Fréttablaðið - 26.05.2018, Blaðsíða 122

Þarna er maður
líka kominn inn í
ímyndunaraflið og Þetta
rennur allt saman í eitt.
kominn inn í heim skáld-
skaparins vegna Þess að
tæknin komst ekki lengra.
en ímyndunaraflið kemst
lengra. Það kemst alltaf
lengra.
en á endanum varð
til mynd sem er eins
og ég sé kominn að sjálfu
upphafinu. Það er eins og
maður sé kominn að rafgas-
veggnum sem umlykur
miklahvell. Það var upp-
lifun.Myndlistarmað-urinn Hrafn-kell Sigurðsson hefur farið víða í ljósmynda-verkum sínum
á undangengnum árum. Verk hans
hafa farið með áhorfandann um
borgir, sveit og jafnvel undir yfir-
borð sjávar en í sýningu sem Hrafn-
kell opnar í Hverfisgalleríi í dag
undir yfirskriftinni Upplausn, er
förinni heitið langtum lengra en við
höfum áður séð eða langt út í geim
og í gegnum tímann.
Á milli vetrarbrauta
Hrafnkell segir að það sé reyndar
ekki einfalt mál að útskýra þetta
ferðalag en það sem hann sýni
að þessu sinni séu uppstækkaðir
pixlar. „Þetta eru pixlar sem er
búið að stækka upp aftur og aftur.
Viðkomandi pixill eða myndhluti er
tekinn úr ljósmynd af vetrarbraut-
unum sem var tekin af Hubble-sjón-
aukanum. Myndin var tekin þannig
að myndavélinni var beint á lítinn
svartan blett á stjörnuhimninum og
síðan var sá blettur stækkaður upp.
Vísindamennirnir héldu að þar væri
ekkert, að þar væri bara allt svart, en
í ljós komu þúsundir vetrarbrauta.“
Hrafnkell útskýrir að þegar
maður horfir svona langt út í geim
sé maður í raun farinn að horfa
langt aftur í tímann í átt að upphafi
heimsins. „Já, það sem teiknar upp
upplýsingarnar sem ég vinn með er
margra milljarða ára gamalt ljós. En
ég er að leika mér með þá hugmynd
að ég geti tekið þessa ljósmynd
af vetrarbrautunum og stækkað
upp svartan blett á milli vetrar-
brautanna og farið þannig enn þá
lengra aftur í tímann. Það er svona
hugmyndafræðilegur bakgrunnur
verkanna.“
Hrafnkell segir að þegar hann
hafi verið kominn svona langt inn
í myndina, inn í pixilinn, þá hafi
sitthvað forvitnilegt farið að gerast.
„Þarna er maður líka kominn inn
í ímyndunaraflið og þetta rennur
allt saman í eitt. Kominn inn í
heim skáldskaparins vegna þess
að tæknin komst ekki lengra. En
ímyndunaraflið kemst lengra. Það
kemst alltaf lengra.“
Áfram, áfram
Aðspurður segir Hrafnkell að það
hafi ekki verið neitt mál að útvega
sér réttu myndina úr Hubble-sjón-
aukanum. „Maður fer bara á netið
og þar er myndin aðgengileg öllum
sem vilja. En ég skal hins vegar alveg
játa að ferlið sem svo tók við, að fara
alltaf dýpra og dýpra inn í myndina,
var ekki þrautalaust.
Ég setti mér það markmið að fara
eins langt og ég gæti og svo lengra.
Þannig að þetta var alveg mis-
kunnarlaust, áfram, áfram, lengra,
lengra. Ég var stundum í margar
vikur týndur í einhverri þoku. Vissi
ekkert hvernig verkið yrði eða hvað
ég vildi. Var bara að bíða eftir því að
það kæmi eitthvað og þá hrærði ég í
myndinni fram og til baka, prófaði
endalaust þangað til eitthvað gerð-
ist sem mér fannst vera eitthvað sem
ég gat unnið með. Þá komu kannski
form eða munstur sem ég gat síðan
komið áfram og unnið í endanlegt
form. Þannig að þegar ég var búinn
að finna það sem ég gat unnið með
tók við vinna við að koma þessu í
form.
Þessi reyndi alveg á,“ segir Hrafn-
kell og brosir. „Ég var týndur inni í
einhverjum pixlum, í miðjum nið-
dimmum íslenskum vetri á meðan
óveðrið gekk yfir, rýndi aftur í tím-
ann og inn í eigið ímyndunarafl.
Við þessar aðstæður mætir maður
sjálfum sér.“
Bókstaflega til úr engu
Sú hugmynd kemur upp í hugann
hvort það hafi ekki reynst Hrafn-
keli erfitt að segja stopp í slíkri leit
en hann segir að svo hafi ekki verið.
„Nei, það var merkilega skýrt þegar
ég var búinn að finna það sem ég
gat unnið með og eins þegar ég var
búinn að klára það. Það var alveg á
tæru.“
En það hlýtur að vera sterk upp-
lifun eftir svona mikla leit?
„Já, vissulega. Þegar maður fer
með þessum ásetningi, að fara eins
langt og hægt er og aldrei gefast upp.
Að sitja fyrir framan tómið, fyrir
framan skjáinn, og reyna að ferðast
áfram í gegnum óvissuna í leit að
einhverju, þá gerist eitthvað. Þetta
er í rauninni mjög djúp hugleiðing.
Og ég get alveg sagt að ég hafi upp-
lifað óvænta hluti sem komu mér
algjörlega á óvart. Þetta var reynsla.“
Þannig að þetta hefur ekki síður
reynt á þitt innra líf en tæknimann-
inn?
„Algjörlega. Þetta var mjög áhuga-
vert vegna þess að þetta varð bók-
staflega til úr engu. Ég vissi ekkert
hvernig ég ætti að gera þetta eða
hvað ég ætti að gera en svo birtist
það og skýrðist fyrir mér.“
Á sýningunni í Hverfisgalleríi er
Hrafnkell með fimm verk. Hann
segir að þegar hann hafi verið
búinn með fjögur hafi hann haldið
að hann gæti ekki gert meira. „Þetta
reyndi það mikið á mig. En þetta
kallaði á fimmtu myndina og hún
þurfti helst að vera öðruvísi, ég vissi
það. Hinar eru allar dimmar og ég
var að vonast eftir því að ég gæti gert
andhverfumynd. Mynd sem í væri
meira ljós en ég vissi ekkert hvernig
ég ætti að gera það. En á endanum
varð til mynd sem er eins og ég sé
kominn að sjálfu upphafinu. Það
er eins og maður sé kominn að raf-
gasveggnum sem umlykur Mikla-
hvell. Það var upplifun. Þarna var
ég kominn að sjálfu ljóshvelinu og
þar fer ekkert í gegn nema hugsan-
lega ímyndunaraflið. Því eru engin
takmörk sett.“
Ferðalag í gegnum tímann og tómið út í óvissuna
upplausn er yfirskrift sýningar eftir hrafnkel sigurðsson sem verður opnuð í dag. Þar skoðar hrafnkell
hvað býr á milli vetrarbrauta í milljarða ára fjarlægð með aðstoð ljósmyndar frá hubble-sjónaukanum.
Hrafnkell Sigurðsson segir að ímyndunaraflinu séu engin takmörk sett. FréttaBlaðið/SteFÁn
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
2 6 . m a í 2 0 1 8 L a U G a R D a G U R70 m e n n i n G ∙ F R É T T a B L a ð i ð
menning
2
6
-0
5
-2
0
1
8
0
4
:3
9
F
B
1
4
4
s
_
P
1
2
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
1
0
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
E
A
-0
1
4
C
1
F
E
A
-0
0
1
0
1
F
E
9
-F
E
D
4
1
F
E
9
-F
D
9
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
1
4
4
s
_
2
5
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K