Helgarpósturinn - 15.12.1983, Blaðsíða 20

eftir Olaf Þ. Harðarson
stundum kjaftfor
BOKMENNTIR
Hress karl —
Steindór Steindórsson:
Sól ég sá. Sjálfsævisaga Steindórs Steindórs-
sonar frá Hlödum II.
Örn og Örlygur, 1983, 303 bls.
í síðara bindi æviminninga sinna fjallar
Steindór Steindórsson um það sem hann
kallar tómstundastörf og hliðarhoþp frá
hinni troðnu braut embættismanna. í fyrra
bindinu, sem kom út fyrir síðustu jól, gerði
Steindór grein fyrir bernsku sinni, skólavist
hérlendis og í Kaupmannahöfn og kennslu
og skólastjórn við Menntaskólann á Akur-
eyri. Síðara bindið greinir frá stjórnmálaaf-
skiptum Steindórs, gróðurrannsóknaferðum
hans um landið þvert og endilangt, ferðalög-
um erlendis sem mörg tengdust grasafræð-
inni, félagsmálastörfum, heimilishögum og
skriftum, sem hann hefur stundað kappsam-
lega, ekki síst eftir að hann lét af embætti og
var vísað til geymslu í „ruslakompunni",
einsog hann orðar það. Steindór hefur kom-
ið víða við og afkastað miklu á langri starfs-
ævi.
Ævisaga Steindórs er fjörlega rituð og
hann bregður upp glöggri mynd af sjálfum
sér. Sú mynd er af hressum karli, sem talar
tæpitungulaust, er stundum kjaftfor, oft
skemmtilegur, ævinlega drjúgur með sig —
og sjálfsagt stundum ástæða til — en tæplega
verður hann talinn víðsýnn né laus við
hleypidóma. T.d. dregur hann þessar álykt-
anir af fyrstu þingsetu sinni sem varamaður,
en hún stóð á aðra viku: „Nægði það til þess,
að ég kynntist andrúmslofti og starfsháttum
Alþingis, og varð lítt hrifinn af. Sannfærðist
ég þá um það, að þingseta væri skóli í iðju-
leysi og þarflitlu kjaftæði, og þeir, sem lengi
sætu á þingi, yrðu óhæfir til alls annars, ef
þeir þá hefðu nokkru sinni verið til einhvers
nýtir.“
Margt er fróðlegt í minningum Steindórs.
Gaman er t.d. að lýsingum hans á þeim fjöl-
mörgu ferðalögum sem hann fór innanlands
til gróðurrannsókna, bæði um sveitir lands-
ins og hálendið. Frásagnir af svaðilförum um
hálendið fyrir bílaöld, ferðafélögum þessa
heims og annars og af sveitalífi á fyrri hluta
aldarinnar eru minnisstæðar.
I kaflanum um stjórnmálaafskipti Stein-
dórs er ýmislegt skemmtilegt, en bætir
kannski ekki miklu við stjórnmálasöguna.
Eitt af því sem miklu skiptir í stjórnmálasögu
þessarar aldar er klofningur jafnaðarmanna
og kommúnista. Lýsingar Steindórs sýna vel
hversu djúpstæður og hatursfullur þessi
klofningur var oft. Honum er minnisstæðast
um danska kommúnista hversu skítugir, illa
tilhafðir og ógeðugir þeir voru og ákvað „að
eiga aldrei samneyti við slíkt fólk, því að
sennilega væri innrætið ekki útlitinu betra."
Og hann skýrir frá áróðri, rógi og undirferli
íslenskra kommúnista. Lýsingar af þessu
tagi eru gott dæmi um þann hug sem margir
fylgismenn þessara fylkinga báru hver til
annars, en þær bæta varla miklu við skilning
okkar á þeirri stjórnmálaþróun sem varð í
landinu.
Steindór var bæjarfulltrúi Alþýðuflokksins
í 12 ár á Akureyri og í framboði við þing-
kosningar þar. Arið 1959 var hann kosinn
uppbótarmaður á sumarþingið, en þá var
hann í framboði á ísafirði. Steindór segir líf-
lega frá framboðsfundum, en fundina segist
hann ætíð hafa átt, þótt kjörfylgið væri oft
lítið. A ísafirði segist hann lítt hafa óttast
mótframbjóðendur sína: einn var gamall
skólabróðir og prúðmenni, annar lítill karl
og Framsókn samboðinn og sá þriðji trúð-
leikari.
Steindór segir nokkuð frá deilum innan Al-
þýðuflokksins og er fróðleg frásögn hans af
flokksþinginu 1952 þegar Stefán Jóhann féll
fyrir Hannibal. Þá segir hann frá eigin erjum
innan flokksins og telur ýmsa flokksmenn
sína hafa unnið gegn sér og bolað sér frá
framboði, m.a. 1956 þegar Alþýðuflokkur-
inn hlaut þingsæti á' Akureyri vegna
Hræðslubandalagsins. Segir Steindór, að þá
hafi Gylfi Þ. Gíslason komið norður og boðið
sér í sárabætur „hvaða embætti eða starf,
sem ég kysi og Alþýðuflokkurinn hefði ráð
á..." Raunar hafi hann verið svikinn um
þetta tvisvar síðar. En sé þetta rétt eftir haft
er það eitt margra dæma um að íslenskir
stjórnmálamenn hafi litið á embættaveiting-
ar sem pólitíska skiptimynt.
Þá segir Steindór frá viðhorfum sínum til
Laxárdeilunnar og frá afskiptum foringja
Alþýðuflokksins af handtöku Magnúsar
Kjartanssonar í Danmörku í stríðslok.
Steindór Steindórsson hefur vafalítið verið
umdeildur maður og sjálfsagt hafa ýmsir sitt-
hvað við frásagnir hans og viðhorf í þessum
endurminningum að athuga. En það er rétt
sem Steindór segir í bókarlok, að „raunar er
það mesta lygin, sem nokkur minningahöf-
undur fær skráð, ef hann lýsir sér eða við-
horfum sinum öðruvísi en hlutirnir komu
honum fyrir sjónir.“ Steindór verður varla
vændur um lygi af þessu tagi og hann er laus
við þá mærð sem einkennir marga ævisögu-
ritara. Steindór kemur til dyranna eins og
hann er klæddur. Hvað öðrum finnst um
hann er svo þeirra mál.
* *
Verkstæðis-
sýning
leirlistarhjónanna
Gests og Rúnu
Hjónin Gestur og Rúna eru með svolitla
verkstæðissýningu að heimili sínu að Aust-
urgötu 17 í Hafnarfirði þessa dagana,
„svona til að sýna fólki hvar við búum og
vinnum nú orðið“, eins og Rúna komst að
orði.
Þau hafa búið í Hafnarfirði síðastliðin tvö
ár og eru búin að koma sér þar upp góðri að-
stöðu til að vinna í leir: „Þetta eru margskon-
ar leirmunir sem við erum með til sýnis
hérna, að mestu leyti afrakstur þessa árs“,
segir Rúna og heldur áfram: „Hérna eru
vasar, skálar og brjóstmyndir eftir Gest, mál-
verk á brenndan steinleir eftir mig og líka
talsvert af teikningum."
Rúna segir það heillandi viðfangsefni að
vinna í leir: „Það er svo spennandi að yrkja
í hann“, en um það hvernig sé að vera lista-
maður í Hafnarfirði, segir hún hinsvegar:
„Það er lítil reynsla komin á það ennþá. Það
er ákaflega rólegt og gott að vinna hérna,
mesti skarkaiinn í fjarri manni. Það er því
næði hérna, og það er gott að hafa.“
Verkstæðissýning Rúnu og Gests stendur
fram á sunnudag.
POPP
Gasalega gott
Baraflokkurinn—Gas
Það varð næstum því stökkbreyting á tón-
list Baraflokksins frá fyrstu plötu þeirra til
þeirrar næstu, sem var Lizt. Nú hefur aftur
orðið mikil breyting frá Lizt til nýju plötunn-
ar þeirra, sem heitir Gas. Baraflokkurinn
hefur ætíð þótt lofa góðu, en ég var þeirrar
skoðunar þegar Lizt kom út að enn vantaði
töluvert upp á hjá þeim. Góðar hugmyndir
voru fyrir hendi og hljómsveitin var orðin
nokkuð vel samæfð. Það vantaði samt að
vinna betur úr þessu.
A Gas hefur flestum hlutum sem mér þóttu
miður fara á Lizt verið kippt í liðinn. Gítarinn
er t.d. kraftmeiri og meira áberandi en áður.
Hljómborðsleikurinn er nú fjölbreyttari, þótt
vissrar fábreytni gæti þar enn. Mestar fram-
farir finnast mér hafa orðið í trommuleikn-
um, sem nú er mun þéttari en hann var áður
og það eitt getur strax tónlistinni þéttara
heildaryfirbragð. Þá er söngurinn og miklu
betri en ég hef áður orðið var við og nú loks
get ég fallist á að Ásgeir sé góður söngvari.
Sum þeirra atriða sem ég hef hér talið upp
eru betri vegna framfara meðlima Bara-
flokksins en annað vegna þess að Gas er tek-
in upp í alvöru stúdíói og hljómurinn því all-
ur annar en hægt var að ná fram í Grettis-
gati, þar sem Lizt var tekin upp.
Eitt atriði enn sem þessi plata hefur fram
yfir hinar, og kannski það veigamesta, er
það að lögin eru flest einfaldlega miklu betri.
Heildarmyndin er sterk en mín uppáhalds-
lög eru þó A Matter Of Time, In The Quiet Of
The Night, So Long og Leafless Trees.
Að mínu mati er Gas tvímælalaust besta ís-
lenska platan sem út hefur komið á þessu
ári.
Duran Duran—Seven And The
Ragged Tiger
Duran Duran slógu strax í gegn í Bretlandi
þegar þeir gáfu út sína fyrstu plötu og í fyrra
má svo segja að þeir hafi bætt afganginum af
veröldinni á aðdáendaskrá sína þegar þeir
sendu frá sér plötuna Rio. Þeir hafa sent frá
sér lög eins og Girls On Film, In My Own
Way, Hungry Like A Wolf, Save A Prayer og
Rio, sem öll hafa náð feikilegum vinsældum.
Þeir voru t.d. einna fyrstir í hópi nýrra
breskra hljómsveita til þess að ná vinsæld-
um í Bandaríkjunum og nú um þessar mund-
ir er nýjasta lagið þeirra, Union Of The
. Snake, á hraðri leið upp þarlenda vinsælda-
listann.
Ný stór plata, Seven And The Ragged Tig-
er, er nú nýútkomin og heyrist mér þar á
ferðinni plata sem á eftir að útvega lög á vin-
sældalista næsta árið. Hver þau verða er
frekar erfitt að segja til um en mér virðist af
nógu að taka til útgáfu á litlum plötum. Ég
veðja þó einna helst á Shadows On Your
Side, The Reflex og Of Crime And Passion.
Tónlistin á plötu þessari er í sama dúr og
Duran Duran hafa áður verið að senda frá
sér, þ.e. auðgripin popptónlist með sterkum
danstakti. Hljóðblöndunin er þannig að hún
ætti ekki að særa neinn en viss kraftur er þó
í tónlistinni.
Ekki get ég nú sagt að Duran Duran hafi
verið ofarlega á persónulegum vinsældalista
mínum til þessa en ég get þó vel skilið þær
vinsældir sem þeir njóta og ég get vissulega
hugsað mér verri partý- og danstónlist. Það
er nú líka svo sem sama hvað ég segi, tónlist
Duran Duran á eftir að heyrast mikið á næst-
unni, bæði hér og annars staðar.
Clarence Clemons And
The Red Bank Rockers — Rescue
Ég hef lengi vitað að Clarence Clemons
væri skemmtilegur saxófónleikari, sem skip-
ar stóran sess í E Street bandinu hans Bruce
Springsteen.
Þegar ég hins vegar frétti að hann hygðist
gefa út sólóplötu fylltist ég satt að segja efa-
semdum. Yrði þetta ekki eins og oft vill
verða, plata frá manni sem fyndist hann of
lengi hafa staðið í skugga annarrar stjörnu
og þætti nú tími til kominn að hann fengi
svolítið stærri skammt af sviðsljósinu sjálfur.
En Clarence Clemons og hljómsveitin hans,
The Red Bank Rockers, komu mér svo sann-
arlega á óvart með plötu sinni, Rescue.
Clemons er nefnilega ekki í neinum
stjörnuleik, heldur er hann hér aðeins einn
af sterkri heild. Hans nafn er að vísu þekkt-
ara en annarra í hljómsveitinni og því
kannski ekki vitlaust að reyna að nota það í
auglýsingaskyni. Að minnsta kosti freistað-
ist ég til þess að líta þannig á útgáfu þessa.
Tónlistin sem þeir eru að leika er nú raun-
ar ekki neitt sérlega frumleg, þar sem hún er
einskonar blanda af rokki og souli. Minnir
hún nokkuð á soul-tónlist sjöunda áratugar-
ins og þá sérstaklega hið svokallaða Stax
soul. SöngvarinnJohn„JT“ Bowen er stjarna
plötunnar. Hann er geysilega kraftmikill
söngvari með nokkuð ráma og sterka rödd,
sem minnir mann einna helst á Otis Redding
og þó kannski miklu fremur á Wilson Pick-
ett. Undirleikur er allur mjög kraftmikill og
er þar einfaldleikinn fyrst og fremst látinn
njóta sín. Allan þann kraft sem maður hefur
orðið aðnjótandi að heyra úr saxófón Clem-
ons á Springsteen plötum, er einnig að finna
í ríkum mæli á Rescue.
Lögin á plötunni eru sitt úr hverri áttinni,
Baraflokkurinn —
Gas tvlmælalaust
besta Islenska
platan á árinu,
segir Gunnlaugur
m.a. I umsögn
sinni.
eftir Gunnlaug Sigfússon|
bæði ný og gömul, og verð ég ekki var við
veikan hlekk í lagavalinu, þó sum lögin eins
og Jump Start My Heart, Rock & Roll DJ, A
Man In Love og Money To The Rescue, hafi
hrifið mann fyrr en önnur.
Rescue er svo sannarlega plata sem hefur
komið mér á óvart og ég skemmti mér í botn
við að hlusta á hana.
John Hall & Daryl Oates—
Rock'n Soul Part One
Samstarf John Hall og Daryl Oates má
rekja allt aftur til ársins 1967 en það var þó
ekki fyrr en 1972 að fyrsta stóra platan undir
Hall & Oates nafninu kom út. Ári seinna
slógu þeir svo í gegn með She’s Gone en
fyrsta lag þeirra til að komast inn á topp tíu
í Bandaríkjunum var Sara Smile.
Síðan hafa plöturnar og hítt-lögin streymt
frá þeim jafnt og þétt. Nú hefur verið gefin
út plata með nokkrum þessara laga sem heit-
ir Rock’n SoulPart 1. Á henni er að finna átta
lög þeirra er náð hafa vinsældum, auk þess
sem þar eru einnig tvö ný lög, sem heita Ad-
ult Education og Say It Isn’t So.
Raunar segir nafn plötunnar nær allt um
það hvers lags tónlist það er sem Hall & Oat-
es flytja, þ.e. einskonar blanda rokk- og soul-
tónlistar.
Þeir semja ágæt lög, sem eru ósköp slétt
og felld og hafa þó til að bera vissan sjarma,
en fyrst og fremst eru þau ósköp þægileg.
Þau renna mjög áreynslulaust í gegn og er
þetta plata þeirrar tegundar sem ágætt er að
skella á fóninn ef maður vill hafa þar eitt-
hvað sem ekki truflar mann.
Þar sem lögin á plötu þessari spanna tíu
ára tímabil, finnst mér athyglisvert hversu
góða heild þau mynda, enda hefur tónlist
Hall & Oates ekki tekið neinum stökkbreyt-
ingum á þessum tíma, þrátt fyrir að ýmislegt
hafi gengið á í poppheiminum. Ég held að ó-
hætt sé að mæla með piötu þessari sem full-
orðinsrokkplötu í nokkuð háum gæðaflokki.
20 HELGARPÓSTURINN