Tölvumál - 01.02.2008, Blaðsíða 43

aðlaga hugbúnaðinn ættu að geta látið þá sem hafa hæfileika til þess að
aðlaga hugbúnaðinn fá upprunalegu útgáfuna.
Frelsi 3 er nátengt frelsi 1 en nær einnig til betrumbóta. Á sama hátt og
hugbúnaðarframleiðendur geta ekki sérsniðið hugbúnað að þörfum allra
þá er möguleiki á að notendur vilji bæta einhverju við hugbúnaðinn. Það
þarf ekki að vera að framleiðendur hafi nægilega hæfileikaríka sérfræðinga
á sínum böndum til þess að útbúa fullkomna lausn á öllum sviðum eins
og til dæmis hvað varðar notendaviðmót, öryggi gagna og svo framvegis.
Notendur ættu að geta betrumbætt hugbúnaðinn sjálfir (eða fengið aðra
til þess) án þess að benda framleiðandanum á og bíða svo eftir því að
framleiðandinn gefi út nýja útgáfu sem mögulega lagfærir hugbúnaðinn
viðeigandi hátt. Dæmi um þetta frelsi er atvikið sem var upphafið að
frjálsum hugbúnaði þegar Stallman vildi bæta við hugbúnað prentarans að
senda út tilkynningu þegar hann bilaði. Eins og með frelsið um aðlögun á
hugbúnaði er nauðsynlegt að hafa aðgang að frumkóða hugbúnaðarins til
þess að gera betrumbætur á honum.
Opinn hugbúnaður
Opinn hugbúnaður (e. Open Source Software) er í raun frábær markaðs­
setning á frjálsum hugbúnaði. Árið 1991 hóf Linus Torvalds, finnskur
háskólanemi, að skrifa stýrikerfiskjarna sem varð þekktur undir nafninu
Linux. Hann gerði kjarnann frjálsan undir GPL leyfinu. Auk þess leyfði hann
öllum að sjá frumkóðann og senda inn breytingar og betrumbætur sem hann
gat bætt inn í kjarnann hvenær sem er. Linus skilgreindi þannig notendur
Linux sem alla sem hafa áhuga á og vildu taka þátt. Þessi þróunaraðferð
hafði til þessa aðeins tíðkast í minni frjálsum hugbúnaðarverkefnum og var
ekki talin ákjósanleg fyrir eins flókinn hugbúnað og stýrikerfiskjarna.
Þrátt fyrir það er Linux kjarninn eitt þekktasta og velheppnaðasta frjálsa
hugbúnaðarverkefni í heiminum og þróunaraðferðin náði alla leið upp
Það er óhugsandi að framleiðandi
hugbúnaðarins geti mætt þörfum allra
þeirra sem vilja nota hugbúnaðinn
Það er mikilvægt að þessir hópar og
aðilar geti aðlagað hugbúnaðinn að
sínum þörfum án þess að bíða eftir því
að framleiðandi hugbúnaðarins sjái sér
hag í því að svara kröfum þeirra
á pallborðið hjá Netscape sem ákváðu að gefa vafrann sinn frjálsan
(sem nú er þekktur undir nafninu Firefox). Nokkrir fylgismenn frjálsu
hugbúnaðarstefnunnar tóku eftir því að hugbúnaður sem var þróaður
á þennan hátt varð betri á marga vegu og þróaðist hraðar en svipaður
hugbúnaður sem var þróaður með lokaðri aðferð. Þeir sáu sér því leik á
borði og hófu að markaðssetja þessa tilteknu þróunaraðferð án þess að
tala um frelsi notenda. Hugbúnaður sem var þróaður með þessari sömu
aðferð og Linux kjarninn var kallaður ,,opinn hugbúnaður.” Ástæðan fyrir
öðru nafni má rekja til þess að orðið frjáls á ensku (e. Free) hefur tvær
merkingar (ókeypis og frjáls).
Frjáls og opinn hugbúnaður
Það er ekki gefið að opin hugbúnaðarleyfi séu frjáls hugbúnaðarleyfi. Opnu
leyfin miðast við að gera þróunaraðferðina mögulega en frjálsu leyfin
miðast við að gefa notendum hugbúnaðarins frelsin fjögur. Hugbúnaður
sem er bæði frjáls og þróunaraðferðinni er beitt er gjarnan kallaður frjáls
og opinn hugbúnaður.
Það má því segja að frjáls hugbúnaður og opinn hugbúnaður taki í raun
fyrir sama viðfangsefnið en markaðssetningin á því sé mismunandi. Í þeim
fyrrnefnda er talað um frelsi notenda en í þeim seinni um árangursríka
þróunaraðferð.
T Ö L V U M Á L | 4 3