Peningamál - 01.08.2014, Blaðsíða 14

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
3
14
VMS þar sem þeir sem hafa misst bótarétt eru taldir með í hópi
atvinnulausra. Atvinnuleysi minnkaði um 0,7-0,9 prósentur milli
ára á öðrum fjórðungi ársins á báða mælikvarða og var 3,8%
að teknu tilliti til árstíðar samkvæmt skráningu VMS en 4,7% á
mælikvarða VMK.
• Áfram má gera ráð fyrir að skráð atvinnuleysi mælist eitthvað
minna en samkvæmt VMK á þessu ári. Spáð er að skráð atvinnu-
leysi verði 3,7% í ár og að það verði komið niður í 3,4% árið 2016
sem er svipað og gert var ráð fyrir í maí.
• Launahækkanir hafa verið heldur meiri að undanförnu samkvæmt
launavísitölu Hagstofunnar en gert var ráð fyrir í síðustu spá. Á
fyrri helmingi ársins hækkaði launavísitalan um 5,2% milli ára.
Vísitalan hefur hækkað um rúmlega 4% frá því að fyrstu kjara-
samningar voru gerðir í desember sem er jafn mikil hækkun og
samningsaðilar gengu út frá að yrði á árinu öllu (desember 2013
til desember 2014).
• Hækkanir í nokkrum kjarasamningum sem gerðir hafa verið eftir
að síðasta spá var unnin hafa verið nokkru meiri en gert var ráð
fyrir þá. Launahækkanir vegna samninganna verða því heldur
meiri í ár en þá var spáð. Hins vegar er gert ráð fyrir svipuðum
hækkunum út spátímann þar sem áfram er búist við að gerður
verði tiltölulega framhlaðinn þriggja ára samningur í upphafi
næsta árs. Forsendur um annan launakostnað eru óbreyttar frá
maíspánni en horfur eru á nokkru hægari framleiðnivexti á spá-
tímanum þar sem vinnustundum fjölgar hraðar en þá var spáð. Því
er spáð að launakostnaður á framleidda einingu aukist um 4,9%
í ár í stað 4% í síðustu spá og að aukningin verði að meðaltali
4,1% á ári á spátímanum sem er liðlega 1 prósentu meiri aukning
en í maíspánni. Því eru horfur á nokkru meiri verðbólguþrýstingi
af vinnumarkaði á spátímanum en búist var við í maí.
Verðbólga
• Verðbólga mældist 2,3% á öðrum ársfjórðungi 2014 sem er 0,1
prósentu minna en gert var ráð fyrir í maíspánni. Megindrifkraftar
verðbólgunnar á fjórðungnum voru sem fyrr af innlendum
toga, þ.e. hækkun húsnæðisliðar og verðs almennrar þjónustu.
Verðlækkanir á innfluttri vöru vógu hins vegar á móti að undan-
skildu bensíni sem hafði nokkur áhrif til hækkunar vísitölunnar.
• Vísitala neysluverðs lækkaði um 0,17% milli mánaða í júlí sl. eftir
að hafa hækkað um 0,4% í júní og nánast staðið í stað í maí.
Lækkunina í júlí má rekja til útsöluáhrifa en á móti vó einkum
hækkun flugfargjalda til útlanda. Útsöluáhrifin voru svipuð og
fyrir ári en nokkru minni en áhrif vetrarútsölunnar í janúar sl.
Ársverðbólga mældist 2,4% í júlí og var nánast óbreytt frá því
rétt fyrir útgáfu síðustu Peningamála. Um helming ársverðbólg-
unnar má rekja til húsnæðisliðarins og um 40% til verðhækk-
unar almennrar þjónustu. Hún skýrist því nánast eingöngu af inn-
lendum þáttum. Á móti vegur að verð innfluttrar vöru (án áfengis
Mynd 26
Ýmsir mælikvarðar á undirliggjandi verðbólgu
Janúar 2010 - júlí 2014
12 mánaða breyting (%)
Vísitala neysluverðs Kjarnavísitala 3 án skattaáhrifa
Kjarnavísitala 4 án skattaáhrifa Vegið miðgildi1
Klippt meðaltal - bil hæstu og lægstu mælingar2
Verðbólgumarkmið
1. Mælikvarði á undirliggjandi verðbólgu þar sem tekin er verðbreyting
vegins miðgildis undirliða vísitölu neysluverðs. 2. Undirliggjandi verð-
bólga er mæld sem klippt meðaltal (e. trimmed mean) þar sem 10%,
15%, 20% og 25% þeirra undirliða sem breytast minnst og mest í
verði eru undanskilin.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
2010 2011 2012 2013 2014
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Mynd 25
Undirliðir verðbólgu
Framlag einstakra undirliða til verðbólgu
janúar 2010 - júlí 2014
Prósentur
Innfluttar vörur án áfengis, tóbaks og bensíns
Bensín Húsnæði
Innlendar vörur án búvöru og grænmetis
Almenn þjónusta Aðrir liðir
Vísitala neysluverðs (12 mánaða %-breyting)
Heimild: Hagstofa Íslands.
-2
0
2
4
6
8
10
20142013201220112010
Mynd 24
Ýmsir mælikvarðar á verðbólgu1
Janúar 2010 - júlí 2014
0
2
4
6
8
10
12
20142013201220112010
12 mánaða breyting (%)
Vísitala neysluverðs Samræmd vísitala neysluverðs
Kjarnavísitala 3 án skattaáhrifa
Kjarnavísitala 4 án skattaáhrifa Verðbólgumarkmið
1. Kjarnavísitala 3 er vísitala neysluverðs án búvöru, grænmetis, ávaxta,
bensíns, opinberrar þjónustu og raunvaxtakostnaðar húsnæðislána. Í
kjarnavísitölu 4 er að auki markaðsverð húsnæðis undanskilið.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.