Morgunblaðið - 12.08.2017, Blaðsíða 40

40 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 2017
Söfn • Setur • Sýningar
LISTASAFN ÍSLANDS
FJÁRSJÓÐUR ÞJÓÐAR 7.4.2017 - 31.12.2019
Valin verk úr safneign
HRAFNHILDUR ARNARDÓTTIR / SHOPLIFTER
Taugafold VII / Nervescape VII 26.5. - 22.10. 2017
PABLO PICASSO - Jacqueline með gulan borða (1962) /
Jacqueline au ruban jaune (1962) Langtímasýning
STEINA - ELDRÚNIR (PYROGLYPHS) 4.3. - 20.8.2017
VASULKA-STOFA - Miðstöð fyrir raf- og stafræna list á Íslandi
SAFNBÚÐ - Listrænar gjafavörur
KAFFISTOFA - Ljúffengar veitingar
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600, www.listasafn.is.
Listasafn Íslands er opið alla daga kl. 10-17.
LISTASAFN SIGURJÓNS ÓLAFSSONAR
SAMSKEYTINGAR 3.9.2016 - 17.09.2017
Opið daglega kl. 14-17, lokað mánudaga. Laugarnestanga 70, sími 553 2906, www.lso.is
Kaffistofa – heimabakað meðlæti
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR
ÓGNVEKJANDI NÁTTÚRA 2.10.2016 - 14.9.2017
Opið þriðjudaga, fimmtudaga, laugardaga og sunnudaga kl. 14-17
Bergstaðastræti 74, sími 561 9616, www.listasafn.is
Þjóð verður til – Menning og samfélag í 1200 ár
grunnsýning Þjóðminjasafnsins
Fuglarnir, fjörðurinn og landið í Myndasal
Ísland í heiminum, heimurinn í Íslandi í Bogasal
Hugsað heim á Vegg
Safnbúð fjölbreytt úrval gjafavöru
Kaffitár ljúfar veitingar í fallegu umhverfi
Sýningin Sjónarhorn Ferðalag um íslenskan myndheim fyrr og nú
Jónsbók, kirkjulist, skjöl, samtímalist, alþýðulist, plötuumslög,
ljósmyndir, landakort, vaxmynd og margt fleira
Krossfestingarmynd á skinnblaði frá 14.öld
Spegill samfélagsins 1770
Almúgi og embættismenn skrifa Danakonungi
Fræðslurými og skemmtilegt fræðsluefni fyrir alla fjölskylduna.
Safnbúð Bækur og gjafavörur í úrvali
Julia&Julia ljúfar veitingar í fallegu umhverfi.
Safnahúsið er hluti af Þjóðminjasafni Íslands
Hverfisgata 15, 101 Reykjavík s: 530 2210
www.safnahusid.is - https://www.facebook.com/safnahusid/
Opið alla daga frá 10-17
SAFNAHÚSIÐ VIÐ HVERFISGÖTU
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thodminjasafn.is • www.facebook.com/thjodminjasafn
Opið alla daga frá 10-17.
Kammerhópurinn ReykjavíkBarokk
flytur tónleikhúsverkið Elisabeth og
Halldóra, Bach og Grallarinn í Hóla-
dómkirkju á morgun, 13. ágúst, kl.
11. Markmið sýningarinnar, sem er
liður í dagskrá Hólahátíðar, er að
varpa ljósi á þátttöku og áhrif
kvenna á mótunarárum siðbót-
arinnar og að þessu sinni að færa
sýninguna heim til Hóla, á heima-
slóðir Halldóru Guðbrandsdóttur,
annarrar söguhetju sýningarinnar,
segir í tilkynningu um sýninguna.
Hún fer fram í Hóladómkirkju þar
sem legsteinn Halldóru er í kórgólf-
inu, vinstra megin við altarið, með
sínu skrauti innan um legsteina
Hólabiskupa.
Kammerhópurinn ReykjavíkBar-
okk er hópur hljóðfæraleikara sem
leika á upprunahljóðfæri og var
hann stofnaður árið 2012. Markmið
hans er að auka veg barokktónlistar
og vera gleðigjafi í íslensku tónlist-
arlífi, að því er fram kemur á vef
hópsins. ReykjavíkBarokk hefur
komið fram á Sumartónleikum í
Skálholti, Háskólatónleikum,
Listahátíð í Reykjavík, Barokk-
smiðju Hólastiftis, Sumartónleikum
við Mývatn, Sumartónleikum í Ak-
ureyrarkirkju og víðar.
Barokk Nokkrir liðsmenn ReykjavíkBarokk á tónleikum. Markmið hópsins
er að auka veg barokktónlistar og vera gleðigjafi í íslensku tónlistarlífi.
Tónleikhúsverk flutt
í Hóladómkirkju
Árni Blandon
arnibl@gmail.com
Margir eru ósáttir við að Tristan og
Ísold fái ekki að drekka hinn fræga
dauðadrykk í útfærslu Katharinu
Wagner í Bayreuth þessi sumrin,
drykkinn sem framkallar hina
ástríðufullu ást hjá parinu ógæfu-
sama. Samkvæmt gamalli hefð reyn-
ist dauðadrykkurinn að vísu vera
ástardrykkur vegna mistaka sem að-
stoðarkona Ísoldar gerir þegar hún
ruglast á meðalaglösunum með
töfradrykkjunum frá móður Ísoldar.
Með ástardrykknum ætlaði móðir
Ísoldar að tryggja gott hjónaband
dóttur sinnar, en stuðlaði óvart að
viðvarandi framhjáhaldi.
Thomas Mann, Wagner og Liszt
Í leikskránni sem fylgir uppfærsl-
unni á Tristan og Ísold þetta sum-
arið í Bayreuth er enga hjálp að
finna til þess að skilja þessa ákvörð-
un leikstjórans, barnabarns tón-
skáldsins: parið hjálpast að við að
hella dauðadrykknum hreinlega nið-
ur í stað þess að drekka hann og
sameinast síðan í dauðanum. Dauð-
inn er það bærilegasta hjá Tristan
og Ísold fyrst henni er ætlað að gift-
ast öðrum manni en þeim sem hún
elskar. Leikskráin sem fylgir sýn-
ingunni þetta sumarið heitir: Pro-
grammheft 2 / 2017 Der Bayreuther
Festspiele „Tristan und Isolde“. En
fyrir tveimur árum fyrir þessa sömu
uppfærslu kom út Programmheft 1
og þar má finna skýringuna á
ákvörðuninni vegna þess að þar er
tilvitnun í fræga grein á bls. 54-55,
grein sem þýska Nóbelsskáldið
Thomas Mann skrifaði um Wagner
árið 1933: „Þjáning og snilld Rich-
ards Wagner“. Þar hélt Mann því
fram að engin þörf hefði verið fyrir
ástardrykkinn, parið hefði eins get-
að bara drukkið blávatn. En þar sem
þau halda að þau hafi drukkið dauða-
drykk „losa þau sig undan siðalög-
málum dagsins. Þetta er ljóðræn
hugmynd mikils sálfræðings“.
Stórmennin Thomas Mann og
Wagner áttu það sameiginlegt að
vera báðir gerðir útlægir frá Þýska-
landi. Wagner fyrir að taka þátt í
byltingartilraun í Dresden árið 1849
(útlegðardómur: 11 ár) og Mann fyr-
ir að skrifa ekki um Wagner á þann
hátt sem nasistum þóknaðist. Útlegð
Wagners gerði það að verkum, til
dæmis, að hann gat ekki verið við-
staddur frumsýninguna á verki sínu
Lohengrin í Weimar, þegar Franz
Liszt gerði Wagner þann vinar-
greiða að koma verkinu á framfæri.
Að launum fyrir hina ýmsu vinar-
greiða Liszts við Wagner og list
hans var reist stytta af Liszt (and-
litsstytta) suðvestan við Fest-
spielhaus.
Þróun uppfærslu
Hver uppfærsla í Hátíðaleikhúsi
Wagners í Bayreuth gengur að jafn-
aði í fimm sumur. Einn kosturinn við
þetta kerfi er sá að þróa má og bæta
uppfærslurnar. Eitt af því sem Kat-
harina hefur bætt í sýninguna núna
á þriðja ári uppfærslunnar er brúð-
arslör Ísoldar, sem hún á að bera
þegar hún giftist Marke, sem hún
elskar ekki. Það liggur því beinast
Ástardrykkur –
dauðadrykkur
Katharina Wagner fer
femínistaleiðina að
Tristan og Ísold og
gerir Marke og menn
hans að hinum mestu
karlrembum. Uppfærsla
hennar á Tannhäuser
fyrir börn er hins vegar
að mati greinarhöfundar
misheppnuð.
Ljósmynd/Bayreuther Festspiele, Enrico Nawrath
Ljósmynd/Bayreuther Festspiele, Enrico Nawrath
René Pape Þvílík unun að hlusta á René Pape túlka Marke þegar hann hef-
ur upp dimma og djúpa raust sína í þriðja þætti Tristans og Ísoldar.
Skapað að skilja Hjá Wagner pukrast Tristan og Ísold með ást sína í leyni. En barnabarn Wagners, leikhús-
fræðingurinn Katharina Wagner, kýs að storka aldagamalli hefð og gegnumlýsa þessa sársaukafullu ást.