Helgarpósturinn - 23.07.1982, Blaðsíða 29

JpSsturinn. Föstudagur 23. júlí 1982
•' Tt 10 öot^
★ ★
Lola (Lola). Vestur-þysk kvik-
mynd, árgerð 1981. Handrit: Pet-
er Martesheimer, Pea Fpölich og
RWF. Leikendur: Barbara Su-
kowa, Arniin Mueller-Stahn,
Mario Adorf, Hark Bohm, Karin
Baal. Leikstjóri: R.W. Fassbind-
er.
1 Lolu er fátt um nýja hluti og
flest hefur Fassbinder gert betur i
sinum fyrri myndum. Þrátt fyrir
það er þetta athyglisverð mynd,
sem allir ættu að sjá til að kynn-
ast enn betur hugmyndaheimi
þessa mikla kvikmyndagerðar-
manns. Til gamans má geta þess,
að Fassbinder sjálfur aðstoðar
við klippingu myndarinnar, og
notar hann dulnefnið Franz
Walsch, eins og hann hefur svo oft
gert áður.
Sæúlfarnir (Sea Wolves). Bresk
kvikmynd, árgerð 1980. Leikend-
ur: Gregory Peck, Roger Moore,
David Niven. Leikstjóri: Andrew
V. McLaglen.
Uppgjafahermenn, sem sumbla á
Indlandi, takast á hendur hættu-
för til portúgalskrar borgar á
Indlandi, þar sem menn trúa að
þýsk njósnastöð sé falin um borð i
skipi. Ævintýri úr striðinu.
Spenna.
★ ★ ★
Sólin ein var vitni (Evil under the
Sun). Ensk. Argerð 1981. Leik-
stjóri: Guy Hamilton. Handrit:
Anthony Shaffer. Aðalleikari:
Peter Ustinov.
Það eina sem hægt er að fetta
fingur út i við þessa mynd er, að
hún er eftir einni af þeim sögum
Agöthu sem byrjar á atviki sem
siðar tengist sögunni... Að öðru
leyti er myndin góð kvöld-
skemmtun og þarna er eflaust
kominn sá still á sögur sem við
fáum að sjá i framtiðinni, björt
mynd i fallegu umhverfi, þar sem
yfirstéttarfólkið dundar sér við að
drepa hvert annað.... En þrátt
fyrir góða kvikmyndun, fallega
búninga (og rétta timasetningu
sitursmáatvikeftir: Hvaðan kom
álpappirinn ?
JAE
„Dýrlingurinn” á hálum is (The
Fiction Makers). Aðalhlutverk:
Roger Moore.
Þetta er spennandi mynd fyrir
unnendur Dýrlingsins, en hann
lendir i hinum ótrúlegustu ævin-
týrum.
Kötturinn og Kanarifuglinn (The
Cat and the Canary). Leikstjóri:
Radley Metzger. Aðalhlutverk:
Edward Fox, Carol Linley, Olivia
Hussley og fleiri.
Hvernig getur erföaskrá verið
hættuleg? Jú.um það fjallar þessi
mynd sem er ekki aðeins spenii-
andi heldur einnig mjög dularfull.
O
Sóley. íslensk. Argerð: 1982.
Lcikstjóri Róska. Aðalhlutverk:
Rúnar Guðbrandsson og Tine
Hagedorm.
Skömm og hneysa.
^UGARAS
i Sími 32075
Snarfari (Fast Walking). Gerð
cftir sögunni The Rap, eftir fyrr-
verandi fangelsisvörð i San
Quentin fangeisinu. Aðalhlut-
verk: Jamcs Woods. Tom
Macintire, Kay Lenz o.fl.
Fjallar um samsæri innan fang-
elsismúra.
★ ★ ★
Sími50184
Eldvagninn (Chariots of Fire)
Bresk, árgerð 1981. llandrit:
Colin Welland. Leikendur: Ben
Cross, Ian Charleson Nigel
Havers, John Gielgud, Lindsay
Anderson. Leikstjóri Hugh
Hudson. XXX
Þetta er þjóðernisleg hetjusaga,
að visu hófstillt og krydduð viss-
um skammti af persónudrama,
húmor og spennu, en ekki
athyglisverð fyrir neitt annað en
hreina og klára fagmennsku eins
og hún hefur best orðið i breskri
kvikmyndagerð, smekkvisi og
vandvirkni. _
A-salur ★ ★ ★
Byssurnar frá Navarone, (The
Guns of Navarone).
Bresk-bandarisk kvikmynd, ár-
gerð 1961. Handrit: Carl Fore-
man, eftir sögu Alaster Makklin.
Leikendur: Gregory Peck, David
Niven, Anthony Quinn, Anthony
Quale, Irene Papas. Leikstjóri: J.
Lee Thompson
Þrátt fyrir háan aldur,
hefur myndin látið litið á sjá og
’stendur fyllilega fyrir sinu sem
spennandi ævintýramynd. Manni
leiöist aldrei og er þaö nokkuð
óvenjulegt i bió á þessum siðustu
og verstu timum.
Sýnd kl 4, 7 og 9.45.
B-salur:
Cat Ballou. Bandrisk kvikmynd,
árgerð 1965. Leikendur: Lee Mar-
vin, Jane Fonda, Nat King Cole.
Leikstjóri: Elliot Silverstein.
Stórkostlega skemmtileg og fynd-
in kúrekamynd. Tekiö er til þess
hve vel Marvin stendur sig, enda
fékk hann Óskarinn fyrir
frammistöðuna. Mynd, sem kem-
ur öllum igott skap.
Sýndkl.3, 5, 7,9 og 11.
Blow Out. Bandarisk. Leikstjóri:
Brian DePalma. Aðalhlutverk:
John Travolta, Nancy Allen, John
Lithgow og Dennis Franz.
Maður nokkur (sem sjálfur Trav-
olta leikur) verður vitni að bil-
slysi og bjargar stúlku frá dauða,
en bílstjórinn lætur lifið. Siðar
kemur i ljós að hann var áhrifa-
mikill frambjóðandi og margt
athyglisvert kemur enn seinna i
ljós. Spurningin er þessi: Tekst
John Travolta að sýna á sér nýja
hlið?
★ ★ ★
Ameriskur varúlfur i London (An
American Warewolf in London)
Bandarisk kvikmynd, árgerð
1981. Leikendur: David Naugton,
Jcnny Agutter, Griffin Dunne.
Handritog leikstjórn: John Land-
is.
Myndin segir frá tveimur ungum
Amerikumönnum sem eru að
skoða sig um i heiminum. Þeir
ætla að byrja á skosku heiðunum
og enda i Róm en komast aldrei
svo langt. Dularfullir atburðir
gerast og David verður fyrir biti
og er þar með dæmdur til að
breytast i varúlf við næsta fullt
tungl. Hann tekur fréttunum eins
og ungur maður mundi gera i
dag, litur i spegil og urrar.
Þannig heldur sagan áfram og
þrátt fyrir allan hryllinginn er
léttleiki kimninnar ávallt til
staðar. Ég hef aldrei áður hlegið
að 1 iki.
Pikuskrækir (Pussy Talk). Djörf
kvikmynd. Leikendur: Penelope
Lamour, Nils Hortzs. Leikstjóri:
Frederic Lansac.
Ekta porno, segir danskurinn um
þessa mynd. Auk þess á hún aö
vera þrælfyndin og koma manni á
óvart. Tilvalin mynd fyrir þá,
sem keyptu sér frakka um dag-
inn, áður en þeir fóru i Laugarás-
bió. Já, þær gerast ekki betri.
★ ★ ★
Fram i sviðsljósið (Being There)
Bandarisk, árgerð 1981. Handrit
Jerzy Kosinski, eftir eigin skáld-
sögu. Leikendur: Peter Sellers,
Melvyn Douglas, Shirley
MacLaine. Leikstjóri: Hal Ashby.
- A föstu (Going Steady). israelsk
kvikmynd. Leikendur: Yaftach
Katzur, Jonathan Segal, Zachi
Noi.
Fjörug mynd um unglingaástir og
allt það undir hinni fjörugu rokk-
tónlist 6. áratugarins.
Jarðarbúinn (The Earthling).
Bandarisk kvikmynd, árgerð
1980. Lcikendur: Ricky Schroe-
der, William Holden, Jack
Thompson.
Saga af ungum dreng og fullorön-
um manni saman úti i auðninni.
Ricky litli er einhver skærasta
barnastjarna nútimakvikmynda.
Kebab
i Maghreb
Fyrst fjallað var um lostætu lömbin smáu i
siðasta pistli af gefnu tilefni S.Í.S., og noröur-
afriskt læri af privat tilefni og persónulegu, er
mér ekki fjarri skapi að láta hugann liða enn til
Maghreb — með lömbin i fararbroddi, aö sjálf-
sögðu. Enn út um heim að blina i imynduðu sum-
arleyfi... Þettasinnið er biint á glóðaða kjötbita
á teini, i staö heilsteikts læris áður.
ó, prisaðir séuð þið útigrills eigendur og sum-
arbústaða, en — ó — mér dugar hlóöareldur i
öskjuhliðinni. Hvor kosturinn sem fyrir hendi er
— eða fyrir valinu verður — fer vel á aö reyna
norður-afriskar matarvenjur svona til tilbreyt-
ingar (hristið af ykkur klafa vanans!), einkum
þar sem sumarsólstöður eru nú afstaðnar og
brátt fer sólin að setjast aimennilega á bossann i
vestri og gefa fólki betri matar- og svefnfrið á
okkarútskeri. Kynnumstnú alltént hvernig keb-
ab er borðað i Maghreb!
Maghreb
Sunnan Miðjaröarhafs sofa menn máske viðar
værar en hér um þessar mundir. Oröið Maghreb
eftir Jóhönnu Sveinsdóttur
merkir nefnilega sólsetur á arabisku og er i
þessu tilfelii samnefni fyrir þrjú lönd i Noröur-
Afriku: Alsir, MarokkóogTúnis. Þessi lönd hafa
átt margt sameiginlegt frá fornu fari: strand-
iengju við Miðjarðarhaf, þar sem skiptast á frjó-
söm héruð, eyðimerkur og fjalllendi; sömu
frumbyggjana: hina baráttuglöðu og siðmennt-
uðuBerba; sömu innrásarþjóðirnar: Rómverja,
Vandala, Araba og Tyrki; og siðast en ekki sist
Múhameðstrúna,sem Arabar innieiddu á 7. öld,
ásamt arabiskunni, sem er t.a.m. af öðrum
stofni en mál Berba. Þar að auki voru þessi
landsvæði gerð að nýlendum eða hálfnýlendum
Frakka á siðari hiuta 19. aldar (og tók auðvitað
sinn tima að sparka þeim...).Bersýnilega eiga
þessi lönd þvi margt sameiginlegt, þótt þau séu
jafnframt ólik um margt landfræöi-, efnahags-
og stjórnmálalega.
En mikiö lambakjöt borðar iiðið i Maghreb,
hvað sem ööru liður. Hefðbundnir borðsiðir eru
með þeim hætti að fólk situr i hring á teppum eða
sessum umhverfis lág borö — allir eta af sama
fatinu (eða fötunum) með þvi að nota guðsgaffi-
anaeina saman, eða brjóta sér brauðbita til að-
stoöar, en það kemur sér einkum vel i viðureign
við sósur. Þetta finnst mér vera mjög félagsleg
og elskuleg venja. Hreint ótrúlegt hvað umræður
undir boröum geta orðið liflegar og nánar, þegar
borðbúnaðargiamur er fyrir bi....!
Þessi hefð kann einhverjum lúxsápuðum is-
lendingnum að þykja sóðaleg, og þvi skal tekið
fram að áöur en málliðin hefst gengur húsfreyj-
an og aöstoöarstúlka hennar milli manna, önnur
með vatnsketil eöa könnu, hin með fat og hand-
klæöi, svo allir megi handhreinir setjast tii
borðs. Þetta fólk er meö eindæmum gestrisið,
snjallt I matargerð og söngglatt, svo fátt eitt sé
nefnt, — bindindisfólk Múhameðstrúarinnar
vegna, sumt i orði og á boröi, annað aðeins i
orði..., svo venjulega eru drykkjr ekki fram-
reiddir með mat, en óspart drukkið af ávaxta-
safa á undan og myntutei á eftir, en það er bæði
ljúffengt á bragöiö og gott fyrir meltinguna.
Kynningarorðum sleppt og nú allir i hring:
kveikjum eld, kveikjum cld,
kátt hann brennur —
á kebab!
Kebab
t Austurlöndum nær og Norður-Afriku eru eld-
aðir fjölbreyttir kjötréttir undir nafninu kebab.
Sá þekktasti er shish kebab þ.e.a.s. kjötbitar
steiktir á teini meö eöa án grænmetis, en þá iðju
eru tslendingar farnir að stunda i æ rikari mæli,
þótt allir þekki kannski ekki uppruna hennar.
Sérlega góöur,vinsæll réttur er útiglóðað keb-
ab sem er viða selt á götum úti á litlum trétein-
um og eru kjötbitarnir borðaðir beint af þeim.
Einnig tiðkast að taka bitana af teinunum og
leggja þá inn i óhefuö smábrauð, oft með græn-
meti, svo að úr verður nokkurs konar samloka.
Kebab fyrir meiriháttar veislur er kallaö don-
er kebab, þ.e.a.s. kjöt á teini sem sisnýst. Þá
eru stórir velkryddaöir kjötbitar látnir snúast á
látréttum teini við kolaeld og ysta lag bitanna er
siðan skorið af og hesthúsað af veislugestum
jafnóðum og það brúnast.
Uppskriftin hér á eftir er eins konar grund-
vallar kebabuppskrift sem má laga i hendi sér
að vild. i Maghreb krydda menn þennan rétt
einna helst með steyttu kúmeni, kóriander eða
rauðum pipar. I Austurlöndum nær kjósa menn
frekar allrahanda (allspice, pimento), negul,
eða múskat. Einnig má nota i bland við kryddin
lauk eða hvitlauk (sem éghamra áenn og aftur
að sé ailsherjar yndisauki og hvers kyns fjanda-
og pestarfæla!).Oft er grænmetisbitum stungiö
inn á milli kjötbitanna, s.s. eggaldinum, lauki
eða grænni papriku. Þar eð tómatar eru dálitiö
súrir er þeim sjaldnast stungið á teinana, heldur
eru þeir matreiddir i salat sem fremur er snætt á
undan kjötinu en með þvi (með guðsgöfflunum
eigi að siður). 1 þessum efnum farið þið aö sjálf-
sögðu eftir eigin bragði, smekk og tilfinningu —
en hér kemur grundvallaruppskrift að kebab
handa fjórum:
1 kg meyrt lambakjöt, t.d. lærvöövi, skoriö I
u.þ.b. 3-4 cm þykka bita
3 msk ferskur sitrónusafi
3 msk ólífuolia
salt og pipar eftir smekk
ferskar eöa þurrkaöar jurtir eöa krydd eftir
smekk, sbr. t.d. framangreindan smekk þjóð-
anna hér að ofan
grænmeti að löngun hvers og eins, skoriö i bita
eöa sneiöar.
1. Setjið lambakjötsbitana i stóra skál. Blandið
saman sitrónusafa, ólifuoliu, (salti), pipar
og jurtum eöa kryddi og samlagiö blöndu
þessa kjötbitunum. Látið þá nú kryddlagast
(„marinerast”...) i 1-2 tima.
2. Þræðið þá bitana á steikarteinana og græn-
meti inn á milli, ef þiö óskið þess. Glóðar-
steikið i nokkrar minútur, eftir þvi hvort þið
viljiö hafa kjötið litið eða mikiö steikt.
P.S. Égmæli sem endranær með þvi aö hver og
einn salti sina kjötbita aö vild eftir á. Hrá-
salatið takiö þið úr eigin hugmyndabanka, en
hann er nú yfirleitt rikur hjá glóöunarmeyj-
um og sveinum...
Shish kebab
með jógúrtsósu
Þessi réttur er óvenjulegur en einfaldur, og
hentugri þeim sem treysta sér illa til að krydda
kjötbitana „að vild”, einsog gert er ráð fyrir i
grundvallar kebabuppskriftinni hér aö ofan. I
hann þarf eftirtalin hráefni handa sex:
1/3 bolli ólífuolía
3 msk marinn eöa rifinn laukur (þ.e.a.s. lauk-
mauk...)
I 1/2 tsk timjan
nýmalaöur pipar eftir smekk
1 1/2 kg meyrt lambakjöt, skoriö i u.þ.b. 4 cm
þykka bita (eöa eftir þvi sem verkast vill)
6 stórar ristaöar franskbrauðsneiöar (eöa heil-
hveitis)
1 1/2 bolli hrein jógúrt, viö stofuhita
3 msk brætt smjör *
3 msk cayennepipar eöa paprikuduft
1. Blandið saman oliu, laukmauki, timjan og
pipar i stórri skál. Setjið kjötbitana saman
við og veltiö þeim vendiiega upp úr sósunni.
Látið bitana svo liggja i kryddleginum i 1-2
tima.
2. Þræðið nú bitana á steikarteinana, ásamt
grænmeti, ef vill, og glóöiö i u.þ.b. 10 mín.
(eftir aðstæðum, óskum og kjötbitastærð).
3. A meðan kjötið glóðast setjið þið ristuðu
brauðsneiöarnar á sex diska. Hræriö jógúrt-
ina vel og velgiö hana i potti viö vægan
hita.
4. Þegar kjötbitarnir eru hæfilega gióðaðir aö
ykkar mati, takið þiö þá af teinunum meö
gaffli og raðiö þeim á brauösneiöarnar. Hell-
ið volgri jógúrtinni yfir kjötið. Hrærið að lok-
um cayennepiparnum (eða paprikuduftinu)
saman við bráöið smjörið (3 msk) og hellið
yfir jógúrtþakta kjötbitana.
Og ég endurtek: saltiö eftir á, EF vili!
P.S. Myntute eöa annaö, hrásalat eða ekki, látið
ykkar eigin hugmyndabanka og reynsluheim
um það. En nú er veöur tii aö skapa, eins og
Tómas Guðmundsson sagði eitt sinn, og veð-
ur til aö glóða á hlóöum, bæti ég við....
Alatkrakmi