Sagnir - 01.06.2013, Side 217

218
Danski bærinn Reykjavík
augljóst er að kynni Íslendinga af
míníatúrum hafa komið til vegna
samskipta þeirra við danska embættis-
menn og kaupmenn í reykjavík en einnig
hafa þær borist til landsins með þeim
Íslendingum sem námu eða störfuðu
erlendis og þá helst á norðurlöndum.
Danir vildu menningarvæða reykjavík
að hætti Kaupmanna hafnar, sem var jú
höfuð borg Íslendinga þá um stundir.
Ein af þeim smámyndum sem
varðveist hafa hér á landi er af ungum
dönskum manni, Lauritz M. Knudsen,
sem vildi freista gæfunnar og sigldi
til Íslands um aldamótin 1800. Hann
varð verslunar stjóri við verslun Westys
Petræusar sem var þá einn helsti kaup-
maður reykjavíkur. Knudsen varð
sjálfur einn áhrifamesti kaupmaður
í reykja vík í sinni tíð og jók stöðugt
umsvif sín allt fram í andlátið 1828. Það
var enginn annar en byltingarmaðurinn
jörgen jörgen sen sem veitti Knudsen
konungs leyfi til giftingar í október
1809 þegar hann gekk að eiga danska
frá skilda konu, en til þess þurfti leyfi
konungs. Einmitt á því sama ári var
gerð var bylting/valdarán á Íslandi
með jörgen sen, eða jörund hundadaga-
konung, í broddi fylkingar.26
Míníatúrinn af Knudsen hefur ugg-
laust verið gerður í Kaupmannahöfn
af dönskum smámyndagerðarmanni.
stað festing liggur því fyrir að míníatúrar
bárust til Íslands með Dönum um alda-
mótin 1800 þótt ekki sé hægt að fullyrða
nákvæmlega hvenær það hafi verið.

Beint samband milli borgarastétta
og míníatúra
Þegar horft er til sögunnar er augljóst
að hinir örfáu íslensku myndlistarmenn
sem voru uppi á tímabilinu 1770-1840
hafa ekki lagt sig eftir gerð smámynda
í list sköpun sinni og kunna að liggja
þar að baki nokkrar ástæður. Fyrst
skal nefna að flestir Íslendingar bjuggu
til sveita á tímabilinu og þrátt fyrir
að borgar samfélag væri að þróast í
reykja vík hafði það engin áhrif á þá
ungu drátt högu menn sem komust til
mynd listar náms í Kaupmannahöfn.
Þeir voru allir utan af landi og þekktu
sjálf sagt betur til íslenskra forn sagna
eða þjóð sagna fremur en nýtilkominna
smáborgara reykjavíkur eða tísku-
Vatnslituð blýantsteikning á pappír. (Óþekktur hö­
fundur). Stærð myndar með ramma: 12,2x10,4cm. Á
bakhlið sporöskjulöguðu myndarinnar er síða úr alma­
naki frá árinu 1844.27 Fullvíst er að þessi smámynd
var gerð á fyrstu áratugum 19. aldar. Smámyndin er í
einkaeigu og er af aðfluttum dönskum kaupmanni,
L.M. Knudsen, sem bjó og starfaði í Reykjavík.28
Engin ástæða er til að efast um að listformið hafi verið
vel þekkt og aðrir danskir samborgarar hans hafi átt í
fórum sínum slíkar smámyndir.
Vor2013-A5-288+4bls-BN.indd 218 6/5/2013 5:21:21 PM