Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 79

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 79
THE FAROESE WHALE NAMES 83 (Blondal) and synonymous Norw. troll- hval. There are no medieval records. *VAGN or *VOGN f. Killer Whale = BÓGHVÍTUHVALUR The one-time presence of this term is presupposed by vagn- or vognhogg, a com- pound found twice in the Faroese record. The first occurence takes us back to the Seyðabræv of 1298, ed. J.H.W. Poulsen and U. Zachariasen (1971) 51: hvalflystri pa er ver kollum vagn hogg. A later addition (p.5) offers a commentary: hvalflyster, stycke af hvalen som flyter i wágen, vagnhog, det manfár huggafritt i uti vágen. On the basis of this Fritzner defines vagnhogg n ‘Stykke som en forfolgende vagnhvalr har hugget ud af en Hvals Legeme ’, where vagnhvalr is, of course, the Killer Whale; it survives in Icel. vagnhvalur. The name is further present in Norw. staurvagn see STEYRHVALUR. In the second occurence, however, the compound vagn- or vognhøgg has itself be- come a whale name: Resen 73: Quæsing eller Vaagenhog; er en liden SpringHval med hvide Plætter i, har Tænder, som ligne Hunde-Tænder. The latter equation with the Bottlenose Dolphin HVESSINGUR is clearly mistaken, the description is that of the Killer Whale, a sense also seen in Norw. vagnhogg, quoted as a Helgeland term by Aasen, Norsk Ordbog (1873). ON vagn-, as attested above, is the same word as Swedish dial. vagn ‘distaff’; it refers to the distinctive fm of this whale, taller than that of any other cetacean, cf. MM p. 33. For similarly motivated names see under MASTRARFISKUR. ÆÐUHVALUR Killer Whale = BÓGHVÍ- TUHVALUR. A name, formed with æða ‘eider’, inspired by sightings of the whale taking eiders. These diving ducks, common in the Faroes, feed in full view close to the shore where they are in danger from the whale in question, see further under KJAFTHVÍTI. The present name is uniquely Faroese, the record going back to the beginning of this century, but implied a little earlier (1887) by a Danish translation ‘Edderfuglehval’, see under KOBBA- HVALUR. Acknowledgement For help with various points I am most grateful to Car- men Blacker, Anne Duekilde, Gunnlaugur Ingólfsson, Anfinnur Johansen, Carl Chr. Kinze, and Magne Myrhen. References Blondal, S. 1920-1924. Islandsk-dansk Ordbog. Debes L. 1963. Færoæ et Færoa reserata (1673). ed, J. Rischel. Falk, H. and Torp, A. 1911-12. Norwegisch-danisches etym. Worterbuch. Fritzner, J. 1972. Ordbog over det gamle norske Sprog, I-III (1886.1896), IV ed. F. Hødnebø. Jacobsen, M.A. and Matras, Chr. 1961. Føroysk-donsk Orðabók2 Kalkar, O. Ordbog til det ældre danske Sprog (1881- 1918). Lockwood, W.B. 1944. ‘Etymological Notes on some Scandinavian Whale Names’, Maal og Minne 1-2, 1944. Poulsen, J.H.W. 1974. Føroysk-donsk Orðabók. Eykabind. Resen, P.H. 1972. Atlas danicus. Færøeme, ed. J. Rischel and P. Skárup. Ryggi, M.D. á. 1935. Dýralæra.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.