Skírnir

Årgang

Skírnir - 01.01.1982, Side 190

Skírnir - 01.01.1982, Side 190
188 HEIMIR ÞORLEIFSSON SKIRNIR fiskur). Sá kafli er um 50 dálkar, og eru aðeins 5—10 af þeim eftir Gils Guðmundsson. I sagnaritun er alsiða að setja fram texta á léttan, og það sem stundum er kallað alþýðlegan hátt (popularisera). Gils Guðmundsson stendur framar- lega í þessari íþrótt. Honum er lagið að gera langa sögu stutta, draga saman efni og umskrifa það á kjarngóðu máli. Beztum tökum á slíku hefur Gils líklega náð í bókunum Oldin okkar og Oldin sem leið, enda njóta þær mak- legra vinsælda. En er þá ekki Togaraöldin bók í þessum dúr, þar sem hún er ekki a.m.k. hálffræðileg eins og Skútuöldin? Þessari spumingu tel ég að svara beri neitandi. Höfundur hefur allt of oft sparað sér fyrirhöfn með því að taka upp Ianga orðrétta texta. Afleiðing þess er sú, að stílgáfa Gils Guð- mundssonar nýtur sín ekki að marki í bókinni, hún er hröngl úr ýmsum áttum. Því finnst mér ólíklegt, að menn lesi Togaraöldina 1 í heild sér tii skemmtunar. Hins vegar má sjálfsagt lesa einstaka búta úr henni sér til ánægju og fróðleiks, en þann fróðleik má að vísu allan fá annars staðar í aðgengilegum texta. Eins og áður sagði eru u.þ.b. 200 dálkar Togaraaldar 1 lagðir undir myndir, smáar og stórar, sumar í lit. Prentun og uppsetning mynda hefur nær undantekningarlaust tekizt vel og oft með ágætum. En þá er að athuga heimildargildi mynda og myndatexta. Þær kröfur verður að gera til höfundar og útgefanda, að lesendur séu ekki leiddir á villigötur með myndavali eða myndanotkun. I sögulegu riti, sem fjallar um ákveðið tímabil, þykir sjálfsagt, að mynd- efni sé frá eða a.m.k. fjalli um hið umrædda tímabil hverju sinni. Það leiðir fólk í villu að hafa myndir af togurum frá því á árunum milli stríða í bók, sem fjallar um aldamótaárin, t.d. myndin á bls. 92. Textinn við þessa mynd hljóðar svo: „Grimsbytogari um aldamót." Þetta er alrangt. Myndin sýnir togara sem hefur loftnet uppi, en loftskeytatæki komu ekki í togara fyrr en um 1920. Þá er líka villandi að sjá mynd af fiskikorti, sem sýnir helztu togslóðir og lesendur gætu haldið, að væru þær slóðir, sem Bretar fiskuðu á um aldamótin. I ljós kemur hins vegar, að kortið var gefið út eftir árið 1946 (bls. 36-37). Verst er þó, ef myndir eru notaðar til þess að spinna upp einhvers konar myndasögu, sem ekki á sér stað í veruleikanum, en þetta hefur að minni hyggju verið gert á bls. 212—216. Tilgangur með myndasögunni er vafalaust sá að töfra fram æsilegt auglýsingaefni fyrir bók og útgefanda. Rifjum nú upp eina af auglýsingunum (Morgunblaðið 15. des. 1981). „I bókinni er t.d. einstæð myndasyrpa af töku breskra landhelgisbrjóta fyrir austan land skömmu eftir aldamót. Fylgst er með togaratökunni allt frá því að varð- skipsmenn búa sig undir að fara um borð uns komið er með togarana inn til Seyðisfjarðar, þar sem afla þeirra og veiðarfærum var skipað á land og gert upptækt." Hér er sagt eða a.m.k. látið í það skína, að myndimar, níu að tölu, greini frá ákveðnu atviki, „togaratökunni“. I bókinni cr þetta orðað svo: „Þessi mynd og hinar næstu eru teknar vorið 1908." Þetta er alls ekki
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206
Side 207
Side 208
Side 209
Side 210
Side 211
Side 212
Side 213
Side 214
Side 215
Side 216
Side 217
Side 218
Side 219
Side 220
Side 221
Side 222
Side 223
Side 224
Side 225
Side 226
Side 227
Side 228

x

Skírnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.