Breiðfirðingur - 01.04.1987, Blaðsíða 40

38
BREIÐFIRÐINGUR
Á hinum smærri búum þarna á ströndinni, svo sem á Níp,
var eldsneytisöflunin ekki minnsta vandamálið. . . . Fundur
surtarbrandsins var því ómetanlegt happ. Án þess mundi
næsta vor, eða þegar á útmánuðum, hafa endurtekið sig
sama ástand, sem fyrstu tvö árin, að þurfa hartnær vikulega
að fara í skóg eftir hrísi til brennslu. En skógur var ekki til
nær en á Skarði. Og nú voru að eins til börn, til þess að taka
(rífa) upp hrísið, binda það í klyfjar, koma því til klakks og
flytja það heim, gangandi fyrir tveim eða þrem klyfjahest-
um. Það átti eg eftir að reyna síðar, er náman okkar var
þrotin. - Ekki var surtarbrandur með öllu óþekktur þarna
vestur frá, að minnsta kosti að afspurn. Og var sá sem við
fundum nefndur tré-surtarbrandur. Þegar tréð okkar, sem
mun hafa enzt okkur í tvö til þrjú ár, fór að þrjóta, og við þá
vorum að snuðra um allt eftir nýrri námu, þá rákumst við á
aðra tegund surtarbrands á ótrúlegasta stað, undir kletta-
belti, á hæð fullar tvær hæðir okkar. En því miður var lagið
þunnt, að því er mig minnir c. 12-15 þuml. Þegar farið var
að höggva eða meitla í þetta, skildi það sig í köggla, fer-
hyrnda, c. lVt þuml. á kant og jafnþykka. (Klettabeltið var
rétt ofan við stórstraums-flæðarmál, skammt frá trénu
okkar). Þegar þessir svörtu teningar losnuðu, líktust þeir
svörtum steinum, enda héldum við að þeir væru einhver sér-
stök steintegund, þótt nokkru léttari væru en venjulegir
steinar af líkri stærð. En þegar þeir höfðu legið úti í hrúgu
tvo eða þrjá daga, voru þeir orðnir miklu léttari, og þá farnir
að aðskilja sig í flísar, sumar örþunnar. Og þegar lengra
leið, klofnuðu sumir þeirra alveg í sundur. f eldi leystust eða
klofnuðu þeir enn meir í sundur, og líktust þá þunnum
blöðum sem lögð hefðu verið hvert ofan á annað. Þetta
nefndum við stein-surtarbrand. Flann logaði illa, nema undir
honum væri haft annaðhvort hrís eða trébrandurinn. Ekki
var til neins að láta hann ofan á taðglóð; kviknaði alls ekki
í honum, nema undir honum logaði. En talsvert var hann
hitameiri talinn en hrísið eða trébrandurinn, þegar loks var