Peningamál - 01.08.2014, Blaðsíða 7

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
3
7
ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
í maíspánni. Óvissa ríkir þó um horfurnar sakir mögulegra áhrifa
viðskiptabanns Rússlands á mörg Evrópuríki. Álverð hækkaði
nokkuð umfram væntingar á öðrum ársfjórðungi eftir lækkun
undanfarna fjóra ársfjórðunga og hafa horfur fyrir spátímabilið
batnað frá því í maí.
• Eftir samfellda rýrnun frá árinu 2010 virðast viðskiptakjör vöru og
þjónustu hafa batnað á öðrum fjórðungi ársins. Viðsnúninginn
má aðallega rekja til hærra útflutningsverðs. Horfur eru á að við-
skiptakjör batni um tæplega 3% á spátímanum í heild sem er 2
prósentum meiri bati en búist var við í maí.
• Á fyrstu fjórum mánuðum ársins hækkaði raungengið talsvert og
náði sínu hæsta gildi frá ágústmánuði 2008. Það hefur síðan hald-
ist tiltölulega stöðugt frá aprílmánuði og var tæplega 8% hærra á
fyrstu sjö mánuðum ársins en á sama tíma í fyrra. Raungengið er
þó enn 10% lægra en meðalraungengi undanfarinna þrjátíu ára.
• Gert er ráð fyrir að útflutningur vöru og þjónustu muni aukast
um 4,3% á þessu ári í stað 2,9% í síðustu spá. Mestu munar
um aukinn útflutning þjónustu, þar sem bráðabirgðatölur fyrir
fyrsta ársfjórðung benda til 17% vaxtar auk þess sem talning
Ferðamálastofu sýnir að erlendum ferðamönnum fjölgaði um
rúman fjórðung á fyrstu sjö mánuðum ársins frá sama tíma í fyrra.
Gert er ráð fyrir að útflutningur þjónustu aukist um 12½% á þessu
ári en á móti vegur að talið er að vöruútflutningur dragist saman
um 1,2%. Munar þar mestu um tæplega 7% samdrátt í útflutn-
ingi sjávarafurða sem er nokkru meiri samdráttur en spáð var í
maí og skýrist af minni aukningu í leyfilegum þorskafla á næsta
fiskveiðiári en þá var búist við. Horfur eru á að útflutningur vöru
og þjónustu aukist að meðaltali um tæplega 3% á ári á næstu
tveimur árum sem er lítillega meiri vöxtur en spáð var í maí.
• Afgangur af vöru- og þjónustuviðskiptum á fyrsta ársfjórðungi
var talsvert minni en á sama fjórðungi í fyrra. Vegna mikils inn-
flutnings „annarrar þjónustu“ (sem samanstendur af ýmsum
óreglulegum liðum) varð afgangur á þjónustuviðskiptum þó
nokkru minni en gert hafði verið ráð fyrir. Afgangur af vöruvið-
skiptum reyndist 9 ma.kr. sem er um 17 ma.kr. minni afgangur
en fyrir ári. Áætlað er að á öðrum fjórðungi hafi verið tæplega 13
ma.kr. halli á vöruviðskiptum sem skýrist af talsverðri aukningu í
innflutningi neysluvara og samdrætti í útflutningi sjávarafurða. Er
nú gert ráð fyrir að afgangur af vöru- og þjónustujöfnuði nemi um
5% af landsframleiðslu á þessu ári en minnki í 4½% á því næsta
og verði 2½% af landsframleiðslu árið 2016. Það er lítillega minni
afgangur en spáð var í maí.
• Halli á undirliggjandi þáttatekjujöfnuði hefur verið í takt við
væntingar það sem af er ári. Útlit er fyrir að hann verði lítillega
minni á árinu en spáð var í maí þar sem erlendir skammtímavextir
eru lægri og gengi krónunnar lítillega sterkara og greiðslubyrði
af erlendum skuldum því minni. Gert er ráð fyrir að afgangur af
undirliggjandi viðskiptajöfnuði verði um 1% af landsframleiðslu í
ár en eins og í maí er búist við að halli myndist strax á næsta ári
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd 5
Viðskiptakjör vöru og þjónustu -
samanburður við PM 2014/2
Vísitala, 2005 = 100
PM 2014/3
PM 2014/2
84
86
88
90
92
94
96
98
‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 6
Þróun útflutnings og framlag undirliða hans
2010-20161
Útflutningur vöru og þjónustu
Sjávarafurðir
Ál
Þjónusta
Skip og flugvélar
Annar vöruútflutningur
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
2016201520142013201220112010
% af VLF
1. Rekstrarframlög talin með þáttatekjum. Grunnspá Seðlabankans
2014-2016. 2. Án reiknaðra tekna og gjalda innlánsstofnana í slitameð-
ferð en með áætluðum áhrifum af uppgjörum búa þeirra og án áhrifa
lyfjafyrirtækisins Actavis á þáttatekjujöfnuð fram til ársins 2012.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Vöru- og þjónustujöfnuður
Undirliggjandi þáttatekjujöfnuður2
Undirliggjandi viðskiptajöfnuður2
Mældur viðskiptajöfnuður
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
Mynd 7
Viðskiptajöfnuður 2000-20161
‘16‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00