Þjóðmál - 01.03.2015, Side 79
78 ÞJÓÐMÁL VOR 2015
mála-.og.orkugeirann ..Það.er.freistandi.að.
selja. Landsbankann. og. Landsvirkjun,. en.
til. að. hindra. myndun. einokunarhringja.
á. þessum. mörkuðum. þarf. ríkið. að. halda.
meirihluta. sínum. í. þessum. fyrirtækjum ..
Engu.að.síður.ætti.að.vera.hægt.að.losa.um.
a .m .k .. 300.milljarða.kr ..með. sölu. á.hluta.
þessara. fyrirtækja. án. þess. að. láta. af. hendi.
forræði. ríkisins,. sem.væri. til. að.njóta. arðs.
af.starfseminni.og.til.að.tryggja.neytendum.
verðuga. samkeppni. í. anda. „þýzku. leiðar-
innar“.í.stað.verðsamráðs ..Þetta.væri.félags-
legt. markaðshagkerfi. á. þessu. sviði. og. er.
ólíkt. engilsaxneskri. nýfrjálshyggju .. Brennt.
barn.forðast.eldinn ..
Auðlindastefna
Auk.mannauðsins. eru.helztu. auðlindir. Ís-
lendinga.sjávarfang.af.miðunum.umhverfis.
landið,.landnytjar.til.ræktunar.og.beitar.og.
veiðar.í.ám.og.vötnum,.náttúra.landsins.til.
yndis.ferðamönnum,.og.orkulindirnar,.sem.
fólgnar.eru.í.fallvötnum.og.jarðvarmanum ..
Við. mótun. á. nýtingarstefnu. fyrir. þessar.
auðlindir.ber.að.setja.sjálfbærni,.samkeppni,.
hagvöxt.og.dreifingu.auðsins.til.þeirra,.sem.
skapa.hann,.í.öndvegi ..
Sjávarútvegurinn. er. hefðbundin. grunn-
stoð. samfélagsins .. Stjórnun. á. því,. hverjir.
fá. að. nýta. miðin,. hefur. sætt. há.værri,. en.
illa. ígrundaðri.gagnrýni ..Alþjóð.lega. fræði-
mannasamfélagið. á. sviði. auð.linda.nýtingar.
hefur. hins. vegar. kveðið. upp. úr. um,. að.
stjórnkerfið. á. sviði. auðlindanýtingar. í.
íslenzku. fiskveiðilögsögunni. sé. bezt. fallið.
til. hvatningar. til. góðrar. umgengni. við.
auðlindina.af.þeim.kerfum,.sem.þekkt.eru,.
og.í.því.er.jafnframt.fólginn.mesti.hvatinn.
til. hagræðingar .. Hagræðingarárangurinn.
er.einstakur.og.hefur.snúið.viðvarandi.tap-
rekstri. íslenzkra. útgerða. í. þokkalega. arð-
semi.eigin.fjár ..
Kerfið. er. reist. á. eignarrétti. á. veiði.heim-
ild.unum,. sem. tengdar. eru. skipum,. með.
fram.sals.heimildum.á.milli.útgerða.og.milli-
færslu.heimildum.tegunda.á.milli.skipa ..
Með. lögum. er. kveðið. á. um. þjóðareign.
á. auðlindinni .. Lagaákvæðið. hefur. valdið.
deil.um,. en. þar. sem. þjóð. er. ekki. lögaðili,.
jafn.gildir. ákvæðið. ekki. rétti. til. fénýtingar.
auð.lindar.innar. af. hálfu. ríkissjóðs,. heldur.
ráðstöfunarrétt. á. henni .. Þannig. ákveður.
ráðu.neyti. hverju. sinni. heildarnýtingu. og.
stað.bundna. nýtingu. auðlindarinnar. og.
skiptir. nýtingunni. í. nokkra. flokka. eftir.
skipa.stærð. og. eðli. sóknar .. Heildarnýting.
og. stað.bundin.nýting.miðanna.er.ákveðin.
af. ríkisv.aldinu. á. grundvelli. vísindalegrar.
ráð.gjafar. Hafrannsóknarstofnunar,. sem. er.
ríkis.stofnun. og. sætir. eftirliti. og. úttektum.
Alþjóðahafrannsóknaráðsins ..
Að.stjórna.nýtingunni.með.þessum.hætti.
er. eðlilegt. og. verðugt. hlutverk. ríkisins.
miðað. við. lögin. um. fiskveiðistjórnun. og.
eign. þjóðarinnar. á. nytjastofnunum .. Að.
ríkið.leggi.beint.eignarhald.á.stofnana.leiðir.
A lþjóð.lega.fræði.mannas.am.fé-lagið.á.sviði.auð.linda.nýtingar.
hefur.hins.vegar.kveðið.upp.úr.um,.
að.stjórnkerfið.á.sviði.auðlinda-
nýtingar.í.íslenzku.fiskveiði.lög-
sögunni.sé.bezt.fallið.til.hvatningar.
til.góðrar.umgengni.við.auðlindina.
af.þeim.kerfum,.sem.þekkt.eru,.
og.í.því.er.jafnframt.fólginn.mesti.
hvatinn.til.hagræðingar ..Hag.ræð-
ingar.árangurinn.er.einstakur.og.
hefur.snúið.viðvarandi.taprekstri.
íslenzkra.útgerða.í.þokkalega.
arðsemi.eigin.fjár ..