Helgarpósturinn - 09.05.1980, Blaðsíða 18

18
Föstudagur 9. maí 1980 helgarpósturinn
Uthlutun ........... 17
Óöal feöranna. Aðstandendur hennar hlutu styrk úr kvikmynda-
sjóöi I fyrra, og aftur núna. Sú styrkveiting rennur I lokafram-
kvæmdir viö myndina, en hún er f hljóösetningu í Svíþjóö um þessar
mundir og verður væntanlega frumsýnd f næsta mánuði.
þá, sem hann og Páll Stein-
grfmsson eru aö gera eftir sögu
Agnars Þóröarsonar, „Kona”.
Aöur hefur veriö gerö leikgerö
eftir sögunni, en hún var sýnd á
litla sviöi Þjóöleikhússins I
fyrravetur.
Gunnar Eyjólfsson og Helga
Jónsdóttir hafa veriö ráöin I
aöalhlutverk myndarinnar, en
samningar viö leikstjóra eru á
lokastigi, aö sögn Ernst.
— Myndin veröur I fullri
lengd, eöa 90 mlnútur, tekin I 16
mm, en slöan stækkuö I 35mm
Ætlunin er aö sýna hana fyrst I
kvikmyndahúsi, en kannski
slöar I sjónvarpi, sagöi hann.
Þeir félagar fengu I fyrra
styrk til aö gera kvikmynd meö
Vestmannaeyjar áriö 1873 aö
sögusviöi, en henni er enn ekki
lokiö.
— Sú mynd er á biölista hjá
okkur. Thor Vilhjálmsson tók aö
sér aö skrifa handritiö, en hann
hefur ekki lokiö viö þaö. Viö
sóttum þvl um styrk til þessa
verkefnis á þeim grundvelli, aö
þeirri mynd seinki, sagöi Ernst
Kettler.
Lifríki Mývatns
Magnús Magnússon hefur
veriö noröur viö Mývatn, ásamt
náttúrufræöingum frá Há-
skólanum, aö vinna aö gerö
myndar sinnar um llfriki Mý-
vatns. Myndina gerir hann i
nánu samstarfi viö vlsinda-
mennina, en sjálfur er hann I
hlutastarfi hjá Háskólanum.
Þarna er um hreina náttúru-
fræöimynd aö ræöa, en ekki
náöist I Magnús sjálfan til aö
afla frekari upplýsinga um
myndina.
Rebbi og Páll
— Þessi mynd fjallar um át-
ferli Islenska refsins og störf
Páls Hersteinssonar viö rann -
sóicnir á refum, sagöi Snorri
Þórisson um kvikmynd slna,
sem hann hefur unniö aö síöan
1978. Hann hefur þegar tekiö um
átta þúsund fet af filmu, en ætl-
unin er aö myndin veröi um
hálftima I sýningu, sem er um
1100 fet af filmu. Myndin hefur
aö mestu veriö tekin I ófeigs-
firöi á Ströndum, en einnig
nokkuö á Arnarvatnsheiöi.
— Þaö er aldrei hægt aö segja
hvaö langan tíma tekunaö gera
svona mynd. Þaö fer allt eftir
þvl hvaö maöur er heppinn meö
framhaldiö, sagöi Snorri, þegar
hann var spuröur aö þvl hvenær
hann áætli aö ljúka myndinni.
Búkolla i teiknimynd
Helga Egilson hefur dvaliö i
London undanfarin tlu ár og
nam þar fyrst viö listaskóla,
slöan viö kvikmyndaskóla og
sérhæföi sig aö lokum I gerö
teiknimynda (animation). —
Umþessar mundir starfar hún
viöþá gerökvikmyndunar I Lond-
on. Sjálf er Helga I London
núna, en aö sögn eiginmanns
hennar, Einars M. Jóhannes-
sonar, hefur hún gengiö meö
hugmynd aö teiknimynd um
Búkollu, eftir islensku þjóösög-
unni, I mörg ár. Ef aö llkum læt-
ur veröur myndin um Búkollu
önnur Islenska teiknimyndin, en
Siguröur Orn Brynjólfsson er nú
aö ljúka viö mynd eftir Þryms-
kviðu.
óðalið og Vestureyjar
Vinnsla á óöalifeöranna, sem
hlaut styrk I fyrra, og aftur nú,
er á lokastigi og veröur hún
væntanlega frumsýnd I sumar.
Kvikmynd Óla Arnar
Andreassen og Guömundar P
Ólafssonar um mann og náttúru
I Vestureyjum á Breiöafiröi
hlaut lika styrk I fyrra, og
veröur væntanlega frumsýnd
um næstu mánaöamót, ásamt
Þrymskviöu.
— Þaö er veriö aö ljúka hljóö-
setningu myndarinnar um þess-
ar mundir, og þessi styrkur
núna kom sér ákaflega vel.
Reikningamir sem hafa hlaðist
upp undanfarna tvo mánuöi,
hljóöa nefnilega upp á sjö
milljónir. Þrátt fyrir styrkinn
veröum viö sjálfir aö sjá um aö
útvega hálfa aöra til tvær
milljónir, sagöi Óli örn viö
Helgarpóstinn.
Ælunin er aö sýna myndina
um Vestureyjar og Þrymskviöu
saman I Regnboganum, og eru
myndirnar samtals um 90 mln-
utur I sýningu.
Opinber viðurkenning
á Tívoli
— Allur undirbúningur aö
myndinni er á byrjunarstigi, en
þaö liggur ljóst fyrir, aö þaö
veröur.unniö aö honum áfram á
næstunni. Þessi styrkveiting
var I rauninni opinber

viöurkenning á þessu verkefni
frekar en peningaveiting, sem
nokkru nemur. En þetta var
ákaflega mikilvægt fyrir okkur
og bakkarvert, sagöi Egill Eö-
varasson, einn af aöstandendum
myndar um TIvolI I Reykjavík.
Aö sögn Egils er áætlaö, aö
öllum undirbúningi að handriti
veröi lokiö I sumar, og tökur
hefjist svo aö ári. Sjálfur hefur
hann verið ráöinn til aö leik-
stýra myndinni, en Björn
Björnsson hefur veriö ráöinn til
aö gera leikmynda- og búninga-
teikningar.
Striðsþriller. Ásgeirs
Long
— Þetta á aö vera þriller.
Myndin hefst I London á striös-
árunum, en slöan llöa um 40 ár,
og eftir þaö gerist myndin á
Islandi. Sögusviöiöersvæöiö frá
Vík og austur aö Höfn I Horna-
firöi, en stór hluti myndarinnar
á aö gerast I Oræfasveitinni,
meöal annars viö skriöjöklana.
Þaö tekur jökulinn um 30 ár aö
skila aftur þvl sem I hann hefur
fariö. 1 myndinni skilar hann
minjum frá strlöinu, sem hún
fjallar aö mestu leyti um, sagöi
Asgeir Long um mynd þá sem
hann hefur I undirbúningi.
Hann sagöi aö hugmyndin aö
þessari kvikmynd hafi veriö aö
brjótast I sér árum saman.
Fyrir þremur árum fór hann
slðan I árs frl og lauk viö aö
skrifa handritiö á Mallorca
Hugmyndin er aö nota filmu-
búta frá stríösárunum, sem
Reynir Oddsson hefur safnaö,
og eru I eigu rlkisins, og fella þá
inn I myndina, en hún snýst
mest um hermennsku og njósn-
ir.
—Þaö fer allt eftir fjármögn-
unarmöguleikum hvernig geng-
ur aö taka myndina, en ég hef
þaö bak viö eyraö aö fá erlenda
aöila meö mér I þetta. Þetta
veröur ákaflega dýrt fyrirtæki,
en þarna veröur um aö ræöa
mynd, sem er stærri I sniöum en
áöur hefur veriö gerö á íslandi,
sagöi Asgeir Long.
Örlagasaga úr Skaga-
firði
— Ég fékk I hendur handskrif-
aöar æviminningar manns úr
Skagafiröi, sem eiginkona hans
geröi, og nefnir „örlagasögu”.
Þessi maöur liföi á árunum 1900
til 1955, og á þessari sögu byggi
ég hugmynd mlna að kvik-
myndahandriti, sagöi Helgi
Gestsson.
— Þessir peningar gera mér
kleift aö kanna allar aöstæður
norður I Skagafiröi-og bakgrunn
sögunnar, en myndin mun
byggjast fyrst og fremst á þvl
fallega og hestmarga héraöi
Skagafiröi þessi 55 ár og svo
örlögum þessa manns, sem var
af efnuöu fólki kominn.
—■ Þetta veröur viöamikil og
kostnaöarmikil mynd I útfærslu
eins og ég hugsa mér hana, og
þaö er erfitt aö segja um allt
framhaldá þessu eftiraö ég hef
lokið viö aö semja handritiö. En
ég hugsa mér þetta sem hálfs
annars tlma langa kvikmynd,
eöa myndaflokk, sagöi Helgi
Gestsson.
Tilbrigði við villu
— Hugmyndin að þessari
mynd er dregin af sögu Pálma
Hannessonar af villu manns,
sem fer I eftirleit frá Eyjafirði,
en hafnar aö lokum i Þrastar-
skógi. Ég fékk hana fyrst, þegar
ég var aö 1 júka kvikmyndanámi
I Moskvu, áriö 1972, og hún hef-
ur veriö aö meltast öll þessi ár,
sagöi Haráldur Friöriksson.
— Þetta veröur raunar ekki
kvikmyndun á sögunni, heldur
einskonar tilbrigöi viö hana. Ég
reikna meö, að þaö taki mig
eina þrjá mánuöi aö koma
handritinu I endanlegt form,
með þvl aö fara á þær slóðir þar
sem ég hef hugsað mér aö taka
myndina og „skrifa hana inn I
landslagiö”, sagöi Haraldur, og
bætti því viö, aö ekkert sé
ákveöiö meö sjalfa tökuna
ennþá.
Mótorhjólatöffarar i 8
mm
— Mótorhjólatöffari kynnist
stelpu, sem er hrifin af honum
fyrst og fremst hjólsins vegna.
Þegar hjóliö bilar gefur hún
hann upp á bátinn, en hann
kynnist annarri sem veit ekki að
hann á hjól, en hefur áhuga á
stráknum sjálfum. Þetta er
söguþráöurinn svona I aöal-
atriöum,, sagöi Ásgrlmur
Sverrisson um mynd slna
„Riddari götunnar”, sem hann
og félagi hans Hallur Helgason
eru aö ljúka viö um þessar
mundir.
Þeir félgar eru 16 ára gamlir
nemendur I Flensborgarskóla
I Hafn. og hafa lagt stund á
töku 8 mm kvikmynda I tvö ár.
Tilsögn slna hafa þeir fengiö I
Lækjarsköla og hjá Samtökum
áhugamanna um kvikmynda-
gerö.
Hugmyndin er, aö „Riddari
götunnar” veröi frumsýnd um
næstu mánaöamót I Flens-
borgarskóla, og ætlunin er aö fá
hana sýnda vlöar. Tónlistin viö
myndina er öll eftir jafnaldra
þeirra félaga, Jón Bjarnason.
ÞG
r
Einstigi í sólarátt
Leifur Jóelsson:
Éinstigi i mannhafinu. Ljóö.
| Letur 1979 (55 bls.)
Sami: Sólarátt. Ljóö.
Letur 1980. (32 bls.)
A sföustu árum hefur þaö
mjög fariö I vöxt aö ungir
höfundar hafi gefiö út bækur
slnar fjölritaöar, meira og
minna á eigin kostnaö. Megin-
kosturinn viö þessa útgáfu er sá
aö nú fær tjáningargleöi manna
óhefta útrás og enginn þarf aö
kvarta yfir þvi aö fá ekki verk
sln gefinút (a.m.k. ef um ljóö er
aö ræða). Gallinn er hinsvegar
sá aö þegar flestar fyrirstööur
fyrir aö gefa út bók eru brostnar
eru menn oft einum of ákafir
við aö koma öllu sem þeir semja
á prent. Afleiöingin veröur sú aö
full mikið af þvl sem gefiö er út
i þessu formi er hugsunarlaus
froöa sem engin glóra er i og á
ekkert skylt viö ljóölist. Þaö er
kannski ástæöan fyrir þvl aö
höfundar sem full ástæöa er til
aö taka eftir veröa meira og
minna útundan þegar bók-
menntir eru til umræöu.
En hvaö um þaö, lengi lifi
tjáningarfrelsiö og tjáningar-
gleöin og ég mæli meö eflingu
sjálfsgagnrýni.
Einstigi
Slöla árs I fyrra kom út Ijóöa-
bókin Einstigi I mannhafinu
eftir Leif Jóelsson. A bakslöu
segir aö ljóöin séu ort
annaöhvort áriö 1971 eöa 1978 og
er bókinni skipt I tvo hluta sam-
kvæmt þessu.
I fyrri hlutanum eru 9 ljóð.
Þessi ljóö eiga þaö flest
sameiginlegt aö vera I nokkurn-
veginn frjálsu formi, yfirleitt
fremur laus I sér. Höfundur er
málglaöur og stundum ábúöar-
mikill I oröavali og mörg ljóöin
eru byggð upp á sterkum and-
stæöum. I ljóöunum er rlkjandi
bjartsýn vongleöi og baráttu-
hugur éða þá aö þau eru mörkuö
af nokkuö napurri samfélags-
sýn.
Þegar viö lærum aö elska
félaga okkar
breytist allur heimurinn.
Þar sem áður stóöu stök
lifandi blóm
þróast nú blómstrandi llf
náttúru I samræmi viö
sjálfa sig
og órofa heild.,
Og þá
falla stjörnurnar af
himninum
og skjóta rótum I
gróöurmoldinni.
(Baráttukvæöi III bls. 14)
Leifur Jóelsson — „Þaö þarf
ekki sérstaklega mörg góö ljóö
til aö réttlæta tiltölulega vonda
bók", segir Gunnlaugur m.a. I
umsögn sinni.
1 slöari hluta bókarinnar, þar
sem eru 18 ljóö, hefur blaöinu
veriö snúiö viö. Þar eru flest
ljóöin stútt og samanhnituö og
þar hefur efinn og dapurleikinn
tekiö völdin þó eygö sé von ein-
hversstaöar I fjarska.
Dagarnir ganga framhjá
húsi mlnu
og drjúpa höföi
Djúpskyggnar eru næturnar
þögnin logandi heit
og máttug oröin
sem stiga úr sálarfylgsnum.
(Einvera bls. 35.)
Sumir fara langa vegu
aö ryöja komandi kynslóöum
braut.
Aörir gefa börnum slnum
heiminn,
kyrrlátir snúa sér til
veggjar.
Sólarátt
Nú undir vor hefur hlaupiö
fjörkippur I útgáfu fjölritaöra
ljóöabóka og hefur Leifur Jóels-
son sent frá sér aðra bók fyrir
skömmu.
Sú bók skiptist I tvo hluta eins
og sú fyrri en nú eru það aö-
feröir höfundar sem hluta
bókina.
Fyrrihlutinn, sjöljóö, eru ort I
heföbundnu formi. Nú ætla ég
ekki aö setja út á þaö I sjálfu sér
aö notaöir séu heföbundnir
bragarhættir ef menn geta
notað þá. En nú á tlmum er
mikill vandi aö fara með þessa
hætti og varla hægt nema I
kvæöum sem eru I einhvers-
konar hæönis og kersknisstll,
nema aö menn kunni þvl betúr
til verka. Og þvl miður er þvl
ekki að heilsa I þessari bók. Um
leið og höfundur fer aö nota
heföbundna hætti fellur hann I
þá gryfju aö nota oröfæri og
oröaröö sem tlökaö var á slöari
hluta slöustu aldar og I byrjun
þessarar. Or þessu veröur
hjákátleg mærö sem stingur
mjög I stúf viö seinni hluta
bókarinnar þar sem höfundur
kemur til dyranna eins og hann
er klæddur.
1 síöari hlutanum eru einnig
sjö ljóö i frjálsu formi. Þar af
eru tveir ljóöaflokkar, Parls og
Kleppur, sem gera þaö aö
verkum aö á þessa bók er
lltandi.
I báöum þessum ljóöum notar
höfundur einfalt og hispurslaust
mál laust við upphafningu og
tilgerð.
1 Parls eru dregnar upp ein-
faldar myndir af borgarllfi þar
sem höfundi tekst að ná fram
notalegri stemningu og fram-
andi andblæ.
I grárri morgunsklmu
er gott aö hvllast á
ferðatösku
févana og stefnulaus
og horfa á áhugalausan
lögreglumanninn
ganga hjá (Ilbls. 17)
Ljóöiö Kleppur er stuölaö og
hefur þvl mjög reglulega hrynj-
andi og nálgast þaö aö veröa
ræöukennt. Þar er lýst reynslu
innanbúöarmanns á geösjúkra-
húsi og þvl ferli sem menn
ganga þar I gegnum. Þarna er
birtur sérstæöur heimur sem
veröur gripandi þrátt fyrir aö
reglubundin hrynjandi leiöir
höfund stundum til aö nota
staðnaöar og heföbundnar
klisjur.
1 þessum hluta bókarinnar
eru einnig nokkur smáljóö sem
eru nokkuö góö þar sem
höfundur byggir fyrst og fremst
á myndrænni tjáningu.
Enn gárar minning þín
hverful eins og miðnætursól
yfirborö hug& mlns
Eins og óskýrir skuggar
slla á lækjarbotni
liöur hún mér fyrir hugskots-
sjónir
‘ (Minning bls. 29)
Þessar bækur eftir Leif Jóels-
son eru ekkert sérstaklega
góöar ljóöabækur ef á heildina
er litið. 1 þeim báöum er fullt af
ljóöum sem takmarkaö erindi
eiga á prent. En I þeim er einnig
aö finna athyglisverö ljóö sem
gaman er aö lesa og miöla
manni reynslu sem fengur er I.
Þessi reynsla er I nokkrum til-
fellum felld I bærilega listrænan
búning svo úr veröa fyllilega
frambærileg ljóö. Og þaö þarf
ekki sérstaklega mörg góö ljóö
,til aö réttlæta tiltölulega vonda
bók.
Í4
Bókmenntir
eftlr Gunnleug A»tg«lr»*on