Ráðunautafundur - 20.02.1996, Blaðsíða 92

84
Fámenn byggðarlög geta ekki staðið undir þeim kostnaði sem atvinnuþróunar-
starfi fylgir.
Sveitarfélög og atvinnufyrirtæki þurfa að leggja fé í slíka starfsemi. Þessir aðilar,
einkum sveitarfélögin, hafa hingað til lagt til stærsta hlutann af kostnaði við at-
vinnuráðgjafana, þegar hlutur Byggðastofnunar er undanskilinn. Það er starfsem-
inni nauðsyn að þátttaka heimamanna í kostnaðinum sé umtalsverð en einnig að
ríkisvaldið styðji þessa viðleitni.
Fjármögnun á rekstri atvinnuþróunarstarfs hefur að sumu leyti verið auðveldaiá
þar sem reksturinn hefur ekki verið í hlutafélagsformi. Sums staðar leggja sveitar-
félög saman í atvinnuþróunarsjóð sem veitir lán og styrki til einstakra verkefna.
Stefna ætti að því að ríkisvaldið styrki starfsemi eins almenns atvinnuþróunar-
félags í hverju kjördæmi. Þar sem fleiri félög en eitt eru í hverju kjördæmi hafi
þau með sér samband sem komi fram fyrir þeirra hönd og annist úthlutun á styrk
ríkisins til aðildarfélaga sinna. Hægt er að hugsa sér að félögin staðsetji menn
tímabundið á einstökum stöðum utan aðalstöðvanna, til dæmis vegna átaksverk-
efna.
Ríkisvaldið á að sumu leyti erfitt með að skylda heimamenn til að skipuleggja at-
vinnuþróunarstarf sitt með tilteknum hætti enda er það víðast að frumkvæði og á
ábyrgð þeirra. Þess vegna er nauðsynlegt að hafa nokkurt svigrúm um meðferð
þessara mála. Mikilvægt er að samstarf sé með þeim aðilum sem annast atvinnu-
ráðgjafarstarf á landsbyggðinni með stuðningi ríkisins. Þetta á við um almenna
atvinnuráðgjöf, leiðbeiningarþjónustu á vegum landbúnaðarins og í ferðamálum.
Mikilvægt er að þróunarstarf í ferðaiðnaði og ráðgjöf við fyrirtæki í þeim efnum
tengist starfsemi atvinnuþróunarfélaganna.
Lagt er til að Byggðastofnun verði hluthafi í atvinnuþróunarfélögum fyrir hönd
ríkisins. Hlutur hennar verði á bilinu 20-33%. Stofnunin tryggi með aðild sinni
tengsl við starfsemina. Þar sem atvinnuþróunarstarf er ekki í hlutafélagsformi er
æskilegt að Byggðastofnun hafi aðgang að verkefnisstjórn.
Gert er ráð fyrir að Byggðastofnun styrki rekstur atvinnuþróunarfélaganna á móti
rekstrarframlagi heimamanna. Auk þess verði stofnuninni gert kleift í vaxandi
mæli að kosta einstök verkefni á vegum félaganna á móti framlögum þeirra.
Rekstrarstyrkir Byggðastofnunar taki mið af fjölmenni, fjarlægðum innan starfs-
svæðis og fjarlægð frá Reykjavík. Þátttaka stofnunarinnar í kostnaði ætti ekki að
fara yfir helming af heildarumfangi viðkomandi félags.
Þar sem ríkið starfrækir þjónustu við atvinnuvegina á landsbyggðinni, svo sem
Hafrannsóknastofnun, Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins og Iðntæknistofnun, væri
æskilegt að öðru jöfnu að hún væri hjá atvinnuþróunarfélögunum. Þannig yrði
starfsemi þessara félaga miðpunktur alls atvinnuþróunarstarfs í viðkomandi lands-
hluta og ein öflug þróunarmiðstöð atvinnumála yrði til í hverjum landshluta.
Eins og áður sagði hefur Byggðastofnun í samræmi við breytingu á lögum um stofn-
unina sem gerð var 1991 frá árinu 1992 stutt starfsemi atvinnuráðgjafa. Þessi stuðningur hefur
verið umtalsverður hluti af því fé sem varið hefur verið til nýsköpunarstyrkja. Á sama tíma