Fram - 26.08.1922, Blaðsíða 2

122
FRA.M.
Nr. 33
Símfregnir.
Rvík í dag.
Skaðabótanefndin í París hefir
sent tvo rnenn til Berlínar til að
ráðgast um skaðabæturnar við stjórn
ina en engu heíir enn verið ráðið
til lykta og Frakkar hafa heldur
ekki tekið Rínarlöndin enn.
Stjórn Austurríkis telur ríkinu
enga viðreisnarvon nema það sam-
einist einhverju öðru ríki, Tékó-
slóvakíu, Pýskalandi eða Ítalíu.
Blake flugmaður hefir verið skor-
inn upp í Kalkútta vegna botn-
langabólgu og er heimsflugið talið
úr sögunni.
Bernhard Shaw hefir talað um
írlandsmálin og telur hann her De
Valera réttdræpan þorparalýð.
Hæstirétturinn í Nevv-York hefir
bannað að greiða De Valera 2300
þús. dollara, en það voru samskot
frá Ameríku til stuðnings sjálfstæð-
isbaráttu írlands. Michael Collrns
forsætisráðherra var skotinn til bana
í Cork. írska þingið hefir vtrið
kvatt saman. Alment uppnánr.
Almenn atkvæðagreiðsla um vín-
bann fer fram í Svíþjóð í dag. Suð-
ursvíþjóð talin andstæð, en Norð-
ursvíþjóð hlyní banni.
Ghr. Krogh, frægasti málari Nor-
egs varð 7Ö ára 13. ágúst. Heiðr-
aður mjög um ait landið þann dag.
G r í I f i t h foringi írsku fríríkis-
manna, var ekki orðinn forseti eins
og stóð í síðasta fréttaskeyti tii
blaðsins, heldur var hann dáinn.
Hann var jarðsettur 17. ágúst að
viðstöddu uin 300 þús. manns.
Innlent:
Landkjörsatkv. talin 21. D-listinn
3259, B-listinn 3196, C-lisinn 2675.
A-listinn 2035, E-listi 633 atkvæði.
Verða það sinn maður af hverjum
þeirra þriggja fyrst töldu lista, hinir
komu engum að, 141 atkv. ógild.
Tvö norsk skip voru tekin f gær
við Sléttu fyrir landhelgisbrot og
farið með þau inn tif Húsavíkur.
Stjórnarráðið hefir tilkynt hingað
að erlend skip megi ekki selja
meira en 700 tn. af síld, hvert ein-
stakt, í la d. Norðraenn hafa sent
kvörtun heim um þetta.
Stjórnin sendir nefnd manna til
Noregs að semja um ívilnun á
kjöttollinum.
_ Stjórnarráðið hefir falið Pétii
Ólafssyni að leiíast tyrir um nýjan
fiskmarkað erlendis samkv. fjárveit-
ingu Alþingis. Mun tíann einkum
reyna í Ameríku.
E i n k a s a 1 a
á steinolíu.
Rað kom víst mörgum á óvart,
þegar fullnaðarfregn koni um það
núna á dögunum að landið tæki
steinolíusöluna í sínar hendur frá
10. febr. n. k. — Pað höfðu að
sönnu komið óljósar fregnir utn,
að stjórnin væri í einhverjum samn-
ingagerðum við erlent olíufélag, en
þær íregnir voru mjög óljósar og
var lítt irúað; — ntun fæsta hafa
grunað það, að stjórnin ætlaði sér
að nota heimildariögin frá þinginu
1917, nú að 5 árum liðiuim án þess
að bera það undir þing að nýju,
þar sem aðstæður allar eru nú svo
mikið breyítar frá því sem þá var,
og þar sem úísöluverð á steinolíu
innanlands hefir stöðugt farið lækk-
andi í sumar, og er enn að lækka.
Félag það sem stjórnin hefir sam-
ið við, British Petroleum Compagny,
er að sögn kunnugra tryggt og
gott félag og um samningana fyrir
ríkisins hönd, að svo niiklu leyti
sem þeir eru kunnir orðnir, má
víst segja að varla hafi verié við
þeim betri að búast. — Um þá hlið
málsins er því að svo stöddu fátt
að segja. En það er stefnan sem
þarna er fylgt sem vér verðum að
telja skaðlega landi og þjóð.
Öll einokun, í hvaða mynd sem
hún er, er hættuleg viðskiftaiífi
þjóðarinnar, og hálfu hættulegri er
hún, þegar hún kemur á þá vöru
tegund, sem jafn nauðsynleg er
fyrir framleiðslu landsins og stein-
olían er.
Pað gegnir talsvert öðru máli um
tóbakseinkasöluna þótt ill sé. Þar
er um munaðarvöru að ræða sem
allir geta án verið, en þarna er um
að ræða þá vöru, sem enginn get-
tir án verið og sem öflugasti hluti
framleiðslu landsins hvílir á.
Pað þarf ekki nema svo örlítið
út af að bera til þess að vöníun
á steinolíu geti ollað einstökum
mönnum og einstökum verstöðvum
stórtjcns, þegar ekki er nema einn
seijandi á öllu landinu. — T.d. fær
útvegsmaður frétt sem hann telur
áreiðanlega um það, að olía eigi
að koma þangað sem hann á heima
með þessu eða þessu skipi. — Pað
reynist ósatt, — aflahlaup kemur
og hann getur ekki haldið út vegna
olíuleysis. — Eða — skip sem hann
á olíu með, ferst. Olíuskip til lands-
verslunar ferst, — og svo mætti fá
mörg dæmi.
Verð steinolíunnar var að komast
niður í það eðlilega — og hefði
fljótlega komist það. — Pað var ein-
göngu frjálsri samkeppni að þakka,
en nú þegar stjórnin grípur inn í,
hættir su samkeppni og jafnvel
þótt verð olíunnar lækki frá því
sem nú er, þegar landsverslun fer
að selja hana, þá er það alls ekki
sönnun þess, að það hefði ekki
lækkað enn þá meira með áfram-
haldandi frjálsri verslun.
En hagnaðarvonin fyrir ríkissjóð?
munu margir segja. Jú, hún er til,
— á kostnað kaupenda olíunnar —
landsmanna sjálfra, — með því að
halda verðinu óeðlilega háu. Pað
hefir landsverslunin sýnt undan-
farið að hún kann, og vafasamt
er hvort þessi steinolíueinokun
verður búhnykkur fyrir ríkissjóð
eða til að auka skuldasúpuna.
Slátrun aíidýra.
Með lögum um dýraverndun 3.
nóv. 1915 og reglugjörð stjórnar-
ráðsins frá 17. nóv. 1916 er það
lögboðið að aflífa skuli sáuðfé,
nautgripi og hesta með skoti, en
þó gat stjórnarráðið veitt undan-
þágu frá þessu ákvæði. — Akvæði
þessi náðu of skarnt, því þau tóku
ekki til slátrunar heima fyrir, og
voru af mörgum talin gilda aðeins
fyrir sláturhúsin þótt það muni alls
ekki hafa verið meiningin, heldur
ætlast íil að þetta ákvæði gilti fyrir
öll kauptún og aðra þá staði sem
bændur rækju fé sitt til til slátrunar,
hvort sem þar væri sláturhús eða
ekki.
Ákvæðið hefði að sjálfsögðu átt
að ná til heimaslátrunarinnar einn-
ig, en þó var annað lakara við reglu-
gjörðina, — það var það að henni
var ekki og er ekki framfylgt nema
aðeins þar sem sláturhús voru og
hafa þó heyrst sagnir um að á
sumum sláturhúsum hafi svæfingin
verið notuð eftir sem áður.
Hér á Siglufirði hefir ekki verið
neitt sláturhús alt til þessa ogekki
svo mikið sem sæmilega útbúinn
sláturvöllur, og er slíkt raunar bæn-
um til verulegrar hneysu. Pað hefir
því víst verið litið svo á, að ákvæði
reglugjörðarinnar frá 17. nóv. ’16
ætti eigi að koma til framkvæmda
hér, enda mun lítið eða ekkert hafa
verið skift sér af því hvaða slátr-
unaraðferðir hér hafa verið notað-
ar. Petta hefir vrrið því verra og
skaðlegra, þar sem hér á Siglufirði
mun vera slátrað á hverju sumri
íleiri nautgripum en í nokkurum
öðrum bæ landsins að Reykjayík
einni undarfskildri og því leiðin-
legra þar sem pláss er svo tak-
markað hér, að oft hefir gripum
verið slátrað rétt við sumar fjöl-
förnustu göturnar. Geta víst flestir
farið nærri um hvað liáar hugmynd-
ir það gefi útlendum mönnum um
menningu vora, að sjá gripi aflífaða
þannig á almannafæri m e ð h i n n i
hrottalegu svæfingu, sem
hvert mannsbarn sem um
þaðvillhugsa veit, að er
e i n h v e r h i n n g r i m m ú ð I e g-
asti og kvalafyllsti dauð-
rl a g i s e m h u g s a s t g e t u r,
og sem maður þar á ofan sér marg-
oft mistakast.
Pað er auvirðilegur nyrfilsháttur
þeirra sem eiga gripina eða kaupa
þá til slátrunar, að tíma ekki að
eyða skoti á þá, ef þeir eiga þess
kost með hægu móti, og fyrir því
gæti bæjarstjórnin séð ef hún vildi
vel. Hún gæti samið við einhvern
mann um að deyða gripi og sauð-
fé fyrir hvern þann sem þyrfti þess
gegn hæfilegu gjaldi frá eigendun-
um og jafnvel þó þeim manni væri
þóknað eitthvað lítilsháttar af bæj-
arfé, þá erum vér þess fullvissir að
það mundu fæstir átelja slíkt.
Nú mun bráðlega vera von nýrr-
ar reglugerðar um þetta efni og á
hún að taka til aflífunar allra
húsdýra og banna aflífun
þeirra á annan hátt en með skoti
eða helgrímu
Vér skorum á bæjarstjórn að búa
nú í tíma svo í haginn, að þessum
ákvæðum verði hægt að framfylgja
hér betur en ákvæðum hinnar eldri
reglugjörðar því það er erfitt fyrir
aðkomumenn að fylgja ákvæðun-
um nema bærinn sjái um:
1. Að til sé forsvaranlegur slát-
úrvöllur á afskektum stað með
þéttri fjárrétt og aflífunarklefa
— svo og nægu vatni svo
hægt sé að halda kjöti og
slátri hreinu og að fenginn sé
maður til að hafa umsjón með
vellinum og halda honum
hreinum. Eigendur dýranna
ættu að greiða víst, lágt gjald
fyrir notkun vallarins.
2. Að bæjarstjórn semji við þar
tilhæfann mann að vera ávalt
reiðubúinn að aflífa skepnur
fyrir þá sem þess þurfa gegn
fyrirfram ákveðinni borgun.
3. Að hafa til nægileg áhöld
(skotvopn og skotfæri. — Hel-
grímur).
4. Að auglýsa þetta svo rækilega
að aðkomuinenn viti um það.
Kemur þá til kasta lögregluvalda
bæjarins að ganga ríkt eftir því að
ákvæðum reglugjörðarinnar verði
hlýtt og munu þeim að vonum
vera það Ijúft.
Norskur blaðamaður.
Hr. Nordalf Olsen, ritstj. »Berg-
ens Aftenblad« var hér á ferð með
»Siriu^«, og áttum vér talviðhann.
Hr. Olsen tókst þessa ferð á hend-
ur eingöngu til þess að kynnast ís-
landi og hinni íslensku jojóð. Sagði
hann að sér og mörgum fleiri norsk-
um blaðamönnum þætti mjög leitt
hve lítið hin norska þjóð yfirleitt,
vissi um ísland.
Hann lét hið besta af ferðinni
það sem af var, og kvað sér lít-
ast mjög vel á ísland, en sérstak-
lega var hann hrifinn af þjóðinni
íslensku og hafði við orð að ferð-
ast hingað síðar og dvelja þáleng-
tir hér til að kynnast þjóðinni betur.
Pað eitt joykir hr. Olsen að hér
hjá oss, hve örðugt sé og dýrt að
ferðast hér yfir landið. Taldi hann
best ráðna bót á því, með góðum
bílfærum akvegum.
Hr. Olsen ætlar að skrifa í blað
sitt (og fleiri blöð) ferðapistla um
þessa íslandsferð og þann fróðleik
sem hann hefir aflað sér um landið
og hagi þess, og nnin »Fram« geta
þeirra á sínum tíma.
Vér minntumst á kjöttollsmálið við
hr. Olsen, og spurðum um álit hans
á því, hvort vér myndum mega gjöra
oss vonir um tilslakanir í því máli
eða helst fullkomið afnám tollsins.
Pað taldi hr. Olsen mjög líklegt,
gegn ívilnunum frá vorri hlið, sér-
staklega tilslökun ájiskiveiðalögun-
um. Sjálfur kvaðst hann vilja fylgja
þeirri stefnu að Noregur og ísland
innu sem mest satnan í bróðerni
og einingu.
Frá Rússlandi.
Samtal við norskan skipstjóra,
nýkominn þaðann.
Niðurl.
Hvernig var ástandið í Arkang-
el?« spurðum vér.
»Bærinn er í afskaplegri niður-
nýðslu. Göturnar eru næstum ófær-
ar. Steinlagningin er allstaðar meira
og minna biluð og sumstaðar djúp-
ir pyttir, — og gangstéttirnar sem
voru úr tré, eru víðast livar horfn-
ar. Fólki hefir fækkað mikið í bæn-
um síðustu árin og á borgarlýðn-
um sjálfum ber lítið, — hann er fá-
tækur, tötralegur og rolulegur af
áþján. Pað sem rnest ber á þareru