Félagsbréf - 01.03.1962, Blaðsíða 16

12
FÉLAGSBRÉF
hefur tekizt með dálitið lœvislegum hœtti að heita allmörgum lista-
mönnum fyrir vagn sinn. Sennilega er eitthvað af þessum mönnum
trúaðir kommúnistar og telja sig þvi ekki hafa skyldum að gegna
við þjóð sina, en liinir munu þó miklu fleiri, sem unna la?idi
sinu af fullum heilindum og mœttu sizt af öllu hugsa til þess,
að þjóð þeirra hreppti hlutskipti hinna rússnesku lepprikja. En
hvernig má þá vera, að velviljaðir menn og þjóðhollir láti glepjast
til svo aumkunarverðrar þjónkunar sem hér liefur átt sér stað? Eða
hverjum œtti að vera meir umhugað um frelsið en einmitt lista-
mönnum, rithöfundum og skáldum, sem allt eiga undir því? Er
hér ekki um að rœða andlegt sinnuleysi, sem þarna hefur gert
góða menn talsvert minni cn þeir eiga skilið? Og — siðast en ekki
sizt — hefði það ekki getað hjálpað ei?ihverjum til að átta sig á
eðli og upptökum þessarar „menningarviku,“ ef þeir hefðu innt
forustumennina eftir þvi, hvaðan þeim hefði komið fé til að standa
straum af svo kostnaðarsömu fyrirtæki?
llökræður um nirnninffarniál
Kynlegt má það heita, að svo mjög sem menning er höfð
hér á orði í tima og ótima, þá eru opinberar rökrœður um
vitsmunaleg efni orðnar það sjaldgæfar, að miðaldra menn og
þaðan af yngri þekkja helzt ekki til þeirra, nema þeir séu þvi belur
að sér i sögu liðins tima. Hún er ef til vill ekki ýkjafróð á þessu
sviði, en samt mái, ef vel er þar leitað, finna þvi allgóðan stað, að
þónokkrir viðburðir til a?idlegra hrærmga hafi að mimista kosti
an?iað veifið verið uppi hafðir hér áður'fyrr. Á síðustu áratugu??i
Í9. aldar var Gestur Pálsson drýgstur um að hrmda þeim af stað.
Fyrirlestrar hans um lífið i Reykjavik og me?i?itu?tarástandið á
íslandi voru viðburðir, sem geymdust mö?inum lengi í minni,
og enn varð hið sama uppi á teningnum nokkru siðar, þegar
Hannes Hafstein stofnaði til umræðna um nýja skáldskapinn.
Þá fylgdist fólk ekki síður með ritdeilum þeirra Sigurðar Nordals
og Einars H. Kvara?is, en hún átti sér stað á árunum 1925—1927
og snerist að meginefni um vandasöm grundvallaratriði i lifskoðun