Fram - 22.03.1919, Blaðsíða 4

48
FRAM
Nr. 12
Þjófnaður í Siglufirði.
í 4 tölubl. »Fram« þ. ár kom grein
með yfirskriftinni »Næturvörður.«
Hún var eftir einhvern grímuklædd-
an náunga.
Er eg hafði lesið þá grein þá varð
mér fyrst fyrir að svipast eftir at-
hugasemdum við hana frá ritstjór-
unum. Sú leit varð árangurslaus.
Mér kom þá til hugar að þeim mundi
hafa láðst að gera athugasemdir við
hana, en hitt sfður að annar ritstjór-
inn Hannes Jónasson væri henni
hjartanlega samþykkur, eins og eg
þykist nú viss um að hann sé. F*ví
í síðasta tölubl. »Fram« í greininni
um miðsvetrarfundinn segir hann
— að greinin hafi flutt Ijótan sann-
leika.
Ekki dylst mér það að sá sann-
leikur — er Hannes kallar — er
ljótur hvar sem hann á sér stað,
en eg verð að mótmæla því að það
alt sé sannleikur um Siglfirðinga,
sem farið er með í nefndri grein,
þó Hannesi finnist það.
Eg skil varla að hann hafi mun-
að alt, sem stóð í greininni þegar
hann tók sér þessi orð í munn. Pví
að áðurnefnd grein er víða svo stór-
orð og bólgin af staðlausum full-
yrðingum í garð Siglfirðinga, að eg
þóttist sannfærður um að enginn,
sem þekti hér vel til — en það hélt
eg að Hannes gerði — gæti sagt
að hún flytti sannleika,
En nú þegar sá maður, sem ætla
mætti að þekti hér vel til, staðfest-
ir þessi ummæli nefndrar greinar
um okkur Siglfirðinga, þá get eg
ekki lengur þagað.
Eg vil benda á nokkur atriði í
greininni. T. d. fer höfundur þann-
ig á stað: »Dagsdaglega heyrast
hér sögur um smá hnupl, vikulega
um svona minniháttar þjófnað og á
mánaðar fresti um innbrot og þjófn-
að í stærri stíl.<
Síðan í haust hefi eg heyrtfimm
þjófnaðarsögur en veit aðeins um
að tvær af þeim eru sannar. Eg
hefi ekki verið mér úti um þannig
sögur, en það hugsa eg að þeir
menn hljóti að vera, sem geta stað-
fest aðrar eins öfgar eins og eg
held að höfundur nefndrar greinar
fari með, í sumum atriðum.
Pað er ekki nema eðlileg afleið-
ing af því hvernig höfundur fer af
stað, þar sem hann segir á öðrum
stað: »og hve skaðlegt það erfyrir
þennan bæ og fyrir þjóðina að ala
upp heilan flokk, heila kynslóðþjófa.«
Já, víst er það skaðlegt hvar og
á hvaða tíma sem er. En þegar far-
ið er að ala hér upp »heila kynslóð
þjófa« í jafn fámennu þorpi, þá verða
líklega fáir Siglfirðingar undantekn-
ir, minsta kosti hjá greinarhöfundi
og þeim sem hugsa svipað og hann.
Og ekki skil eg í að ummæli um
næturverðina í nefndri grein séu
sönn. T. d. það: »að hver þeirra
um sig hefir aðeins passað upp á
þá bryggju, sem hann átti að vaka
yfir, en ekkert skift sér af þó stol-
ið væri á næstu bryggju, rétt fyrir
a’ugunum á honum.c
Nú geri eg ráð fyrir að allir, sem
þurftu að láta vaka hér í haust þeir
hafi reynt að fá þá menn til þess,
sem þeir báru traust til. En þó ein-
hverjum hafi ef til vill mistekist í
vali sínu, þá er harla ólíklegt að
öllum hafi gert það — þó skal eg
ekki fullyrða neitt um það að svo
stöddu — en eg held þeim hafi
mistekist hafi þeir allir fengið þá
menn, sem gátu horft á aðra stela
og létu það afskiftalaust, líklega af
því það var ekki á þeirri brýggju
sem þeir áttu að gæta að; því þeir
menn sem þannig haga sér eru eitt-
hvað meir en lítið siðferðislega
gallaðir. Og einmitt með þessu finst
mér höfundur hafa reynt að gera
þá að misindismönnum, sem gættu
eigna einstakra manna — að nóttu
til — hér í haust; og þá um leið
nokkuð marga af fjöldanum, þareð
útgerðarmenn voru búnir að ganga
í valið.
Þó gripdeild eigi sér hér stað eins
og líklega víðast, en þó einna helst
í sjávarþorpum, þá nær það ekki
neinni átt að það sé eins mikið og
gefið er í skin og sagt í greininni
»Næturvörður.«
Og það er síður en svo að eg
telji ekki ástandið fremur slæmt eins
og það er nú, þó eg geti als ekki
fallist á það að hér sé stolið nær
því dagsdaglega einhverju.
Pví er ver, Siglufjörður er ekki
laus við þjófnað, en það sem við
þurfum að gera er að reyna að festa
hendur í hári þeirra manna, er gera
sig seka í þesskonar. Og það er
satt að meinleysi og afskiftaleysi í
þessu getur gengið of langt og
hvorutveggja hefir ill áhrif fyrst og
fremst á þá seku og ef til vill fleiri.
Einnig er það ekki nema gott að
þannig málum sé hreyft opinberlega.
En mér finst að í greininni »Næt-
urvörður« hafi verið farið með öfg-
ar sumstaðar og fullyrt það sem als
ekki á sér hér stað.
Siglufirði 17. mars 1918
Ouðm. Skarphéðinsson.
Aths.
Ofanskrifuð grein hefði vel getað verið
veigameiri — eigi hún að skoðast sem
svar gegn greininni »Næturvörður« — þar
sem höf. hefir þurft um 7 vikur til að
semja hana.
Fað er ekki mín ætlun að svara fyrir
hönd höf. greinarinnar »Næturvörður,« það
getur hann gert sjálfur ef hann vill, eg vil
aðeins benda á eitt atriði. Höf. ofanskrif-
aðrar greinar tekur eftirfyljandi málsgrein
til að hneyxlast á: »Dagsdaglega heyrast
hér sögur um smáhnupl, vikulega um minni
háttar þjófnað, og á mánaðarfresti um inn-
brot og þjófnað í stærri stíl.« En hann
gleymir því að síðar kemur: »Allur fjöld-
inn af þessum gripdeildar og þjófnaðar-
sögum er nú að sjálfsögðu uppspuni.*
Fetta einungis til að sýna hve hreint er
engið til verks af höf. Guðm. Skarp-
éðinssyni.
Ummælum hans og dylgjum um hvað
okkur ritstjórunum hefði láðst að gera í
sambandi við áminsta grein, vísa eg frá
mér og okkur, og heim til hans aftur, af
þeirri ástæðu, að honum kemur ekki við
ritstjórnarstarf okkar og hann hefir engin
yfirráð yfir því.
Hvað snertir mína persónulegu skoðun
á málinu, þá hirði eg ekki að skattyrðast
við hann um hana, en eflaust mun Guðm.
Skarphéðinssyni ekki veita af að semja
nýa sjö vikna grein tii þess að breyta henni.
H. J.
Rúgmjöl
Hveiti
Haframjöl
Hrísgrjón
Sagogrjón 2 teg.
Kartöflumjö!
í verslun
8ig\ Kristjánssonar.
»Zebra« ofnsvertan
er best, fæst aðeins í
versl. Sig. Krisijánssonar.
Saumur
allar lengdir, kemur með
m.s. Helga í verslun
Sig. Kristjánssonar.
10
hafði strax ekið burtu án þess að sjáanlegt hefði verið að ekill-
inn hefði fengið nokkrar fyrirskipanir.
— Kom inn! Henni létti þegar hún heyrði gengið hljóð-
lega að dyrunum og barið. Hún tók vindling úr lítilli öskju á
borðinu, henni fanst hún þurfa eitthvað til að styrkja taugarnar,
svo hún hefði vald yfir málróm sínum.
Inn kom maður — flatnefjaður Rússi af lægstu stétt. Fram-
standandi kinnbein hans og lágt enni bentu ekki til þess að hann
væri gáfaður, en augun kuldaleg og grá, sem lágu langt inn í
höfðinu, báru vott um hugrekki og slægð. Auðséð að þetta var
maður sem hægt var að hafa gagn af. Frú Demidoff virtist vera
rólegri nú þegar hún talaði við hann.
— Eugen, sagði hún, — hlustaðu nú á það sem eg segi.
Pað hefir borið dálítið leyndardómsfult við í kvöld á dansleikn-
um, og eg hefi starf handa þér að vinna af hendi — strax á
morgun verður það að vera um garð gengið.
Keisarasonurinn var á hátíðinni í kvöld, klæddur svörtum
kufli — hann er hér í Wien á laun. Rað veit enginn um það.
Petta er alt saman stórt glappaskot, og eg er farin að verða
hrædd um að eitthvert svikabrugg sé á seiði gagnvart honum.
Hann var lokkaður burtu úr stúkunni sem hann var í, af stúlku,
klæddri tyrkneskum búningi, — rauðum og gyltum eftir því sem
eg veit best — reyndar sama hvernig hún var búin — fjöldi var
klæddur eins og hún. Nikulás Aleksanderson elti hana, vagn
beið eftir þeim, hann stökk inn í vagninn, og honum var ekið í
áttina til gamla borgarhlutans.
— Rétt, frú.
Hún hafði þagnað augnablik til þess að búa sig undir fyr-
irskipanirnar.
— Þú verður í fyrstalagi að láta mig vita hvort keisarason-
urinn er kominn aftur til gistihúss þess er hann býr í; og ef svo
er ekki, þá hvað Lavrovski greifi hefir gert til þess að finna ráðn-
inguna á þessum viðburði. Pú verður að vera á hælum gamla-
mannsins, og ef hann snýr sér til lögreglunnar eða sendir sím-
skeyti til Pétursborgar, verður þú að tilkynna mér það strax, Par
að auki verður þú að fara tiltónleikahú^sins, til vagnbiðstöðvanna
11
og til allra járnbrautastöðvanna, til þess að ná í fregnir um hinn
svartklædda grímumann og tyrknesku stúlkuna eða vagninn sem
þau óku í. Eg fer til Pétursborgar með næturhraðlestinni klukk-
an 12 annað kvöld, þú verður að koma hér fyr um kvöldið og
láta mig vita hvað þú hefir fengið að vita.
Hún lét manninn fara burtu, og þegar hún var orðin ein
setti hún sig niður, og fór að hugsa um atburði þá er gerst höfðu
um kvöldið. Yfir andlit hennar brá við og við hinum sama óá-
nægju og ergelsis svip og áður í vagninum, og hinir fíngjörðu
höfðinglegu andlitsdrættir hennar sveipuðust einkennilegum blæ
eins og af þrá og blíðu, en hún hratt þessum tilfinningum frá
sér og ypti öxlum. Nú máttu engar viðkvæmar tilfinningar fá
yfirhöndina. Pegar hún hugsaði um hina glaðværu kjötkveðju-
hátíð, og sérstaklega um eina, ákveðna persónu, sem. —
— Æ, já! stundi frú Demidoff, fleygði vindlingnum og hringdi
á þjónustustúlku sína. Hún varð að hætta öllum frekari heila-
brotum það kvöidið.
III.
Pegar Ivan Valenski hafði mist sjónar á vagni frú Demidoff
varpaði hann öndinni og var sem honum létti fyrir brjósti. Hann
gekk til tveggja manna er nærri stóðu, og voru eins og hann
klæddir gráum grímukuflum, þessir þrír gengu svo aftur á stað í
áttina til KolowaúRing, gengu þeir þegjandi og reyktu vindlinga
sína og tróðu sér í gegnum mannfjöldann sem best þeir gátu.
í Ringstrasse var fjörið og glaðværðin á hæsta stigi. Hópar
af hlæjandi grímumönnum hindruðu við og við alla umferð, en
það leit ekki út fyrir að þrímenningunum lægi neitt á, þeir tóku
þátt í spaugsyrðum ef á þá var yrt, og slógust í hóp með öðr-
um þegar ekki var hægt að komast áfram.
Skrauthýsin á báðar hliðar götunni voru uppljómuð, svo bjart
var sem um hádag. Á blómsskrýddum veggsvölunum sátu áhorf-