Þjóðmál - 01.03.2014, Blaðsíða 59

58 Þjóðmál voR 2014
skráðra trúfélaga og lífsskoðunarfélaga .
Í lögum þessum er raunar einnig að
finna sérákvæði um Jöfnunarsjóð sókna .
Í lögum um kirkjugarða, greftrun og
líkbrennslu nr . 36/1993 er mælt fyrir um
þá almennu reglu að skylt sé að varðveita
jarðneskar leifar manna í lögmætum
kirkjugarði, grafreit eða óvígðum reit, þ .e .
að greftra lík, eða varðveita ösku þess, hafi
verið um líkbrennslu að ræða .
b) Löggjöf sem gildir eingöngu um þjóð kirkj-
una
Eins og áður hefur verið rakið gilda um
þjóðkirkjuna ýmsar réttarheimildir . Í 62 .
gr . stjórnarskrárinnar er kveðið á um að
hin evangeliska lúterska kirkja skuli vera
þjóðkirkja á Íslandi og að ríkisvaldið
skuli að því leyti styðja hana og vernda .
Þá er í gildi umfangsmikil löggjöf sem
einvörðungu tekur til þjóðkirkjunnar .
Þau lög eru sem hér segir:
Lög um
– leysing á sóknarbandi nr . 9/1882
– innheimtu og meðferð á kirknafé
nr . 20/1890
– umsjón og fjárhald kirkna nr . 22/1907
– um laun sóknarpresta nr . 46/1907
– sölu prestsmötu nr . 54/1921
– Strandarkirkju og sandgræðslu í
Strandarlandi nr . 50/1928
– bókasöfn prestakalla nr . 17/1931
– utanfararstyrk presta nr . 18/1931
– embættiskostnað presta og aukaverk
þeirra nr . 36/1931
– kirkju– og manntalsbækur nr . 3/1945
– heimild handa ríkisstjórninni til þess
að afhenda þjóðkirkju Íslands Skál­
holts stað nr . 32/1963
– Kristnisjóð o .fl . nr . 35/1970
– samstarfsnefnd Alþingis og þjóð­
kirkjunnar nr . 12/1982
– Skálholtsskóla nr . 22/1993
– kirkjumálasjóð nr . 138/1993
– helgidagafrið nr . 32/1997
– stöðu, stjórn og starfshætti þjóðkirkj­
unnar nr . 78/1997 .
Í gildi eru einnig eldri réttarheimildir,
t .d . tiltekið ákvæði Kristinréttar Árna
biskups Þorlákssonar frá 1275 auk kon ­
ungs bréfa o .fl . Þessar eldri heim ildir eru
birtar í lagasafni Íslands, en raunhæf
þýðing þeirra er misjöfn .
c) Löggjöf sem gildir um skráð trúfélög og lífs-
skoðunarfélög
Í lögum um skráð trúfélög og lífs­
skoðunarfélög nr . 108/1999 eru almenn
ákvæði um skráð trúfélög og lífs skoðunar­
félög . Ekki er kunnugt um að löggjafinn
hlutist sérstaklega til um málefni óskráðra
trú­ og lífsskoðunarfélaga .
Eins og ljóst má vera af framansögðu eru
margvísleg lagafyrirmæli í gildi um trú mál og
trúfélög hér á landi . Langmestur hluti þeirrar
löggjafar einskorðast við þjóðkirk j una .
Í 1 . gr . þjóðkirkjulaga segir að þjóð kirkjan
sé sjálfstætt trúfélag á evangelisk­lútersk um
grunni og í 2 . gr . s .l . segir að þjóð kirkjan
njóti sjálfræðis gagnvart ríkis valdinu
innan lögmæltra marka og að þjóðkirkjan,
einstakar sóknir og stofnanir hennar njóti
sjálfstæðrar eignhelgi og komi fram sem
sjálfstæðir aðilar gagnvart almannavaldinu
eftir því sem við getur átt . Í 5 . gr . laganna
segir síðan að þjóðkirkjan ráði starfi sínu
innan lögmæltra marka . Í 49 . gr . segir
að kirkjusókn sé sjálfstæð fjárhagsleg og
félagsleg eining . Kveðið er á um stjórn og
starfsskipan þjóðkirkjunnar eins og fyrr var
rakið . Tekið er fram að kirkjuleg stjórnvöld
skuli fylgja ákvæðum stjórnsýslulaga, eftir
því sem við getur átt . Þá er kveðið á um
að kirkjuþing setji starfsreglur um starf
kirkjunnar á grundvelli þjóðkirkjulaganna .