Jökull - 01.12.1994, Blaðsíða 72

minn kom fljótlega og fagnaði mér af mikilli alúð og
bauð mér í bæinn. Þar var konan hans blessuð, Hólm-
fríður Indriðadóttir, frá Ytra Fjalli í Aðaldal, og fór
strax að huga að matargerð handa mér. Við Hólmfríð-
ur höfðum ekki hittst áður en vissum þó deili hvort á
öðru. Við Aðalsteinn höfðum hittst á ísafirði nokkrum
sinnum að haustlagi í sláturtíðinni og líka átt nokkur
viðskipti saman. Hann hafði skrifað mér falleg og
vönduð sendibréf og pantað hjá mér rekaviðarstaura í
túngirðingar o.fl. Það gerði hann með góðum fyrir-
vara eins og forfeður hans höfðu áður gert þegar
rekaviður af Ströndum var dreginn á hestum yfir
jökulinn suður og vestur að Djúpi. Nú voru tímar
breyttir á því sviði, en hann mundi þó eftir viðarferð-
unum sem unglingur, og kunni að segja frá þeim. I
ársriti Sögufélags ísfirðinga 1986 (bls. 124) er birt
frásögn, undir fyrirsögninni „Viðarferðir“, sem skráð
er eftir Aðalsteini.
í annað skipti kom ég að Skjaldfönn haustið 1977
og vann hjá Aðalsteini fáeina daga. Kynntist ég þá
heimilinu og fólkinu þar nokkru nánar, og bréfaskrift-
ir á milli okkar jukust. Þrettánda mars 1978 skrifar
Aðalsteinn mér yndislegt bréf og ræðir m.a. um
veðurfarið. Þar segir: „Svell komu í nóvember og des.
þunn himna yfir. Bætti svo ofaná svo hvergi sá stein
uppúr alla leið uppá brúnir. A föstudag og laugardag
var þíða og leysti smávegis. í gærdag hvessti og kóln-
aði, frost komið í 8 gráður í gærkvöldi og hríðarkóf.
Nú er ég orðinn hræddur um kal í túninu undir þess-
um samfelldu svellum, sem búin eru að vera lengi.
Gróður gömlu túnanna gat staðist svell í allt að þrem
mánuðum, en þessar sáðgresissléttur með útlendu
grasi þola miklu minna og er þá helst vallarfoxgrasið,
sem þolir eitthvað, hitt fer allt á öðru ári“.
- Síðar segir: „Þessi vetur verður líklega einn sá
gjafafrekasti sem ég man. Nú eru komnir 93 dagar,
sem ekki hefur verið dregið eitt einasta strá af kind
vegna algjörs jarðleysis. Að vísu hefur sauðfé verið
hleypt út þegar gott veður leyfði til að viðra sig, og til
að fá gott loft í húsin, sem er mjög nauðsynlegt."
Áður en lengra er haldið vitna ég í bréf, sem Aðal-
steinn skrifar mér 22. apríl 1980. „Héðan er allt gott
að frétta. Tíðin hefur verið mjög góð. Selá orðin auð.
Það þótti áður ekki góðs viti. Var þá talið víst að hana
legði aftur fyrir fardaga". Eg tek mér það bessaleyfi
að vitna í blaðagrein - Morgunblaðið 11. des 1993.
„Aðalsteinn var náttúrufræðingur af guðs náð og má
segja að þar hafi hugur hans löngum dvalið. Hann
annaðist um margra ára bil jöklamælingar í Kaldalóni
og Skjaldfannardal. Hann færði allt markvert í dag-
bækur hjá sér að kvöldi hvers dags.“ Veit ég að í þeim
bókum er margan fróðleik að finna.
Skólaganga Aðalsteins var ekki löng, 2-3 mánuðir
í farskóla á vetri fram til 14 ára aldurs. En Nauteyrar-
hreppur var mikið menningarhérað og nokkur þekkt
býli og bændur voru þar nafngreindir, sem notið höfðu
viðurkenningar og verðlauna fyrir sérstakt framtak í
jarðarbótum og túnrækt s.s. Laugabólsmenn og Jón H.
Fjalldal á Melgraseyri. Síðar bættist svo Aðalsteinn á
Skjaldfönn í hópinn fyrir ræktun sauðfjár og snyrti-
mennsku í búskap. Og menningarstraumar bárust um
hreppinn á uppvaxtarárum Aðalsteins frá Höllu
Eyjólfsdóttur skáldkonu á Laugabóli og Sigvalda
Kaldalóns lækni og tónskáldi á Ármúla, en Ármúli var
næsti bær við Skjaldfönn sömu megin jökulfljótsins
Selár, sem oft var hinn versti farartálmi og ekki var
brúuð fyrr en árið 1952.
Aðalsteinn á Skjaldfönn var þrekmenni enda ekki
öðrum hent að glíma við náttúruöflin undir rótum
Drangajökuls langa ævi. Hann var einarður, mikill á
velli, lá hátt rómur og skar sig úr fjöldanum. Þegar ég
sé bak þessum góða vini og lít til baka, finnst mér að
líkja mætti honum við skriðjökul, sem nær framrás úr
meginísnum, fyrst þróttmikill og útþenslugjam, síðan
kyrrstæðari og hopar að lokum til upprunans.
Lái mér hver sem vill, gömlum manni, þó mér
komi að lokum í hug vísa Hjálmars frá Bólu:
Mínir vinir fara fjöld
feigðin þessa heimtar köld
ég kem eftir, kannske í kvöld
með klofinn hjálm og rofinn skjöld,
brynju slitna, sundrað sverð og syndagjöld.
Bolungarvík 4/12 1994
Guðfinnur Jakobsson frá Reykjarfirði.
70
JÖKULL, No. 44