Peningamál - 01.08.2014, Blaðsíða 12

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
3
12
ára. Af atvinnuvegafjárfestingu var það einkum fjárfesting utan
stóriðju, skipa og flugvéla sem lagði til aukningarinnar en hún
jókst um 22,6% frá fyrra ári. Á fjórðungnum varð einnig umtals-
verð aukning í íbúðarfjárfestingu og greinilegt að eftirspurn eftir
nýju húsnæði hefur aukist á undanförnum misserum en frá því
að íbúðarfjárfesting var minnst í kjölfar fjármálakreppunnar hefur
hún aukist um rúmlega 53%. Þrátt fyrir þessa miklu hækkun nam
fjárfesting í íbúðarhúsnæði einungis um 3% af landsframleiðslu í
fjórðungnum en meðaltal síðustu þrjátíu ára er 4½%.
• Í síðustu spám Seðlabankans hefur verið gert ráð fyrir að fram-
kvæmdir hefjist við fyrsta áfanga álvers Norðuráls við Helguvík,
ásamt því sem gert hefur verið ráð fyrir að framkvæmdir hefjist við
eitt kísilver. Í núverandi spá bankans er ekki gert ráð fyrir frekari
framkvæmdum á vegum Norðuráls við Helguvík á spátímanum
en þess í stað er gert ráð fyrir tveimur kísilverum til viðbótar. Þessi
breyting ein og sér dregur nokkuð úr umfangi stóriðjufjárfestingar
á spátímanum en vegna fyrirsjáanlegrar aukinnar fjárfestingar
vegna viðhalds og aukinna umsvifa við orkuöflun eykst fjárfesting
í stóriðju frá maíspánni þegar litið er á tímabilið í heild.
• Atvinnuvegafjárfesting jókst um 15% frá fyrra ári á fyrsta fjórð-
ungi ársins og er líkt og í maí búist við áframhaldandi kröftugum
vexti á árinu. Gert er ráð fyrir hátt í fjórðungs vexti en í maí var
búist við um fimmtungs vexti. Kröftugri vöxtur á fyrsta ársfjórð-
ungi gefur einnig tilefni til að ætla að fjárfesting hins opinbera og
fjárfesting í íbúðarhúsnæði verði meiri í ár en spáð var í maí. Því
er áætlað að fjárfesting í heild vaxi í ár um ríflega 22% frá fyrra
ári í stað 19% í maíspánni. Á næsta ári er spáð áþekkri þróun
þótt vöxturinn verði heldur minni eða um 16½%. Gert er ráð fyrir
að heldur bæti í vöxtinn árið 2016 ólíkt því sem var gengið út
frá í maí og að hann verði tæplega 20%. Skýringin á þessu felst
einkum í breyttum forsendum um stóriðjufjárfestingu á tímabilinu.
Gangi spáin eftir verður hlutfall fjárfestingar ríflega 20% af lands-
framleiðslu árið 2016 sem er áþekkt þrjátíu ára meðaltali þess.
• Þrátt fyrir að landsframleiðslan hafi staðið í stað á fyrsta árs-
fjórðungi samkvæmt tölum Hagstofunnar og verið töluvert undir
því sem bankinn hafði spáð í maí er ekki talið tilefni til að gera
miklar breytingar á hagvaxtarspánni fyrir árið í heild enda frávikið
fremur talið endurspegla skekkju í áætlaðri dreifingu hagvaxtar
innan ársins. Gert er ráð fyrir ágætum hagvexti það sem eftir lifir
árs. Spáð er 3,4% hagvexti á árinu í heild, sem er 0,3 prósentum
minni hagvöxtur en spáð var í maí en svipaður vöxtur og mældist
á síðasta ári.
• Líkt og í maíspánni er gert ráð fyrir að hagvöxtur aukist enn
frekar á næsta ári og verði um 3,9% en þá fer saman kröftugur
vöxtur einkaneyslu og töluverður þungi í fjárfestingu í orkufrekum
iðnaði. Heldur hægir á hagvexti árið 2016 en hann er þó áfram
kröftugur eða 2,8%.
• Sem fyrr verður hagvöxtur næstu missera drifinn áfram af inn-
lendri eftirspurn, einkum einkaneyslu og fjárfestingu einkaaðila,
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Macrobond, Seðlabanki Íslands.
Breyting milli ára (%)
Mynd 20
Hagvöxtur á Íslandi og í helstu
viðskiptalöndum 2008-20161
Ísland
Helstu viðskiptalönd
-8
-6
-4
-2
0
2
4
201620152014201320122011201020092008
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016. Vegna keðjutengingar er
samanlagt framlag undirliða ekki endilega jafnt heildarbreytingunni.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 18
Þróun fjármunamyndunar og framlag
helstu undirliða hennar 2010-20161
Fjármunamyndun alls
Atvinnuvegir án stóriðju,
skipa og flugvéla
Stóriðja
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
2016201520142013201220112010
Skip og flugvélar
Íbúðarhúsnæði
Hið opinbera
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 19
Hagvöxtur og framlag undirliða 2010-20161
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Einkaneysla
Samneysla
Fjármunamyndun
-6
-4
-2
0
2
4
6
2016201520142013201220112010
Birgðabreytingar
Utanríkisviðskipti
Landsframleiðsla