Helgarpósturinn - 09.05.1980, Blaðsíða 3

3
—helgarpósfurinn..
Föstudagur 9. maí 1980
,,Án bréfs frá ritstjórum blaðsins fá blaðamenn ekki vegabréfsáritun
og blaðamenn geta ekki fengið ferðamannaáritun”. Það hafðist þó með
þrjóskunni og hér er hún i öllu sinu veldi.
þessari atvinnustétt. Þar aö auki
væri ég búinn að láta vini mina I
Iran vita af þvi að ég væri að
koma og væri beðið eftir mér þar.
Ef ég kæmist ekki þangað núna,
kæmist ég aldrei.
Konugreyiö vissi ekki almenni-
lega hvaðan á sig stóð veðrið. Hún
bað mig að biða augnablik,
meðan hún fór inn á skrifstofu
sendiherrans. Eftir dálitla stund
kom hún aftur út og tilkynnti mér,
að þvi miður, þá væri ekki hægt
að gefa mér a'ritun.
Sendiráð írans i Paris er i 16.
hverfi, en það þykir eitt finasta
hverfi þar i borg, ef ekki það allra
finasta, og þar eru mörg sendiráð
og sendiherrabústaðir. Eins og
vænta mátti er sendiráðið i
griðarstóru húsi. Að utan er það
ekki iburðarmikið að sjá.og það
sem undraöi mig hvað mest var
að innan dyra er iburðurinn ekki
mikill heldur. Það er meira að
segja fremur óhrjálegt á köflum.
Það tiðkast liklega i flestum
sendiráðum að hafa á veggjum
myndir af þjóðhöföingja landsins.
Fyrrum keisari Irans var ekki
spar á myndir af sér og sinni
ektakvinnu, þvi að i hverri
skrifstofu, sem ég kom inn i,
mátti sjá för á veggjum eftir tvær
stórar myndir, sem höfðu verið
hlið við hlið. En I stað hinna
tveggja stóru mynda af fyrrum
þjóðhöfðingjum, hafði nú verið
hengd ein litil mynd, svart/hvlt,
af ayatollah Khomeini,
óumdeilanlegum leiðtoga írönsku
þjóðarinnar. Spurningin er bara
hvort hún komi til með að hanga
það lengi á veggnum, að hún skilji
eftir sig óútmáanleg merki. Það
hlýtur annars að vera „þægilegt”
að vera sendimaður á erlendri
grund, þegar bylting er gerð
heima fyrir. Það þarf ekki annaö
en að skipta um myndir á nokkr-
um veggjum, og þá er allt orðið
eins og það á aö vera, eða hvað?
Málshættir til bjargar
En snúum okkur aftur að vega-
bréfsárituninni. Ég gat aö sjálf-
sögðu ekki fallist á þessi málalok,
þetta væri bara helv... óréttlæti
og allt þar fram eftir götunum.
Þannig var þrefað og þrasað góða
stund, og það vildi mér til happs,
að stóllinn, sem ég sat i var mjög
þægilegur, eins og áður er getið,
þvi út ætlaði ég mér ekki fyrr en
ég fengi áritunina i vegabréfið.
Allt kom þó fyrir ekki. Ég fékk
alltaf sömu kurteislegu neitunina,
blaðmenn geta ekki fengið ferða-
mannaáritun. Siðasta hálmstráið
var þá málshátturinn góði:
Undantekningin sannar regluna.
Það var ekki laust við að það
kæmi ofurlítið hik á konuna, en
nei, hún hafði skipanir um það frá
sinum yfirmanni að láta mig ekki
fá þennan eftirsótta stimpil.
Það var komið vel fram yfir
hádegi og sulturinn farinn að
segja til sin. Ég sá llka, að það
var ekki til neins að sitja þarna og
rausa, ég var aöeins að sóa mln-
um tlma og þeirra. Ég gerði mig
þvl liklegan til að yfirgefa stað-
inn. En hvað segir ekki enn eitt
máltækið: Þegar neyðin er
stærst, er hjálpin næst. Um leið
og ég stóö upp og ætlaði að þakka
fyrir mig, opnaðist hurðin á
skrifstofu sendiherrans og hann
gekk út, frakkaklæddur.
■v..———............... ■■ ...
Ritarinn benti mér að blða eitt
augnablik, og um leið og yfir-
maður hennar var kominn út úr
dyrunum, tók hún vegabréf mitt,
fór inn á skrifstofu sendiherrans
og kom út með vegabréfið stimpl-
að. Sagði mér slðan að fara á
ræðismannsskrifstofuna morgun-
inn eftir, spyrja eftir sama manni
og ég hafði verið sendur til fyrr
þennan sama morgun, og biðja
hann að hringja I sig.
Mér leist ekkert á þetta
ráðabrugg og spurði konuna
hvort þetta gæti ekki komið henni
I klipu. En hún bara brosti og
sagði: Ég hefði ekki gert þetta,
hefði það verið hættulegt fyrir
mig. Ég gat stamað nokkur
þakkarorð og flýtti mér út.
Morguninn eftir gekk þetta allt
fljott og vel fyrir sig. Minn maður
á ræðismannsskrifstofunni vissi
þegar allt um málið og tlu
minútum slðar var ég kominn
aftur út, með áritunina og allt
klappað og klárt. Það getur
stundum borgað sig að vera
þrjóskur.
„Hvers konar stjórnvöld?"
Það voru ekki nema um 30
farþegar, sem stigu um borð I
áætlunarflug Iran Air frá Paris til
Teheran, með millilendingu I
Aþenu, á annan dag páska. Um
það bil helmingur þeirra voru
íranir á heimleiö, en hinn
helmingurinn var hópur manna
af óþekktu þjóðerni, væntanlega
frá einhverju riki Latnesku
Ameriku. Ég var hins vegar eini
Evrópubúinn. Þar sem langt flug
var fyrir höndum var ekki um
annað að ræða en að koma sér
sem best fyrir I einni sætaröð, I
þeirri von aö ekki kæmu fleiri
farþegar um borð I Aþenu.
Þegar þangað kom stigu
ókunnu mennirnir frá borði og
var því orðið ansi rúmt um þá
sem eftir voru. En Adam var ekki
lengi I Paradis, þvl von bráðar
fylltist vélin af trönum, sem voru
að koma úr skemmtiferð til
Spánar og Grikklands. Eftir tæp-
lega klukkustundar viðdvöl var
haldið I loftið á ný. Það var orðið
dimmt af nóttu og reyndu menn
að festa svefn eftir bestu getu,-þvi
flogið var áleiðis inn I nóttina.
Þegar komið var inn til
lendingar á Mehrabad flug-
velli viö Teheran, skein hinn
islamski hálfmáni skært á
himninum til að fagna komu-
mönnum, og eins og til að minna
þá á I hvaða heimshluta þeir
væru, ef einhverjir voru I vafa um
það. Fyrir neðan var borgin
óendanleg ljósbreiöa. Klukkan
var rúmlega hálf þrjú að morgni.
Hið fyrsta, sem feröamaöurinn
rekur augun i I flugstöðvarbygg-
ingunni, eru myndir af ayatollah
Khomeini , og má ætla að svipað
hafi verið uppi á teningnum hjá
forvera hans, Mohammed Reza
af Pahlavi ættinni. Vegabréfs-
skoðunin gekk fljótt og vel fyrir
sig, engar athugasemdir gerðar,
nema hvað sýna þurfti passann
þrisvar sinnum, áður en komið
var inn I tollafgreiðslusalinn. Þá
blasti viö ófögur sjón, sem gerði
að engu vonir manns um að toll-
skoðun gengi jafn greiölega fyrir
sig. Það kom i ljós, að ein eða
tvær aðrar flugvélar höföu lent
skömmu áður og hlykkjuðust
tvær endalausar biðraðir um
__________________l.GREIN
Grein og myndir: Guðlaugur Bergmundsson
allan salinn. Eftir byltinguna
höfðu grænu tollhliðin veriö
afnumin og ástandið, sem þarna
rlkti, gaf nokkuð góða mynd af
ástandinu I þjóðfélaginu almennt,
nær algert stjórnleysi.
Tollveröirnir rifu upp hverja
einustu tösku og sneru öllu við,
aöra eins tollskoðun hafði maður
aldrei séð. Til að stjórna öllum
þessum fólksfjölda að
tollskoðunarboröunum voru
nokkrir ungir menn, ýmist klædd-
ir í bláar gallabuxur eða kakl föt.
Voru þeir á þeytingi um allt og lét
hátt i þeim. I upphafi gekk þetta
tiltölulega hljótt fyrir sig, fólk
reyndi að sýna þolinmæöi, en
þegar liða tók á nóttina, og
þreytan fór að segja æ meira til
sin, tóku sumir farþeganna að
ókyrrast og gera hróp að starfs-
mönnunum, og hver öðrum. End-
aði það með því, að nokkrir fóru I
hár saman og þurftu verðir aö
stilla til friðar. Það var ekki til að
róa fólk, að fyrir framan var
fjöldi fólks að biða. Ég frétti það
svo síðar, að þeir sem biðu
frammi, hafi veriö orðnir nokkuð
órólegir og hefðu verið hrópuö
ókvæðisorð I garð stjórnvalda.
„Hvers konar stjórnvöld eru
þetta?”, á fólkið að hafa sagt.
„How are you?"
Meðan beðið var eftir að
komast I gegnum tollinn gafst
ráðrúm til að skoða sig um I flug-
stöðvarbyggingunni, og verður að
segjast eins og er, að hún olli mér
töluverðum vonbrigðum. Er hún
bæði lítil og ekki ýkja fullkomin.
. Kom það mér nokkuð á óvart, að
jafn stór borg og Teheran skyldi
ekki hafa viðameiri flugstöð, þvl
að á valdatima keisarans
fyrrverandi hefur áreiðanlega
verið töluverð umferð um völlinn.
Brottfararsalurinn er jafn fátæk-
legur. Þar hafa allar klukkur
stöðvast, sjónvarpsskermar þeir,
sem áður sýndu brottfarartima
flugvélanna eru ekki lengur i
gangi, matsala er engin, o.s.frv.
Þetta má þó ekki skilja sem svo,
að áöur hafi allt verið gott, en nú
sé allt vont, slöur en svo. Þetta
eru bara dæmi um eitt af þeim
stjórnunarvandamálum, sem
núverandi valdhafar eiga við að
gllma.
„How are you”, sagöi toll-
vörðurinn, þegar ég lagði loksins
töskurnar mlnará borðið hjá hon-
um um fimmleytið um morgun-
inn.
Hvort það var vegna þess að ég
var útlendingur, eða að hann var
orðinn þreyttur á þvi að róta I öll-
um þessum töskum, þá var hann
nú ekki mjög nákvæmur I leit
sinni, spurði einungis hvort ég
væri með nokkuð áfengi meö mér,
sem ég að sjálfsögðu var ekki.
Þéss má llka geta hér, að þegar
farið er úr landi liggur viö að
tollskoöun sé jafn ströng og þegar
inn er komið, en það mun vera til
þess að koma I veg fyrir að menn
laumi einhverju, sem auðvelt er
að koma I verö erlendis, eins og
hinum margfrægu persnesku
teppum, en tveim dögum áður en
ég yfirgaf Teheran haföi eldri
maöur verið handtekinn meö
heilu farmana af teppum. Þá eru
þeir einnig að koma I veg fyrir að
menn taki matvæli með sér úr
landi, en stjórnvöld hafa bannað
sllkt.
Þá var maður loksins kominn
til Teheran, draumaborgarinnar,
ef svo má aö orði komast. A leiö-
inni inn I borg var maður allt of
þreyttur til þess að taka eftir
nokkru, enda kannski ekki mikið
markvert að sjá, nema þá
kannski helst þetta fræga minnis-
merki, sem eitt sinn var byggt til
dýrðarkeisaranum. Reyndist það
vera jafn ljótt og mér hafði alltaf
veriö sagt.
Það fyrsta, sem maður kynntist
af Teheran, var umferðarmenn-
ingin, en um hana hafa verið
sagðar margar ljótar sögur. Eins
og gefur að skilja voru ekki
margir bilar á ferli á þessum
tima sólarhringsins, en for-
smekkinn fékk maður: það var
sko ekki verið að biða eftir grænu
ljósi, heldur var bara ljósum
blikkað og varla hægt á sér þegar
yfir gatnamót var farið.
Fyrir utan pár á veggjum og
einstaka borða, sem héngu yfir
göturnar, var I rauninni ekkert,
sem gat gefið það til kynna þessa
morgunstund, að Iran væri mið-
punktur heimsfréttanna upp á
dag hvern og hafi verið svo I
meira en heilt ár.
Frá dvölinni i Teheran og þvi
sem á dagana dreif þar, verður svo
sagt frá I næsta Helgarpósti.
Hvar annars staöar færöu
heila hljómsveit?
Vorum að taka upp nýja sendingu af Howard orgelum.
Piccolo 4' — Reverb — Sustain (workable with
all registers). Piano present — Harpsicord
Present — Vibrato — Delay.
Neðra borð: French Horn 8' — Tuba Horn 8' — Melodia 8' —
Diapason 8' — Cello 8'
Pedall: Bourdon 16' — Flute 8' — String Bass — Sustain.
Trommuheili- meðP'anooggítarogsjálfvirkum bassa. 12takt-
ar.
I- Kassi: Ekta hnota.
Tegund 245 er með tremulant og eins f ingurs undirleik.
Hljóðfæraverslun
P4LMhRS 4Rhk ttf
GRENSÁSVÉG112 SÍMI 32845