Tíminn - 02.06.1917, Blaðsíða 3

T í MIN N
47
því að lofa athugasemdum frá sér!
Smátt og smátt sýna svo sum hin
blöðin soramark kaupmenskunnar.
t*ví fyr, því betur.
Uppi í óbygðum.
Eftir
Þorgils Gjallanda.
Vindurinn þaut napur og nátt-
kaldur á tjaldinu. Regnið var ó-
venju mikið eftir því, sem hér ger-
ist í Suður-Þingeyjarsýslu. Haust-
nóttin niðsvört lagðist ömurleg á
huga minn. Hestarnir stóðu bundn-
ir á streng, seltu hömina í veðrið
og báru sig kuldalega; þeir voru
nálega búnir með heyið, og dreifin
fauk frá þeim.
Stormurinn stóð af suðri. Skamt
var suður til Vatnajökuls. — Tjald-
ið stóð við Svartá suður í óbygðum
og gróðurleysi umhverfis, að eins
hvannstóðið og hrossanálarskúfar
við uppsprettuna. Við lögðumst til
svefns eftir að hafa girt hestana
með gæruskinnum og gefið þeim
deigið. Skömmu síðar sváfu félagar
mínir föstum svefni, þeir voru
vanir fjallferðum og útilegum;
stormur og skúrir breyttu ekki
mikið háttum þeirra og svefni.
Eg var lika vanur fjallgöngum,
en eg var af léttasta skeiði. Hverfleiki
lífsins hafði markað dýpri drætti
i huga mínnm en fyrrum var. Eg
vakti.
Uppi á fjöllum á sandauðnum,
brunahraunum og meðal blásvartra
háfjalla, skamt frá jökulflæminu
— verður lítið úr stærrlæti og of-
metnaði. Hér fer lítið fyrir mér.
Hér segir fátt af einum. Köld ó-
sveigjanleg fjallakyrðin brýtur odd
af oflæti mínu. Dauðatign óbygða
og auðna gerir mig mýkri í skapi,
félagslyndari, elskari að mönnum
og sveitalífinu heima; fúsari að
dæma vægt, aumkva brestina, mis-
stigin, sundrungina, tortryggnina
og auðnuleysið til góðrar félags-
vinnu. Hér er óbyggilegt öllum.
Mönnum og dýrum verður hér fátt
til nytja, fátt til bjargar. En heima
er auðugt veiðivatn og eggver;
kjarnmikil afréltarlönd, víðast góð-
ir heimahagar og heyfengur farsæll
fyrir gangandi fé. Svo er það og
miklu betra, fegurra og gagn-
auðgara mætti það verða — og
verður það. En þá sef eg í svartri
mold; svefninum draumlausa og
langa.
Trú mín á gæðum og kostum
þessa lands glæðist þarna í auðn-
um og óbygðum; á efri árum og
við svefnlausa haustnótt. Það er
ekki gull í jörðu, sem eg hugsa
um, né dýrir steinar. Það er gras
og gróður, aukin tún, bættar engj-
ar; blómgun sveita og dala; arð-
meira og fegurra gangandi fé. Fjöl-
breyttari héruð, hærri hús; bjartari
híbýli — ekki eins þröngt um
mennina og nú. Víðsýnið meira,
hugurinn frjálsari; samvinnan vökn-
uð. Þá hljóta niðjar Þorkells í Gervi-
dal að hlýða boðum félagsvinnunn-
ar. Frændur Atla í Otrardal skríða
undan kleggjanum og orna sér við
arineld samtakanna; semja sig að
háttum góðra manna. Otkell í
Kirkjubæ hefir vit og skaplyndi
til að lána eða selja hey og mat.
Hænsa-Þóris eðlið verður þá brotið
á bak aftur — hafið til betri kosta,
meiri manndóms. Andi Blund-Ket-
ils sigrar um síðir, ris fágaður úr
eldbaðinu.
En vegurinn er torsóttur, brekk-
an brött; forystan ótraust, liðið
hverflynt og stopult. »Það skal
fram, sem fram horfir, rneðan rétt
horfir«. Svo verður hér — fram
er þó stefnan. Augu fleiri og fleiri
opnast fyrir því, að móðir vor,
jörðin, er auðugri en ætlað var —
að svo líður mér bezt, að öðrum
skreppi ekki kviður að hrygg. Sörli
og Hamdir vita þá fyr en í öng-
þveiti er komið, að hönd styður
hönd og fótur fót. Þeir þiggja fús-
lega liðveizlu og brautargengi Erps
bróður síns, og það enda þótt hann
héli Erpur lútandi.
Stormurinn kyrrir, regnið þverr-
ar; eg spretti tjaldskörinni og horfi
út. í suðrinu lyftir upp regnkáp-
unni, hrein heiðríkjan blikar yfir
jöklinum; hestarnir frísa, þeir hafa
veður af mér. Eg fer út og gef
þeim sína heytugguna hverjum;
svo fer eg inn og leggst fyrir. —
Öll él birtir um síðir, hvað þá
skúrir af suðri.
Höfgi færist yfir mig. Uppi á
fjöllum þarf enginn að kvarta um
þrengsli, en heima i sveitunum
treður hver á öðrum, þar kvartar
almenningur um þrengsli. — — Þó
er það ósatt. Hagar og afrétti er
nóg. Engið kólnar úti árlega, fólkið
vinnur ekki upp slæjurnar. Þrengsl-
in slafa af umfangi og ráðríki, ein-
býlismetnaði, sjálfgirðingsþótta, ein-
veldis- og þverlyndisvenjum. Hver
sjálfum sér nógur; bóndi fyrir sig;
sjálfstætt heimili.
En nú krefst tíminn annars.
Bændur og alþýða öll, verða að
taka saman höndum, byggja bún-
aðinn á félagsskap og samvinnu.
Þá smálærist það ; mennirnir þrosk-
ast og temjast, fræðast og sann-
færast um kosti hennar. Bezt að
sitja sem næst hvorír öðrum, svo
að ylur samúðarinnar streymi frá
manni til manns, og um allan þjóð-
arlíkamann. Þá skilja menn betur
þarfir og réttindi náungans; virða
þau og veita þeim holddrjúgan
stuðning.
— — Mér verður þyngra i höfði,
en sofna þó ekki föslum svefni.
— — En hvað Htið þokar fram
og lítið vinst. Stefnan reikul, eigin-
girnin rík; einbýlisþóltinn rótgró-
inn. Hjá okkur, sem sjáum, ergam-
all vani, gömul hefð, til þess að
hamla og gera forgönguna að orða-
glamri, framkvæmdarlausu hjali.
Okkur vantar þrekið, trúna, traust-
ið og framtakssemina til þess að
starfa og ganga undir merkið;
gefa nauðsynleg fordæmi. Aðra
vantar sjón; ýmsa menning, vilja
og örlæti. Sundurlyndi og hverf-
lyndi, það er bölið okkar. — Þver-
úðin og tortryggnin er mein á
högum manna. Eg hefi séð rnargt,
reynt ýmislegt. Þrek og framkvæmd
hefir þorrið. En vonin — hugsjón-
in — deyr ekki; hún lifir í djúpi
huga míns. Valtnar á fjöllum;
fjarri bygðinni; en kemst í doða-
kuflinn og dáið heima — þegar eg
reyni og horfi á lífsstörfin stefnu
og verk manna, bræðranna, félag-
anna; mína eigin krafta og fram-
tíðardrauma æskumannanna. Merki
þau, sem bera vott um markmið
þeirra, langanir og húgsýnir.
Það er betra að dreyma um fram-
förina, en láta skynsemina vega
hlutina. Hollara fyrir væran svefn
mjúkra náttdrauma.
— — Við erum i orðsins beztu
merkingu, félagar í þessari fjalla-
ferðinni. Vinnum samtaka, styðjum
hver annan, ef torsótt reynist og
erum vinir hestanna. Iiér erum
við bundnir bróðurböndum. í þetta
skiftið kemur hið góða eðli í ljós.
Það, sem í mönnum býr; þótt
djúpt þurfi eftir því að grafa á
stundum. Það, sem vonardraumar
bjartari tíma styðjast við. — Svo
verður það í þessari ferð — en
síðar, þegar heim kemur — þá
leggur hver á sína götu; bandið
er brostið vináttan kólnuð.
(Úr »Ré//i«.)
Dálítil athngasemi.
Líklega af þvi, að Tíminn hefir
haldið því fram, að fulltrúar lands-
ins erlendis, og þá ekki sízt í Ame-
ríku, ættu að gefa sig alla við starfi
sínu, en ekki að vera með eigin
hagsmuna-pukur samhliða, virðist
Vísir vilja vekja eftirtekt vora á þvi
að Ó. Johnson sé nú fulltrúi vestra.
Ef til vill á þetta að skiljast sem
sneið frá Vísi til Ó. J. Þeir um
það. Ánægja Johnsons ef til vill ekki
sérlega mikil, að þetta sé gert að
blaðamáli. Sú saga gengur að Eim-
skipafélagsstjórnin hafi beðið land-
stjórnina að hafa Ó. J. í sinni
þjónustu fyrir vestan. Nú er Ó. J.
í stjórn Eimskipafélagsins, ogjafn-
gildir þetta þá því, að hann hafi
sjálfur beðist eftir þessari vegtyllu,
þvi varla mundi beiðnin framkom-
in móti hans vilja. Með því að
Kaaber félagi Ó. J. álítur að land-
ið standi í þakklætisskuld við Ó.
J. síðan hann fór vestur með
Hermóði á árunum, mætti nú ef
til vill líta svo á, að fult sé skarð
í vör Skíða, með þessari huggnun,
nokkurra vikna umboði til að flýta
fyrir afgreiðslu skipanna. Hvort Ó.
J. hefir ætlast til, að þetta umboð
yrði svo takmarkað, skal látið ó-
sagt. — Aðal-atriðið er að fá nú
í þingbyrjun tvö fulltrúa veslra,
til frambúðar, menn sem þjóðin
treystir.
Út af Jeppa-greinum sínum á-
lyktar »Vísir«, að landsstjórnin
skaðist á kolunum, sem hún seldi
bænum á 150 kr. sinálestina. í
frásögn Tírnans kom það berlega
fram, að á þeim tírna sem J. H.
stórkaupmaður vildi fá Ceres, nl.
þessa ferð sem yfir stendur, er
farmgjaldið alt að 150 kr, á smá-
lest. Og lil þess að geta selt kolin,
sem um var að ræða á 125 kr.
hér, hlaut hann að ætla að gefa
frumverð kolanna og 25 kr. í ofan
á lag. Sameinaða félagið hefir nefni-
lega hœkkað leiguna á skipinu frá
því sem var. Það er þetta sem
stórkaupmanninum helir gleymst
að kynna sér, um leið og hann
heimtaði skipið. Og svo finst Vísi
skjdda sín að heimska sig líka á
þessu ofur-auðvelda atriði.
frá gúnaðarjélaginn.
(Nl.)
Javðyrkjubók II. Enn er ekki
komið handritið af henni, enda
hefði varla verið ráðlegt að gefa
hana út nú sem stendur, með því
afarverði sem er á pappír, þó að
ekki hefði staðið á handriti. Þeim
600 krónum sem verja inátti til að
styrkja útgáfuna, var varið til
nýrrar útgáfu af skýrslum um fóður
og mjólk, sem Ingimundur Guð-
mundsson samdi, en voru nú upp
gengnar og lá á að gefa út aftur.
— Geta má þess, að i vetur gaf
félagið út ritling um matjurtarœkt
eftir Einar Helgason í þvi skyni,
að hvetja menn til að auka hjá
sér garðræktina í vor. Var ritlingn-
um útbýtt ókeypis, 8000 eintökum,
og var ætlast til að hann kæmi á
hvert býli og auk þess allmikið í
kaupstaðina og sjóþorpin.
Félagatal. Nýir félagar árið sem
leið voru 120. Það sem af er þessu
ári hafa bæst við 102. Er nú fé-
lagatalan hátt á 15. hundraði.
Þá fóru fram kosningar. Úti var
kjörtími fulltrúanna Eggerts Briems,
bónda í Viðey, og Guðmundar
Helgasonar búnaðarfélagsforseta,
varafulltrúans Halldórs Vilhjálms-
sonar skólastjóra, yfirskoðunar-
manna Bjarnar Bjarnarsonar hrepp-
stjóra og Magnúsar Einarssonar
dýralæknis og úrskurðarmannanna
Eiríks Briems prófessors og Krist-.
jáus Jónssonar háyfirdómara. Voru
þeir allir endurkosnir til 4 ára.
Fulltrúi til 2 ára, í stað Þórhalls
biskups Bjarnarsonar, var kosinn
Jón H. Þorbergsson fjárræktar-
maður.
Þá var rætt um búnaðarmál.
Jón H. Þorbergsson flutti inngangs-
ræðu um innflutning sauðfjár til
kynblöndunar, og bar upp þessa
tillögu:
»Fundurinn óskar að búnaðar-
þingið mæli með því við lands-
stjórnina, að leyft verði að flylja
inn Border-Leicester-fé til þess að
tilraunir verði gerðar með það
bæði til blöndunar sláturfjár og
til viðhalds því hér í landi.«
Um tillöguna urðu langar um-
ræður, milli Magnúsar dýralæknis
Einarsson annarsvegar og frum-
mælauda og Páls kennara Zóphon-
íassonar hins vegar. Tillagan var
samþykt með 13 atkv. gegn 7.
Vigfús bóndi Guðmundsson flutti