Þjóðmál - 01.03.2015, Page 12

ÞJÓÐMÁL VOR 2015 11
Að.skrifa.er.einmanaleg.iðja
Þetta.er.í.fyrsta.sinn.sem.ég.þarf.að.flytja.ræðu. á. svo. fjölmennri. samkomu. og.
fyrir.mig. er. það.nokkur. áraun ..Freistandi.
væri. að. halda. að. fyrir. rithöfund. væri.
eðlil.egt. og. auðvelt. að. standa. í. þessum.
spor.um .. Rithöfundur. —. í. það. minnsta.
skáld.sagnahöfundur. —. á. hins. vegar. oft. í.
erfiðleikum.með.hið. talaða.orð ..Sé.minnt.
á.lærðan.mun.á.ritmáli.og.talmáli.á.skáld-
sagnahöfundur. auðveldara. með. hið. ritaða.
orð. en. talaða .. Hann. er. vanur. að. þegja.
og. vilji. hann. smeygja. sér. inn. í. eitthvert.
andrúm.ber.honum.að.falla.inn.í.fjöldann ..
Hann. hlustar. á. samræður. án. þess. að. láta.
á. sér. bæra,. blandi. hann. sér. í. þær. er. það.
ávallt. til. að. leggja. fram.nokkrar. hógværar.
spurningar.til.þess.að.geta.skilið.þau.betur.
sem.eru.með.honum ..Hann.flytur.mál.sitt.
hikandi. vegna. þess. að. hann. er. vanur. að.
breyta. því. sem.hann. hefur. skrifað ..Marg-
föld.umritunin.leiðir.að.lokum.auðvitað.til.
þess.að.stíll.hans.virðist.kristaltær ..En.þegar.
hann.tekur.til.máls.á.hann.þess.ekki.lengur.
kost.að.strika.yfir.hik.sitt .
Síðan. er. þess. að. geta. að. ég. er. af. þeirri.
kynslóð.þar.sem.ekki.var.ætlast.til.þess.að.
börn. töluðu. nema. örsjaldan. við. sérstakar.
aðstæður.og.ef.þau.bæðu.um.leyfi.til.þess ..
Það.var.hins.vegar.ekki.hlustað.vel.á.þau.og.
æði.oft.var.tekið.af.þeim.orðið ..Á.þennan.
hátt.má.skýra.hvers.vegna.fyrir.ýmis.okkar.
er. erfitt. að. flytja. ræðu,. stundum. hikandi,.
stundum.of.hraðmælt.eins.og.við.óttumst.
að.á.hverri. stundu.að.það.kunni.að.verða.
gripið. frammí. fyrir. okkur .. Til. þessa. má.
örugglega. rekja. áhuga. minn,. eins. og.
margra.annarra,.á.að.skrifa.þegar.ég.komst.
af. barnsaldri .. Maður. vonar. að. fullorðna.
fólkið. lesi. það. sem. maður. skrifar .. Þau.
neyðist. þannig. til. að. hlusta. á. þig. án. þess.
grípa.frammí.fyrir.þér.og.viti.þannig.í.eitt.
skipti.fyrir.öll.hvað.þú.berð.fyrir.brjósti .
Þegar.mér.var.tilkynnt.að.ég.hefði.fengið.
þessi.verðlaun.þótti.mér.það.óraunverulegt.
og. ég.vildi. strax. fá. að.vita.hvers. vegna. ég.
varð.fyrir.valinu ..Ég.held.að.mér.hafi.aldrei.
orðið.betur.ljóst.en.þennan.dag.hve.skáld-
sagnahöfundur.getur.verið.blindur.á.eigin.
bækur.og.hve.lesandinn.veit.miklu.betur.en.
hann.um.hvað.hann.hefur.skrifað ..[…]
Að.skrifa.er.einkennileg,.einmanaleg.at-
höfn .. Maður. vinnur. sigur. á. augnablikum.
kjark.leysisins. þegar. maður. les. yfir. fyrstu.
blað.síður. skáldsögu ..Dag.hvern. finnst.þér.
eins. og. þú. sért. á. rangri. leið .. Raunar. felst.
mikil.freisting.í.því.að.snúa.til.baka.og.velja.
Franski rithöfundurinn Patrick Modi ano fékk Nóbelsverðlaunin í
bók mennt um hinn 10. desember 2014 í Stokk hólmi. Nokkrum dögum
áður, 7. desember, flutti hann ræðu fyrir sænska áheyr end ur og gesti
þeirra — og birtast hér kaflar úr henni.