Þjóðmál - 01.03.2015, Page 13

12 ÞJÓÐMÁL VOR 2015
sér.aðra.leið ..Það.má.ekki.falla.fyrir.þessari.
freistingu.heldur.á.að.halda.sig.á.upphaflegu.
leiðinni ..Þetta. er.því.dálítið. eins.og.þegar.
maður. ekur. bíl. um. vetur. að. næturlagi. í.
hálku.án.þess.að.sjá.nokkuð.frá.sér ..Maður.
á.engra.kosta.völ,.það.er.ekki.unnt.að.fara.
aftur. á.bak,.maður.verður. að.halda. áfram.
og.segja.við.sjálfan.sig.að.vegurinn.verði.að.
lokum.öruggari.og.að.hálkan.hverfi .
Þegar. maður. hefur. lokið. við. bók. finnst.
manni.eins.og.hún.taki.að.losna.frá.manni.
og.hún.öðlist.þegar.frelsi.með.eigin.andar-
drætti,.eins.og.skólabörn.daginn.fyrir.sum-
ar.leyfi ..Þau.eru.annars.hugar.og.hávað.asöm.
og. hlusta. ekki. á. kennarann .. Ég. leyfi. mér.
meira.að.segja.að.kveða.þannig.að.orði.að.
á.þeirri.stundu.sem.þú.skrifar.síðustu.efnis-
grein.arnar.sýni.bókin.þér.vott.af.óvild.vegna.
þess.hve.hratt.hún.vill.öðlast.frelsi.frá.þér ..
Og.hún.segir.skilið.við.þig.í.sömu.andrá.og.
þú.lýkur.við.síðustu.orðin ..Þessu.er.lokið,.
hún. hefur. aldrei. þörf. fyrir. þig. meir,. hún.
hefur.þegar.gleymt.þér ..Nú.eru.það.á.hinn.
bóginn.lesendurnir.sem.kynna.sér.hvað.hún.
hefur.að.geyma ..Á.þessari.stundu.grípur.þig.
mikill.tómleiki.og.þér.finnst.þú.hafa.verið.
yfir.gefinn .. Þessu. fylgir. einnig. snertur. af.
ófull.nægju.vegna.þess.að.of.fljótt.hafi.verið.
klippt. á. þráðinn. milli. þín. og. bókarinnar ..
Þessi.ófullnægja.og.tilfinningin.um.að.eitt-
hvað. hafi. ekki. tekist. að. fullu. knýr. þig. til.
að.skrifa.næstu.bók.til.að.endurskapa.jafn-
vægið,. án. þess. að. þér. takist. það. nokkru.
sinni ..Síðan.líða.árin,.bókunum.fjölgar.og.
les.end.ur. tala. um. „ritsafn“ .. Í. þínum. huga.
er. þetta. ekki. annað. en. langur. flótti. út. í.
óvissuna .
Já,. lesandinn. veit. miklu. meira. um. ein-
hverja. bók. en. höfundurinn. sjálfur .. Á. milli.
les.anda.og.skáldsögu.gerist.eitthvað.sem.líkja.
má.við. framköllun.mynda,. eins.og.hún.var.
fram.kvæmd.áður.en.stafrænar.myndir.komu.
til.sögunnar ..Þegar.myndin.var.hengd.upp.í.
myrkvaherberginu.skýrðist.hún.smám.saman ..
Eftir.því.sem.manni.miðar.við.lestur.skáldsögu.
verður.sama.efnafræðilega.breytingin ..[…]
Skort. á. skýrleika. og. gagnrýnisleysi. höf-
undar.á.bækur.sem.hann.hefur.sent.frá.sér.
má. einnig. rekja. til. fyrirbrigðis. sem. ég. hef.
orðið. var. við. hjá. mér. og. mörgum. öðrum:.
ritun.sérhverrar.nýrrar.bókar.þurrkar.út.hinar.
fyrri.á.þann.hátt.að.mér.finnst.ég.hafa.gleymt.
þeim ..Ég.tel.mig.hafa.skrifað.þær.hverja.fyrir.
sig.án.nokkurs.samhengis.milli.þeirra,.vegna.
gleymskunnar. í. hvert. sinn,. en. oft. birtast.
sömu.andlitin,.sömu.nöfnin,.sömu.staðirnir,.
sömu.orðatiltækin.í.einni.bók.inni.eftir.aðra.
eins.og.fyrirmyndir.á.vegg.teppi.sem.maður.
hefur.ofið.hálfsofandi ..[…]
Í.yfirlýsingunni,.sem.fylgdi.tilkynningunni.
um. bókmenntaverðlaun. Nóbels,. staldr.aði.
ég. við.þessa. setningu. sem.vísaði. til. seinni.
heims.styrjaldarinnar:. „Hann hefur brugðið
ljósi á heim hernámsins.“.Ég.er,.eins.og.allir.
sem.fæddust.árið.1945,.stríðsbarn.og.svo.að.
þessu.sé. lýst.nánar.þá.er.ég.fæddur.í.París.
og.er.þar.með.barn.sem.á.uppruna.sinn.að.
rekja. til. Parísar. undir. hernámi .. Þeir. sem.
þá. bjuggu. í. París. vildu. gleyma. sem. fyrst.
reynslu.sinni.til.að.búa.ekki.við.minningar.
úr. daglegu. lífi .. […]. En. andspænis. þögn.
foreldra. okkar. höfum. við. komist. að. öllu,.
eins.og.við.hefðum.lifað.þessa.tíma .
París.hernámsins.var.ókunn.borg ..[…].Í.
þessari.París.hinna.vondu.drauma,.þar.sem.
maður.átti.á.hættu.að.verða.sakfelldur.eða.
tekinn.höndum.þegar.maður.kom.upp.úr.
neðan.jarðar.brautarstöðinni,. hittist. af. til-
vilj.un. fólk. sem.hefði.aldrei.átt. leið. saman.
á. friðar.tímum,. viðkvæm. ástarsambönd.
mynd.uðust. í. skugga. útgöngubanns. án.
þess.að.nokkur.vissi.hvað.næsti.dagur.bæri.
í. skauti. sér. og. hvort. leiðir. lægju. saman.
að.nýju ..Og.það.er.eftir.slík.kynni,.oft.án.
þess.að.nokkuð.annað.gerðist,.og.stundum.
voru. þau. með. illu. yfirbragði,. að. börnin.
komu. síðar. í. heiminn .. Af. þessum. sökum.
hefur.París.hernámsins.alltaf.haft.yfirbragð.