Breiðfirðingur - 01.04.1986, Page 74
72
BREIÐFIRÐINGUR
hafa verið uppi á teningnum á Klofningsnesi. Pað hafa
jöklar skriðið fram dalina, en múlar og fjallsbrúnir með sjó
hafa að líkindum verð jökulvana.
Á 4. mynd eru sýndar jökulrákir við Breiðafjörð, ásamt
þeim svæðum sem upp úr hafa staðið á síðasta jökulskeiði.
Það mun hafa hafist fyrir um 75.000 árum, en lauk fyrir um
10.000 árum. Á þessari mynd er einnig sýnd hámarksút-
breiðsla meginjökulsins við Breiðafjörð á síðasta jökul-
skeiði.
ÍSALDARLOK
Sú var tíð, að fræðimenn töldu að Breiðafjörður hefði
myndast við jarðsig. Þannig að hann væri markaður af bog-
mynduðum sprungum sem sjávarbotninn hefði sigið um. Nú
í seinni tíð hefur sú kenning orðið að láta undan og mun fló-
inn fyrst og fremst hafa orðið til við rof vatns og jökla.
Þegar jökla ísaldar leysti fyrir um 10.00-13.000 þúsund
árum var land orðið gjörbreytt frá því áður ísöldin gekk í
garð. Landið var allt sorfið og urið og gróðurvana að mestu.
Á jökulskeiðunum mun loftslag hafa verið slíkt, að aðeins
harðgerðustu plöntur náðu að hjara. Allar hinar suðrænu
plöntur sem fyrir voru, áttu ekki afturkvæmt, enda loftslag
mun kaldara en fyrrum og landið fjarri meginlöndum.
Jöklar fergðu landið og seig það undan. Þegar jöklarnir
bráðnuðu þá hækkaði í sjónum, en land reis ekki jafnhratt,
því jarðskorpan var lengi að ná sér. Því gekk sjór á land, og
flæddi allt land er lægra stóð en 100 m miðað við núverandi
sjávarmál. Þá hafa nær engar eyjar verið í Breiðafirði. Á 5.
mynd eru sýnd stærstu svæðin, sem voru undir sjó, er hann
stóð sem hæst í ísaldarlokin. Þar nam sjór staðar enda hafði
nú landrisið við. Þar sem sjór stíð hæst myndaði hann malar-
hjalla, sem enn má sjá mjög víða við Breiðafjörð. Malar-
hjallar þessir eru í raun gamlir sjávarkampar. Einkum eru
slíkar strandmyndanir áberandi í Geiradal, Garpsdal og
Saurbæ. Úr því hæstu stöðu var náð, þá fór landrisið að ná