Lögfræðingur - 01.01.1899, Blaðsíða 148
148
Páll Briem.
eptirgjald eptir jörðina megi hækka fyrir hana til frambúð-
ar. Landsdrottni skal bjóða, að vera við mat þetta.
Leiguliði skal þá bjóða, að landsdrottinn láti gjöra jarða-
bótina, og borga jafnframt hálfan kostnaðinn við matið,
en leiguliði skuli svo halda henni við og greiða þá hækkun
á eptirgjaldinu, sem metin var. Vilji landsdrottinn það
eigi, þá er rjett að leiguliði gýöri jarðabótina á sinn kostn-
að. Við úttekt jarðarinnar, er leiguliði fer frá henni,
skal þá meta, hversu mikið jörðin megi hækka að varan-
legu eptirgjaldi fyrir jarðabótina, og livern kostnað hali
þurft til að gjöra hana, enda sje hún í góðu standi eða
fullt álag gjört á liana. Kostnaðinn skal fráfarandi þá fá
endurgoldinn, en þó eigi með hærri uppliæð en þeirri, sem
er 12 sinnum hærri en hækkun eptirgjaldsins.«
Síðan ábúðarlögin fengu gildi 1884. hefur margur
leiguliði gjört jarðabætur á leigujörð sinni, en það hefur
víst ekki komið fyrir í eitt einasta skipti, að leiguliði hati
fengið endurgjald fyrir þær hjá landsdrottni samkvæmt
þessari lagagrein. Endurgjaldið er geymt inni í því völ-
undarhúsi, að leiguliðar gjöra eigi einu sinni tilraun til
þess, að ná í það.
þ>að er að vísu eigi óhugsanlegt, að ákvæðin í 20. gr.
ábúðarlaganna geti komið að notum, þar sem um stór-
fenglegar jarðabætur er að ræða, en slíkar jarðabætur eru
fremur óvanalegar.
Fyrir því er nauðsynlegt að athuga, hvernig jarða-
hótum er háttað hjer á landi.
I auglýsingu landshöfðingja 28. okt. 1893 um skil-
yrði og reglur fyrir styrkveitingu úr landssjóði til búnað-
arfjelaga er tekið fram, fyrir hverjar jarðabætur búnaðar-
fjelögin fái styrk úr landssjóði, hvernig skuli leggjajarða-