Þrýstings til hækkunar hefur gætt á
óverðtryggðum bréfum eftir að matsfyrirtækið Fitch breytti horfum á
lánshæfismati ríkissjóðs úr stöðugum í neikvæðar og krónan lækkaði
skarpt í kjölfarið. Það kann að skýrast af því að horfur séu taldar á
lakara mati á lánshæfi bréfanna, en hitt vegur þó líklega þyngra að
fjárfestar telji verðbólguálag óverðtryggðra skuldabréfa of lágt í ljósi
gengislækkunar krónunnar.
Tímaróf vaxta á peningamarkaði hefur hliðrast upp í kjölfar stýri-
vaxtahækkana og lögun tímarófsins hefur breyst töluvert síðasta mán-
uðinn. Sérstaklega hefur orðið hliðrun á lengri enda þess. Gæti það
stafað af auknum verðbólguvæntingum og væntingum um enn frekari
hækkun stýrivaxta, en minnkandi útgáfa erlendra aðila á skuldabréf-
um í íslenskum krónum kann einnig að hafa haft þar áhrif. Hins vegar
er sérkennilegt að eins til þriggja mánaða vextir hafa verið umtalsvert
lægri en stýrivextir Seðlabankans, þrátt fyrir ótvíræð skilaboð um að
frekari hækkunar stýrivaxta væri að vænta.1
Túlkun framvirkra vaxta erfið
Eins og fjallað var um í síðasta hefti Peningamála sætir túlkun ein-
greiðsluferils óverðtryggðra vaxta nokkrum erfiðleikum. Kemur þar til
mikil eftirspurn eftir innlendum skammtímaverðbréfum, sem hlýst af
útgáfu erlendra aðila á skuldabréfum í íslenskum krónum, sem hefur
þrýst niður stysta enda eingreiðsluferilsins. Þessu til viðbótar hefur ríkis-
sjóður dregið mjög úr framboði skammtíma ríkisverðbréfa, sem hefur
aukið enn frekar á ójafnvægi milli framboðs og eftirspurnar á inn-
lendum peningamarkaði og skekkt verðlagningu þessara verðbréfa.
Því er varasamt að túlka án fyrirvara framvirka vexti sem lesa má út úr
eingreiðsluferlinum sem væntingar markaðsaðila um þróun stýrivaxta
Seðlabankans næstu árin.
Sérfræðingar á fjármálamarkaði vænta þess að stýrivextir haldi
áfram að hækka um sinn
Könnun á viðhorfum sem Seðlabankinn gerir reglulega meðal sérfræð-
inga á fjármálamarkaði kann að gefa hugmynd um hve mikið ein-
greiðsluferillinn víkur frá raunverulegum væntingum. Í könnuninni er
1. Um miðjan desember tilkynnti Lánasýsla ríkisins nýtt fyrirkomulag við útgáfu ríkisvíxla.
Dregið yrði úr framboði víxla auk þess sem um styttri víxla yrði að ræða en áður. Í fyrsta
útboðinu sem haldið var 27. febrúar var meðalávöxtun samþykktra tilboða 9,506%. Lága
ávöxtunarkröfu miðað við stýrivextina má skýra með litlu framboði á víxlum. Frá því að
víxillinn var skráður í Kauphöll Íslands (2. mars) hefur ávöxtunarkrafan verið töluvert hærri
eða rúmlega 11%.
RIKB 13 0517
RIKB 10 0317
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
Mynd III-3
Ávöxtunarkrafa óverðtryggðra skuldabréfa
og stýrivextir SÍ
Daglegar tölur 3. janúar 2002 - 17. mars 2006
5
6
7
8
9
10
11
Stýrivextir SÍ
20062005200420032002
RIKB 07 0209
Mynd III-4
Tímaróf vaxta á krónumarkaði
Heimild: Seðlabanki Íslands.
10.3. 2006
9.2. 2006
10.1. 2006
9.12. 2005
9.11. 2005
0 100 200 300 400
9,8
10,0
10,2
10,4
10,6
10,8
%
Dagar til innlausnar
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Mynd III-5
Stýrivextir Seðlabankans samkvæmt
framvirkum vöxtum og spám greiningaraðila
Janúar 2006 - mars 2008
Spá greiningaraðila
Framvirkir vextir
%
6
7
8
9
10
11
12
13
20072006